به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، بهار قرآن است و شمیم شکوفههای دلانگیز مناجات و رایحه روحبخش بندگی خدا صحن و سرای رضوی را پُر کرده است. عطری جانبخش که براساس اسناد تاریخی آستان قدس رضوی سالهاست در این قطعه از بهشت جاری است و در ماه پرفضیلت رمضان به اوج خود میرسد.
چرا که از دیرباز واقفان بارگاه ملکوتی امام هشتم(ع) نگاه ویژهای به برگزاری آیینهای مذهبی در ماه رمضان داشتند و عواید تمام یا بخشی از املاک و اموال وقفی خود را به تعظیم و ترویج شعائر مذهبی و تقویت مبانی دینی، برگزاری مجالس تعزیهداری، اطعام روزهداران، کمک به فقرا و مستمندان و... در این ماه مبارک اختصاص دادهاند.
از افطاری تا روضهخوانی
مرحوم «محمود بیگا»، یکی از واقفان نیک اندیش حرم آستان مقدس رضوی است که موقوفات خود را به ماه رمضان اختصاص داده. این زندهیاد رقباتی شامل پنج دانگ کل مزرعه خیرآباد محرابخانی معروف به محمودآباد، دو دانگ قنات درویشبیگ و شش و نیم جریب زمین در مشهدمقدس را در سال 1120 هجری قمری برای مصارف نایبالزیاره واقف و ایتام سادات وقف آستان قدس رضوی کرد.
براساس وقفنامه محمود بیگا، علاوه بر مصارف مذکور، بقیه عواید و درآمد حاصله از رقبات باید صرف حلیم ماه مبارک رمضان برای مستحقان شود و اگر درآمد از ماه مبارک رمضان اضافه آید، صرف حلیم سایر اوقات سال شود.
در زمینه موقوفات ویژه ماه رمضان همچنین میتوان از مرحوم «مصطفی قلیخان افشار»، نام برد. وی یک زوج از 9 زوج مزرعه خین عرب را در سال 1275 قمری بر آستانه مقدسه حضرت رضا(ع) وقف کرد تا درآمد این موقوفه صرف خادمان حضرت ثامنالائمه(ع) و قهوه کشیکخانه خدام و منسوبان و کارکنان از صادرین و واردین شده و اگر چیزی اضافه آید در ماه مبارک رمضان در اول افطاری، صرف چای و قند کشیکخانه مبارکه شود.
مرحوم «میرزا حسین فرزند سید محمد جعفر محرر» هم رقباتی شامل یک زوج از شش زوج مزرعه حجیآباد، یک ششم از دو ربع و نیم قلعه مهدیآباد، سه خمس دو حجر طاحونه(آسیاب) واقع در کنار نهر شاهی، سه خمس اشجار بالای جوی و پایین جوی طاحونه مزبور، اراضی میان باغ به مساحت مندرج در وقفنامه واقع در پشت نهر شاهی را در سال 1281 قمری بر حضرت رضا(ع) وقف کرده است تا هر ساله یک ثلث درآمد موقوفات مزبور صرف افطاری طلاب، فقرا و مساکین شود.
«حاج محمد حسن میرزا منتصرالملک»، یکی دیگر از این واقفان به شمار میآید. او یک باب کاروانسرا در مشهد را با تمام دکاکین(مغازهها) متعلق به آن در سال 1320 قمری بر آستانه مقدسه حضرت رضا(ع) وقف کرد تا بخشی از عواید و درآمد این موقوفه به اختیار متولی مسجد گوهرشاد و با اطلاع و استحضار فراشباشی کل پنج کشیک، صرف روضهخوانی در ماه مبارک رمضان در شبستان گرم، جنب کشیکخانه این مسجد شود.
موقوفههای ویژه قلب رمضان
شبهای قدر، از پرفضیلتترین و پر راز و رمزترین شبها در گردونه زمان است که از این شب با عنوان «قلب رمضان» یاد میشود. واقفان بارگاه نورانی شمس الشموس(ع) هم نگاه خاصی به این ایام در ماه رمضان داشتهاند. مرحوم «مرتضی قلی بیگ»، یکی از این واقفان است که 11 باب دکان در مشهد را در سال 1082 قمری بر حرم مطهر رضوی وقف کرد تا درآمد آنها صرف روشنایی این روضه منوره در لیالی متبرکه همچون شبهای قدر شود.
اجرای این وقفنامه بدین شرح است: در این شبهای خاص که ابواب(درهای) آن آستان ملائک پاسبان مفتوح است، خدام ذویالاحترام هر شب 9 عدد شمع مومی را شامل شش عدد در شرفههای مشرفه ضریح مبارک، یک عدد در شمعدان صفه بالای سر مبارک، یکی در شمعدان صفه پس پشت مبارک و دیگری در شرفه شریفه درِ طلا نصب کنند.
«میرزا ابوالحسن صاحب نسق» هم رقباتی را در سال 1129 قمری در چناران وقف کرده که بخشی از عواید آن به تعزیهداری در بیست و یکم ماه مبارک رمضان اختصاص داشته است.
مرحوم میرزا محمد حسین حسینی ملقب به «عضدالملک»، از دیگر نیکاندیشان این کشور است که نامش در فهرست بلندبالای واقفان آستان قدس رضوی به چشم میخورد. او شش دانگ یک رشته قنات مشهور به اراضی چهارطاقی موسوم به حسینآباد را با اراضی آن در سال 1274 قمری بر بارگاه حضرت رضا(ع) وقف کرد تا یک سهم درآمد آن، صرف تعزیهداری سالروز شهادت امام علی(ع) در روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان در درب مبارک حرم مطهر (نه در جای دیگر) و همچنین شام خدام والامقام و روضهخوان در کشیکخانه مبارکه خدام در این شب شود.
همچنین مرحوم «سلطان حسین میرزا نیرالدوله» در سال 1316 هجری قمری، رقبات عدیدهای مثل دکان در نیشابور را بر بارگاه ملکوتی رضوی وقف کرد تا درآمد این موقوفات برای مصارف مختلفی از جمله روشنایی حرم مطهر و روضهخوانی به شرح مندرج در وقفنامه هزینه شود. در این بین، بخشی از درآمد این موقوفه باید همه ساله برای روضهخوانی در بعدازظهر سه روز قدر (19، 21 و 23 ماه مبارک رمضان) بر سر مقبره واقف و همچنین اهدای مبلغی (برابر با شرایط مندرج در وقفنامه) به فقرای زوار و غیرزوار، سادات و غیرسادات مستحق در روز بیست و سوم رمضان در همین مکان صرف شود.
در این بین، بانوی خیراندیشی همچون مرحومه «شهربانو بیگم» هم نگاه ویژهای به ایام رمضان به ویژه شبهای قدر داشته است. او ششدانگ مزرعه ده مظفر را در سال 1213 قمری بر حرم مطهر حضرت رضا(ع) وقف کرد تا علاوه بر سوخت حرم مطهر و مسجد جامع گوهرشاد، بخشی از درآمد آن در ماه مبارک رمضان و شبهای جمعه و لیالی قدر، صرف سوخت و روشنایی مسجد بالا سر مبارک شود؛ به گونهای که دو چراغ تا صبح روشن باشد.
انتهای پیام/281/ش