منبرهای پناهیان یک اتفاق رسانه ای در دهه ۸۰
خبرگزاری تسنیم : حجت الاسلام پناهیان شکل و شمایل رسمی و کلاسیک منبرهای مذهبی را به تدریج و آرام آرام و نه به صورت انقلابی تغییر داد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم وقتی علیرضا پناهیان درس آموخته حوزه های علمیه قم برای اولین بار پشت تریبونی قرار گرفت که قرار بود به صورت مستقیم از تلویزیون پخش شود هرگز کسی خیال نمی کرد که او آغاز کننده سبکی جدید در سخنرانی هایی باشد که از رسانه های شنیداری و دیداری منعکس می شود. پناهیان آغاز کننده راهی بود که خیلی زود حجم اصلی بخش های مذهبی سخنرانی در تلویزیون را فرا گرفت.
علیرضا پناهیان شکل و شمایل رسمی و تا اندازهای خشک منبرهای مذهبی را به تدریج و آرام آرام و نه به صورت انقلابی تغییر داد. پناهیان در ضمن تعریف خاطره اولین منبر رفتن خود به نکته جالبی اشاره می کند که نکته اول درباره تغییر شیوه سخنرانی از جانب او و اشاره به آن مکمل همه این سخنان است. پناهیان در عملیات والفجر هشت مقدماتی مجبور میشود که برای اولین بار منبر برود. هنوز صحبتهایش به جایی نرسیده است که طوفانی برپا می شود و سروبدن همه گردان را بعد از فرونشستن طوفان خاک برمیدارد. خود پناهیان ادامه قضیه را این طور تعریف میکند که این طوفان گردوخاک زیادی به پا کرد به طوری که صدای تکان دادن گردوخاک از لباس و سرو صورت بچه، شبیه به سینهزنی اما نامنظم بود. من برای اینکه این فضا را آرام کنم گفتم این گردو غبارها را نتکانید اینها گردوغبار زائر کربلاست و اگر ذرهای از این غبار روی صورت و لباسش باشد آن دنیا حضرت زهرا(س) ایشان را شفاعت میکند و.... در همین موقع دیدم همه گردان گریه میکنند.
و این اتفاقی است که در هیچ کدام از منبرهای مذهبی سنتی تا پیش از این معمول نبوده است. همان اتفاقی که در زبان رسانهها ارتباط تعاملی مینامند. واکنش به حضار و پامنبرهایی که نشستهاند پای صحبت و اتفاقاتی که برای آنها و برای مجلس می افتد گرچه تبدیل به یک روش سیستماتیک نشد اما تغییر دهنده روح و مدل سخنرانی ها بود و به همین ترتیب بود که منبرهای پناهیان خیلی زود حالت رکود برخی منبرهای معمولی را با این تکنیک ویژه تغییر داد. حالا همه آدمهایی که پای منبرهای سخنرانی پناهیان نشسته بودند احساس میکردند که جزئی از فرآیند سخنرانی بودهاند و حالت منفعل قبلی را از دست داده بودند و این برای همه کسانی که همه این سال به آن فضا عادت کرده بود اتفاق خوشایند و بدیعی بود. پناهیان در منبرهایش از پامنبریها سؤال میکرد و گواه می گرفت، مثال می زد، یکی را بلند میکرد، به هوای مجلس واکنش نشان می داد، تنگی جا را بهانه میکرد و.... آدمهای پای منبرش را در سخنرانیاش شریک میکرد.
اما این تنها یک تغییر کوچک در سبک سخنرانی ها بود. پناهیان و آدم های بعد از او محتوای سخنرانیهای مذهبی تلویزیونی را هم دگرگون کردند. توصیههای مستقیم اخلاقی برای خوب بودن، جای خودش را به تحلیلهای جذاب از سبک زندگی اسلامی به صورت مقایسه ای داد. پناهیان در صحبتهایش که در سالهای ابتدایی دهه 80 به مراتب از تلویزیون ایران پخش میشد با چاشنی مباحث روانشناسی نکات تا به حال ناگفتهای درباره چگونه زیستن در دنیای جدید ارائه میداد و این برای همه جوانان مذهبی آن سالها که از نبود منابع مذهب به روز رنج می بردند، یک غنمیت بزرگ بود.
پناهیان خیلی زود در محافل مذهبی و دانشگاهی مطرح شد. اما رابطه خوب سالهای اولیه او با تلویزیون دیری نپایید. انتقادات پناهیان درباره نوع زندگی ترویجی رسانهها خیلی زود صداوسیما را نشانه گرفت و طبیعتاً طبق سلوک خاص مدیریتی این سالها دچار تحریم تلویزیونی شد. این سیاست هم ظاهراً موقت بود و اکنون چند سالی است که پناهیان دوباره به تلویزیون بازگشته است. وی با اینکه کاملاً مستعد این بود که به مد تازه رونق یافته آن سالها همان شیر بییال و دم واشکمی از اسلام که نامش را اسلام رحمانی گذاشته بودند روی آورد اما باهوش بود و شهرت و محبوبیت بیشتر را فدای تعقلات مذهبی عاقلانهاش کرد. نگه داری حد تعادل میان جنبههای انسانی و تحکمی دین مهمترین ویژگی پناهیان بود.
راهی که پناهیان در عرصه سخنرانی های مذهبی باز کرد توسط شخصیتهای مذهبی دیگری هم ادامه یافت که برجستهترینشان حجت الاسلام نقویان است که لطیفتر و با تاکید بیشتر بر جنبههای انسانی دین خیلی زود به چهرهای رسانهای در سخنرانیهای مذهبی تبدیل شد.
انتهای پیام /