۷ چالش سیاست خارجی اوباما

به گزارش خبرگزاری تسنیم،روزنامه «کریستین ساینس مانیتور» درمقاله ای به قلم «هاوارد لافرانچی» دراین باره نوشت: باراک اوباما درحین مبارزات انتخاباتی خود به طور مکرر به این موضوع اشاره می کرد که دولت درآینده باید توجه بیشتری به مسائل داخلی کشورداشته باشد. او پس از گذشت بیش از یک دهه جنگ درعراق و افغانستان گفت: «اکنون زمان آن فرا رسیده است که کمی هم به مسائل داخلی کشور بپردازیم».

کارشناسان و سیاست گذاران کاخ سفید نیز از این موضوع استقبال کرده و اظهارداشتند که اوباما قصد دارد تا در دور دوم ریاست جمهوری خود، تمرکز بیشتری برمسائل داخلی کشور داشته باشد.

آیا افزایش چالش ها درجهان، فرصت رسیدگی به مسائل داخلی آمریکا را به اوباما خواهد داد؟

«چارلز کاپچان»، استاد روابط بین الملل دردانشگاه «جورج تاون»، می گوید: «اولویت های نخست اوباما، رسیدگی به مسائل داخلی آمریکا خواهند بود. زیرا او متوجه شده است که توانایی آمریکا درخارج ازکشور به تقویت قدرت و توانایی ها در داخل کشور وابسته است». اما به نظرمی رسد که جهان قصد همکاری با آمریکا دراین زمینه را ندارد. چالش ها درجهان رو به افزایش هستند، چالش هایی ازقبیل: پیشرفت برنامه هسته ای ایران، بحران و جنگ داخلی درسوریه و تقویت قدرت و رشد اقتصادی چین. به احتمال زیاد رسیدگی به این مسائل سرانجام دردستورکار اوباما قرار خواهد گرفت.

برخی از کارشناسان معتقدند که با توجه به تمرکز اوباما برمسائل داخلی کشور و افزایش روز افزون چالش ها درجهان، آمریکایی ها نباید انتظارداشته باشند که اوباما سیاست های خارجی تأثیرگذاری را در دور دوم ریاست جمهوری خود اتخاذ نماید. «مارک سیگل»، مشاورسابق کاخ سفید در زمان ریاست جمهوری جیمی کارتر، اظهارداشت: «اوباما هنگامی که درباره اولویت های خود ازجمله بهبود شرایط اقتصادی و اشتغال زایی صحبت می کرد، برنامه های خود برای دور دوم ریاست جمهوریش را به خوبی شرح داد. بنابراین، واضح است که اوباما توانایی های سیاسی خود را به رسیدگی به چالش های داخلی کشور اختصاص خواهد داد». وی در ادامه گفت: «ازنظرمن اوباما درحال حاضر قصد ندارد تا سیاست های جدیدی را درزمینه مسائل خاورمیانه اتخاذ نماید و قطعاً وی هیچ تمایلی به مداخله نظامی درامور سوریه و ایران نخواهد داشت».

با این وجود، اوباما در دور دوم ریاست جمهوری خود با چندین چالش اساسی در زمینه سیاست های خارجی روبرو خواهد بود. بسیاری از تحلیل گران، ایران و برنامه هسته ای این کشور را درصدر فهرست این چالش ها قرارمی دهند. در اینجا هفت چالش عمده ای که اوباما با آنها روبرو خواهد شد را مشاهده می کنید:

1. ایران
ایران که ادعا می کند تنها اهدافی صلح آمیز را درزمینه برنامه هسته ای خود دنبال می کند، باید ذخایر اورانیوم غنی شده 20 درصد را ازکشور خارج نموده و به بازرسان آژانس اجازه دهد که به صورت سرزده از تأسیسات هسته ای ایران بازدید نمایند. ایران درمقابل هرگونه همکاری در زمینه برنامه هسته ای خود، به دنبال کاهش تحریم های اقتصادی ازجانب جامعه بین المللی است. اما یک مانع احتمالی برسر راه مذاکرات هسته ای ایران این است که اسرائیل تا زمانی که ایران فعالیت های غنی سازی خود را به طورکامل متوقف نکرده است، با کاهش تحریم ها علیه ایران مخالفت می کند.

برخی از مقامات آمریکا همچنان به ایجاد یک «توافق بزرگ» میان آمریکا و ایران امیدوارند، توافقی که منجربه ایجاد روابط دیپلماتیک میان دو کشور به منظور حل و فصل مشکلات هسته ای خواهد شد. اما از دیدگاه اکثر تحلیل گران منطقه ای، اوباما پیش از افزایش فشارها در رابطه با حمله هوایی به ایران، با شرایط دشواری به منظور ایجاد یک توافق هسته ای با ایران روبرو خواهد بود.

2. سوریه

هنگامی که اوباما به سرعت هیلاری کلینتون را به منظور کمک به روند برقراری آتش بس در غزه در اواخرماه نوامبر به منطقه اعزام کرد، برخی از تحلیل گران این اقدام را به عنوان نشانه ای از مشارکت دوباره آمریکا درمسائل خاورمیانه و شروعی برای مداخله جدی تراین کشور به منظور پایان دادن به جنگ داخلی درسوریه محسوب کردند. اما این دیدگاهی است که طرفداران مداخله آمریکا درسوریه به آن امیدوارند. اوباما ممکن است که از گروه های مخالف سوری به منظور برکناری سریعتر بشاراسد حمایت کند، اما بعید به نظرمی رسد که اقدامات وی تجهیز سریع شورشیان به سلاح های سنگین و پیچیده تر را نیز شامل شود.

