دامی برای مقاومت

سازمان ملل متحد روز پنجشنبه در نشست مجمع عمومی خود دولت فلسطینی را به عنوان "کشور ناظر" اما همچنان "غیرعضو" به رسمیت شناخت.
نحوه عضویت در سازمان ملل به این صورت است که شورای امنیت عضویت یک کشور را به مجمع عمومی توصیه می‌کند و مجمع عمومی با دو سوم آرا، عضویت کامل یک کشور را تصویب می‌کند. در سپتامبر2011 حکومت خودگردان فلسطین درخواست عضویت کامل را داد اما آمریکایی‌ها از قبل اعلام کردند که با این درخواست مخالفند و در پی آن شورای امنیت چیزی را به مجمع توصیه نکرد. تنها راه فراروی فلسطینیان که از قبل هم قابل پیش‌بینی بود مراجعه مستقیم به مجمع بود که در نشست مجمع عمومی این مسئله تحقق پیدا کرد.
این موقعیت برای فلسطین و بیش از شصت سال مصائبی که بر آن رفته بسیار با اهمیت است. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز مانند بسیاری از دیپلمات ها به ویژه در جهان اسلام پذیرش فلسطین به عنوان کشور ناظر غیر عضو در سازمان ملل متحد را گامی مثبت و رو به جلو دانست. اما پرسشی که در اینجا مطرح است آیا این شناسایی کمکی به حال این دولت- ملت خواهد کرد یا خیر؟
هدف از طرح پذیرش فلسطین در  شرایط کنونی چه بوده است؟
به نظر می رسد اظهاراتی از این دست از سوی مقام های کشورها علاوه بر بجای آوردن پروتکل های دیپلماتیک در عین حال  بیانگر امید کشورها برای برخورداری فلسطین از حقوق برابر باشد.
آنچه که امروز از ماجرا استنباط می شود فلسطین با موقعیت جدید هم "صاحب حق" می شود و هم "متعهد به مسئولیت". یعنی علاوه بر اینکه این عضویت به فلسطین، حقوقی مانند دفاع از خود، حق حاکمیت بر اراضی و عضویت در سازمان ها و پیمان های بین المللی و کمیسیون های سازمان ملل را می دهد این کشور باید مسئولیت هایی را بعنوان یک دولت مستقل پذیرا باشد.
این موضوع چند فرصت برای فلسطینی ها به بار خواهد آورد. نخست  اینکه دولت بودن آنها در جامعه جهانی تثبیت شده. دوم نتیجه حقوقی، وضعیت حقوقی فلسطین در سازمان ملل است. فلسطین از این پس از نقطه نظر حقوق بین الملل نه یک سرزمین مورد منازعه بلکه [در خوشبین ترین حالت] کشوری اشغال شده تلقی و قوانین و حقوق کشور اشغال شده در مورد آن  اعمال خواهد شد که شامل؛ مصونیت دولتی و سران آن، امکان استفاده از نیروی نظامی، حق دفاع مشروع فردی و جمعی در برابر یک حمله نظامی، صلاحیت مطلق بر سرزمین خود، ممنوعیت مداخله در موضوعات اساسی موجود در صلاحیت داخلی کشور، امکان عضویت در دیگر سازمان های دولتی و آژانس های تخصصی ، دستیابی به دادگاه های بین المللی و دیگر سازوکارهای حل و فصل اختلاف ، و اهلیت انعقاد معاهده هستند.
اینها فرصت هایی است که می تواند یک دولت به تدریج از آنها برخودار باشد و لذا حرکت فلسطین در حین اینکه گامی مهم بود می تواند در آینده این حقوق را هم برای فلسطینی ها به دنبال داشته باشد. اما آنچه که مهم به نظر می رسد تعهداتی است که فلسطین با عضویت خود در سازمان ملل باید بر آنها تاکید داشته باشد.
با در نظر گرفتن این مهم اکنون شناسایی فلسطین در سازمان ملل، ابعاد و معانی جدیدتری و آن هم در این برهه از زمان پیدا می کند. مهمترین این ابعاد و معانی در حوزه مقاومت و دفاع در برابر بیش از شش دهه جنایات رژیم صهیونیستی است.
شناسایی فلسطین؛ حرکتی برای مسئولیت دهی به مقاومت و خنثی سازی آن
