آسیای مرکزی یا آسیای میانه سرزمین پهناوری در قارهٔ آسیا است که هیچ مرزی با آب‌های آزاد جهان ندارد. اگر چه مرزهای دقیقی برای این سرزمین تعریف نشده‌است، اما معمولاً آن را دربرگیرنده کشورهای امروزی، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان می‌دانند. اغلب سرزمین‌های دیگری چون افغانستان ، شمال شرق ایران، مغولستان، کشمیر، شمال و غرب پاکستان، و گاه سین‌کیانگ (ترکستان شرقی قدیم) در غرب چین و جنوب سیبری در روسیه نیز شامل آسیای مرکزی می‌شوند. این منطقه از شمال به روسیه، از جنوب به ایران و افغانستان، از شرق به چین و از غرب به دریای خزر متصل است.
چرخش در سیاست خارجی ترکمنستان؛ از انزوای مطلق تا بازیگری در معادلات منطقه‌ای
در بحبوحه رقابت قدرت‌های بزرگ در آسیای مرکزی، ترکمنستان با خروج از سیاست بی‌طرفی دیرینه خود، به بازیگری فعال در معادلات منطقه‌ای تبدیل شده است. دیپلماسی فشرده و همزمان تهران، مسکو و واشنگتن با عشق‌آباد، نشان‌دهنده اهمیت راهبردی این کشور است.
سیاست چندوجهی جدید قزاقستان؛ بازی پیچیده میان روسیه، چین و غرب
در حالی که قزاقستان با واگذاری ساخت اولین نیروگاه اتمی به روسیه و دومین آن به چین، سیاست موازنه قدرت خود را به نمایش می‌گذارد، این رویکرد به فاصله‌گذاری راهبردی از مسکو تعبیر شده است. این استراتژی جدید آستانه، واکنش‌هایی را در روسیه برانگیخته است.
تبدیل بحران آب در آسیای میانه به معضل امنیتی برای روسیه
بحران کم‌آبی در آسیای میانه در حال سرایت به خاک روسیه و تبدیل شدن به یک چالش امنیتی جدی برای مسکو است. دولت‌های منطقه با تهدید به گسیل داشتن «سیل مهاجران» در صورت عدم موافقت کرملین با طرح انتقال آب، مسکو را در تنگنای استراتژیک قرار داده‌اند.
تمایل قزاقستان برای کاهش وابستگی به روسیه به سمت ترکیه و آذربایجان
قزاقستان در بحبوحه تغییر نظم منطقه‌ای پس از جنگ اوکراین، با تأسیس صندوق توسعه دفاعی و متنوع‌سازی شرکای امنیتی خود، گام‌های بلندی برای کاهش وابستگی استراتژیک به روسیه برداشته است. این چرخش با تقویت همکاری‌های نظامی با ترکیه و آذربایجان همراه شده است.
نشست سران اکو در جمهوری آذربایجان/ پزشکیان خواستار افزایش تجارت منطقه‌ای شد
هفدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در شهر خانکندی در منطقه قره‌باغ آذربایجان برگزار شد. در این نشست، سران کشورهای عضو بر توسعه همکاری‌های اقتصادی و حمل‌ونقل تأکید کردند و پزشکیان پیشنهاد میزبانی ایران برای نشست بعدی را ارائه داد.
هدف‌گذاری یک میلیارد دلاری در تجارت ازبکستان و آذربایجان
میرضیایف، رئیس‌جمهور ازبکستان، در سفری رسمی و با هدف تعمیق روابط هم‌پیمانی وارد باکو شد و با «الهام علی‌اف»، رئیس‌جمهور آذربایجان دیدار و گفتگو کرد. این سفر در حالی انجام می‌شود که دو کشور به دنبال افزایش حجم مبادلات تجاری به یک میلیارد دلار هستند.
حمایت «پیمان امنیت جمعی» از توسعه پایدار و صلح در افغانستان
وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی در نشست آلماتی با تأکید بر اهمیت حیاتی ثبات افغانستان برای امنیت منطقه، حمایت خود را از روند صلح، توسعه پایدار و همکاری‌های بین‌المللی برای بهبود شرایط این کشور اعلام کردند.
قمار هسته‌ای قزاقستان؛ یک نیروگاه برای روسیه، یکی برای چین
در اقدامی که رقابت ژئوپلیتیکی شدید در آسیای میانه را به نمایش می‌گذارد، قزاقستان قرارداد ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای خود را به روسیه واگذار کرد. دولت آستانه برای دلجویی از چین که بازنده این مناقصه بود، بلافاصله از ساخت یک نیروگاه دوم توسط پکن خبر داد.
