به گزارش خبرگزاری تسنیم، از همان سالهای آغازین اسلام، پیامبر گرامی اسلام (ص) تلاش کردند تا اندیشهها و باورهای دینی را با زندگی مردم عجین کنند و از همین رو نیز پایگاههای اجتماعی مردم را در مساجد قرار دادند که هم محلی برای عبادت بود و هم مرکزی برای مشورت، سیاستگذاری و قضاوت.
پیامبر گرامی اسلام (ص) در مسجد، هم عبادت میکردند و هم برای مسائل مختلف اجتماعی، سیاسی و حتی نظامی تصمیمگیری میکردند. بنابراین، مسجد بهعنوان مرکز حکومت در عین انسانسازی، بهعنوان مرکز تمدنسازی نیز قرار گرفت. تقریباً در هیچکدام از سایر ادیان الهی و مذاهب، در مکانهای عبادی و دعا و زیارت، محل تدریس و قضاوت و بررسی مسائل قضایی وجود نداشت. تنها در عبادتگاهها و مساجد اسلامی بود که بخش علمی، نظامی و سیاسی در کنار قسمت اصلی عبادت قرار میگرفت.
همین مجاورت عبادت و حل مسائل حکومت، اساس تمدن اسلامی را تشکیل داد و غرب هم زمانی که دریافت محور و بنیاد تمدن اسلامی ناشی از شکوفایی همین تلفیق علم و دین و سیاست است، برای اضمحلال آن تمدن، جدایی آنها را نشانه گرفت.
حجتالاسلام "حجتالله ذاکر" کارشناس مذهبی درباره نقش محوری مسجد در هویتبخشی و ایجاد تمدن اسلامی میگوید: از صدر اسلام تاکنون، مسجد تنها محل عبادت و دعا نبود بلکه مسجد، مرکز تمام فعالیتهای اسلام قرار گرفت. در دوران پیامبر گرامی اسلام (ص) در مدینهالنبی، مسجد کارکردهای متفاوتی داشت. بررسی مسائل نظامی، سیاسی، اجتماعی و غیره در مساجد مورد بررسی قرار میگرفت و تصمیمگیری برای حکومت از دورن مساجد انجام میشد.
مسجد مرکز تمدنسازی
این کارشناس مذهبی میگوید: یکی از موفقیتهای پیامبر گرامی اسلام (ص) را باید در پیوند "مسجد و مردم" جستجو کرد. بدین ترتیب "مسجد" در دوران پیامبر گرامی اسلام و امیرالمومنین علی (ع) صرفاً محلی برای عبادت نبود. ارتباط با جامعه در دستور کار مساجد قرار گرفت. حتی افرادی که از مشکل مسکن و اقامت رنج میبردند به مساجد پناه میآوردند و همانطور که در روایات آمده است، مرکز تشکیل حکومت جهانی حضرت ولیعصر (عج) نیز مسجد خواهد بود. رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی (ره) در یکی از بیاناتشان هدف از تشکیل انقلاب اسلامی ایران را اداره مساجد دانستند.
گستره فعالیت مساجد بر اساس ذائقه مردم
حجتالاسلام ذاکر اظهار میکند: امروزه با وجود تحولاتی که در زندگی مردم بوجود آمده و مناسباتی که در جامعه ایجاد شده است، هرگز نمیتوان انتظار داشت که همه کارکردهای مساجد در صدر اسلام، در مساجدمان تحقق یابد. امروز با تعدد نهادها و مجموعههای دولتی و غیردولتی مواجهایم. در سالهای اخیر، با راهاندازی فرهنگسراها و مجموعههای مردمی، فعالیت مساجد در انجام امور کاهش یافته است و به جهت اینکه برخی از این مجموعهها از بودجههای دولتی و غیردولتی بهرهمند میشوند به مراتب سهم بیشتری در جذب مخاطب خواهند داشت. البته با توجه به همه این مسائل، مساجدی در این روزها هستند که عملکرد خوبی در حوزههای مختلف دارند و نقش بسزایی در تحقق اهداف عالی ایفا میکنند و محوریت محلهها را بر عهده دارند و با جذابیتهای مجازی و طرحهای بهروز فرهنگی با دغدغه به میدان میآیند. در همین سالهای اخیر، کارکردهای مساجد در حوزه محرومیتزدایی و کاهش آسیبهای اجتماعی بسیار اثرگذار بوده است.
جامعیت نقش مسجد در تاریخ اسلام
این کارشناس مذهبی با اشاره به فراگیری علم در مساجد صدر اسلام میگوید: تأکید پیامبر گرامی اسلام (ص) بر کسب علم و لزوم فراگیری آن برای هر مسلمان، مساجد را به کانون علمی و فرهنگی تبدیل کرد و مسجد را بهعنوان مرکز تعلیم و تربیت دینی و قرآنی قرار داد. پیامبر اسلام (ص) خطابهها و موعظههایشان را در مسجد برای مردم ایراد میکردند و امروز با توجه به تغییرات بوجودآمده در مناسبات اجتماعی، هنوز بسیاری از حلقههای علمی و معرفتی در مساجد تشکیل میشوند و این کارکرد مساجد هنوز به قوت خودش باقی است. جامعیت نقش مسجد در تاریخ اسلام بوده و هست. امروز مساجد در حل مسائل اجتماعی و اقتصادی نقش مهمی را ایفا میکنند. نیازمندان و افراد کمبرخودار جامعه در این ایام برای حل مشکلاتشان به مساجد مراجعه میکنند. مساجد، مردمیترین پایگاههای اجتماعی را برخوردارند بر همین اساس میتوان با بهرهگیری از ذائقهسنجی مخاطب و استفاده از ظرفیت جوانان و داشتن افق چشمانداز برای اجرای برنامهها و طرحها میتوان یک مسجد تمدنساز و طراز اسلامی را تشکیل داد.
انتهای پیام/