همانطور که همه می دانند مقاومت درفسلطین و به خصوص در سال های اخیر در غزه توانسته خود را بعنوان یک بازیگر مهم در معادلات منطقه ای و بین المللی تحمیل کند و از این حیث وزنه مهمی در معادلات منطقه ای و جهانی است. این جنبش در انتخابات ژوئن سال 2007 در غزه به قدرت رسید جهان غرب بر آن بود تا با کشاندن حماس به "تله قدرت" آن را بعنوان یک سازمان رسمی، مسئول، و متعهد در برابر مبارزات خود مقید سازد اما گذشت زمان ثابت کرد که حماس به خوبی از این ترفند جان سالم به در برد.
در عین حال به نظر می رسد بعد دیگری از ترفند در حال شکل گیری است. آمریکا، کانادا، و بریتانیا با شناسایی فلسطین در سازمان ملل مخالف بودند. اما خود  این کشورها هم می دانند که یک کشور ناظر غیر عضو آن تاثیر عملی را نخواهد داشت بلکه یک تاثیر روانی بر تحرکات بازیگر جدید است.
برای اینکه یک کشور تشکیل شود لازم است تا معیارهای کنوانسیون مونته ویدئو یعنی جمعیت ، سرزمین، حکومت، و اهلیت ورود به روابط با دیگر کشورها را بدست آورد . دو معیار آخری به عنوان پیش شرط استقلال تعبیر می شوند. معیار حکومت همچنین برای اعمال کنترل مؤثر بر سرزمین و جمعیت مورد نیاز است.
حال به نظر می رسد سناریوی تدوین شده در حال شکل گیری است. آمریکا و غرب که نتوانسته بودند مانع از ظهور حماس در غزه شوند همچنین نتوانستند این جنبش را مهار نمایند. امروز به نظر می رسد که غرب بر آن است تا با این ترفند و دادن شکل حاکمیت به فلسطینی ها هرگونه مبارزه و مقاومت را در چارچوب دولت - ملت فلسطینی شکل داده و مانع از مقاومت به شکل و شیوه خاص خود شود.
چنین به نظر می رسد که غرب از این پس تلاش خواهد کرد تا دولت خودگردان فلسطینی را بعنوان دولت ناظر غیر عضو در برابر قوانین دست و پا گیر و کنوانسیون های متعدد قرار داده تا بتواند قدرت و رشد روز افزون مقاومت را کنترل کند.
شناسایی فلسطین، تلاش برای توازن قدرت به نفع همپیمان داخلی
بدون شک از انتخاباتی که حماس در آن در نوار غزه به قدرت رسید تا به امروز این جنبش یکی از قدرتهای اصلی، اگر نه بلامنازع در عرصه سیاسی فلسطین بوده است اما رویدادهای اخیر و جنگ هشت روزه سبب شد تا تردید در این باقی نماند که این جنبش تنها قدرت بلامنازع در عرصه سیاسی فلسطین است.
اگر در این  مقوله متهم به طرح تئوری توطئه نشویم باید این گونه عنوان کنیم که یکی دیگر از اهداف غرب با دادن شکل ناظر به دولت فلسطین آن است تا بتوانند موقعیت فتح و تشکیلات دولت خودگردان را در برابر حماس تقویت کرده و از یاس و ناامیدی روز افزون محمود عباس رئیس تشکیلات دولت خودگردان بکاهد.
با این شیوه قدرتهای غربی با وجود مخالفت های خود  بر آن شدند تا قدرت را از غرب فلسطین و نواز غره به سوی شرق و کرانه باختری هدایت کرده تا بتوانند همچنان یک طرف گفتگوی مطمئن را حفظ کرده و آن را از فروپاشی کامل نجات دهند.
اما آنچه که می توان بر آینده فلسطین تصور کرد این است که روزی حماس ممکن است حماسه خود را تکرار کند و  قدرت را در کرانه باختری نیز بدست بگیرد. اگر علی رغم توافقات ضمنی در زمینه تقسیم قدرت در عرصه سیاسی فلسطین این فرض را جدی بگیریم باید گفت که غرب برای شرایط پیش بینی شده هم نسخه ای آماده خواهد داشت.
در صورتی که روزی چنین اتفاقی رخ دهد حماس باید بعنوان یک دولت ، تمامی تعهدات و مسئولیت های یک دولت را در برابر حقوقی که به آن ممکن است داده شود، بپذیرد. اما اگر در صورتی که از تعهدات و مسئولیت هایی که نافی حرکت جنبش به جلو است سر باز زند بدون شک مخالفت ها با این جنبش به عنوان جنبشی که بطور کامل فاکتورهای مونته ویدئور را ندارد آغاز خواهد شد که در این صورت به جنبش مقاومت حماس بر چسب دارا نبودن "شرط اهلیت" زده خواهد شد و همین مسئله می تواند شناسایی دوفاکتویی دولت ناظر فلسلطین را با مشکلات عدیده ای روبرو سازد.

گزارش: سینا فارسی

انتهای پیام/