رقابت جدید در قلب آسیا؛ ازبکستان و ترکمنستان به دنبال مغولستان
کشورهای آسیای مرکزی که در سال‌های اخیر بر حل‌وفصل مناقشات مرزی و تحکیم روابط تجاری درون‌منطقه‌ای متمرکز بودند، اکنون افق‌های همکاری خود را برای دربرگرفتن مغولستان گسترش داده‌اند؛ کشوری که تا به امروز تا حد زیادی به فراموشی سپرده شده بود.
جاه‌طلبی ریلی قزاقستان در افغانستان؛ کریدور جدید شمال-جنوب شکل می‌گیرد
قزاقستان و افغانستان با امضای یک پروتکل تفاهم، گام مهمی برای ساخت خط آهن استراتژیک «تورغوندی-هرات-قندهار-سپین‌بولدک» برداشتند. این پروژه عظیم با هدف تقویت اتصال و تجارت منطقه‌ای طراحی شده، بخشی کلیدی از کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب خواهد بود.
چرخش بوداپست به شرق؛ مجارستان استقلال انرژی خود را در اوراسیا می‌جوید
مجارستان در یک اقدام راهبردی برای مقابله با فشارهای اقتصادی اتحادیه اروپا و تضمین آینده انرژی این کشور، میزبان نشست غیررسمی سران «سازمان کشورهای ترک» بود. در این نشست بر لزوم چرخش به شرق و تقویت نقش بوداپست در نظم نوین جهانی تأکید شد.
طالبان: همکاری منطقه‌ای، نیاز امنیت افغانستان است
معاون سخنگوی حکومت طالبان با استقبال از مواضع مطرح‌شده در دومین نشست سران چین و کشورهای آسیای مرکزی در آستانه، بر اهمیت همکاری‌های منطقه‌ای برای تأمین امنیت و توسعه اقتصادی افغانستان تأکید کرد.
نشست آستانه: افغانستان باید در اقتصاد جهانی ادغام شود
سران چین و پنج کشور آسیای مرکزی در نشست آستانه با صدور بیانیه‌ای مشترک خواهان ادغام افغانستان در ساختارهای اقتصادی منطقه‌ای و جهانی شدند و بر لزوم حمایت بین‌المللی از روند بازسازی این کشور تأکید کردند.
چرخش قزاقستان از مسکو؛ کریدور میانی شاهراه جدید چین به اروپا
جنگ اوکراین کشورهای پساشوروی را به سمت کاهش وابستگی به روسیه سوق داده است. در این میان، قزاقستان با سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت‌های ریلی و تعمیق روابط با چین، فعالانه در حال توسعه «کریدور میانی» برای تجارت چین و اروپا و دور زدن روسیه است.
همگرایی قزاقستان و جمهوری آذربایجان؛ تعمیق مشارکت راهبردی
قزاقستان و آذربایجان با اتخاذ مواضعی تقریباً یکسان در مسائل کلیدی بین‌المللی، از توسعه کریدور میانی و اصلاح سازمان ملل گرفته تا رد دخالت خارجی، در حال تعمیق مشارکت راهبردی خود هستند. این همسویی، در حال گسترش به حوزه دفاعی است.
حمایت هند و آسیای مرکزی از صلح و ثبات در افغانستان
وزرای خارجه هند و کشورهای آسیای مرکزی طی نشستی بر تعهد قاطع برای حمایت از افغانستانی صلح‌آمیز، باثبات و عاری از تروریسم تأکید کردند و خواستار ادامه همکاری‌ها و رایزنی‌ها درباره مسائل این کشور شدند.
سفر سناتور آمریکایی به قفقاز و استراتژی «آسیای میانه بزرگ»
سفر «استیو دینز» سناتور آمریکایی، به قفقاز جنوبی، نشانگر استراتژی جدید واشنگتن برای منطقه قفقاز به عنوان دروازه‌ای به «آسیای میانه بزرگ» و منابع آن است. این رویکرد عمل‌گرایانه بر ثبات کریدور میانی و همکاری اقتصادی تأکید دارد.
نگرانی از پیامدهای قانون جدید روسیه برای مهاجران آسیای مرکزی
پارلمان روسیه قانون جدیدی را برای ردیابی موقعیت مکانی کلیه اتباع خارجی ساکن در مسکو و حومه از طریق یک اپلیکیشن موبایل، از اول سپتامبر ۲۰۲۵، تصویب کرد که نگرانی‌هایی را در مورد نقض حقوق بشر و فشار بر مهاجران آسیای مرکزی برانگیخته است.