«رابرت فورد»، سفیر آمریکا در سوریه، درنشستِ اخیر سازمان های بین المللی حمایت از حقوق بشر گفت: «اوباما هرگز مسئله تجهیز شورشیان سوری را منتفی نمی داند. کاخ سفید درحال بررسی این موضوع است که ارسال سلاح های بیشتربه سوریه، روند حل و فصل درگیری ها دراین کشور را تسهیل خواهد نمود یا خیر». آمریکا نگران است که این تسلیحات دراختیار گروه های افراط گرای اسلامی قرارگیرند، گروه هایی که شمارآنها روز به روز درحال افزایش است. مشکل اصلی اینجاست که عدم تجهیز گروه های مخالف سوری، ممکن است روند سلطه گروه های افراط گرای اسلامی بر سوریه را تسهیل نماید و دیگر زمانی برای جلوگیری از این موضوع باقی نماند. دو مسئله مهم دیگر در رابطه با سوریه عبارتنداز: سلاح های شیمیایی بشاراسد و سرایت درگیری های سوریه به سایر کشورهای منطقه.

اخیراً گزارشات اطلاعاتی در زمینه آغاز فعالیت ها در انبارهای تسلیحات شیمیایی سوریه منجربه اخطار دوباره اوباما به بشاراسد درزمینه استفاده ازچنین سلاح هایی شده است. از دیدگاه اوباما، استفاده اسد از این تسلیحات شیمیایی به معنای عبور از خط قرمزی است که مداخله نظامی آمریکا و جامعه بین المللی را به همراه خواهد داشت. برخی از کارشناسان نیزمعتقدند که امکان سرایت درگیری های سوریه به سایرکشورها می تواند اوباما را وادار سازد تا از ایجاد یک منطقه پرواز ممنوع برفراز مناطق مرزی سوریه حمایت کند.

3. چین

نباید انتظار داشت که اوباما همانند میت رامنی، چین را به عنوان یک کشور «سوءاستفاده کننده» معرفی نماید. اما این بدین معنا نیست که اوباما در رابطه با مسئله چین که از دیدگاه تحلیل گران سیاست خارجی به عنوان مهم ترین روابط دوجانبه ای محسوب می شود که اوباما با آن روبرو است، جوی آرام را درپیش رو داشته باشد. در واقع، مدیریت روابط با چین که روز به روز برقدرت و نفوذش درمنطقه افزوده می شود، ازمحورهای سیاست های آمریکا درقبال آسیا خواهد بود.

این مسائل بسیارپیچیده و وسیع هستند که موضوعاتی ازقبیل شیوه های ناعادلانه تجارت و نقض اصول اولیه حقوق بشر را شامل می شوند. این مسائل همچنین مناقشات ارضی میان چین و کره شمالی، درگیری ها با ژاپن و اختلافات در دریای جنوبی چین را نیز دربرمی گیرند. تصمیم گیری چین در زمینه ایجاد تغییرات درسیستم سیاسی و رهبری خود که با معرفی «شی جین پینگ» به عنوان رئیس جمهورجدید این کشور به اوج خود رسید، قطعاً یک مسئله بسیارمهم تلقی شده و منجر خواهد شد تا آمریکا با سوء ظن بیشتر به چین نگاه کند.

«جِسیکا ماتیوز»، مدیر بخش صلح بین الملل در اندیشکده کارنگی، معتقداست که چین محور اصلی برنامه های اوباما را به عنوان یک ضرب الاجل برای کشورهای آسیایی به منظور انتخاب متحد اصلی خود از میان آمریکا و چین تلقی می کند. متقاعد کردن چین در رابطه با این موضوع که قصد واقعی آمریکا معطوف ساختن توجهات بین المللی از خاورمیانه به سوی آسیای شرقی است، به تلاش های بسیاری دراین زمینه نیاز دارد.

4. افغانستان

ازجنگ افغانستان به عنوان «جنگ فراموش شده» یاد می شود، اما با حضور 66000 نفراز نیروهای آمریکایی دراین کشور، چگونگی خروج کامل نیروهای آمریکا و ناتو تا پایان سال 2014 به عنوان نگرانی اصلی دولت اوباما محسوب می شود.

مسائل دیگر در رابطه با افغانستان عبارتنداز:
• آیا اوباما قصد دارد تا نیروهای آمریکا را درافغانستان به طور قابل ملاحظه ای کاهش دهد؟ و یا تمایل دارد که با ایجاد وقفه درخروج نیروهای آمریکا، زمینه های لازم به منظور ادامه حملات و عملیات ها تا تابستان 2013 را فراهم سازد؟

• چه اقداماتی باید درزمینه ایجاد بسترهای لازم به منظور آغاز مذاکرات با طالبان صورت گیرد؟

همچنین باید راه حل هایی به منظور سازماندهی نیروهای باقی مانده آمریکا درافغانستان پس از سال 2014  که به منظور مشاوره و آموزش نیروهای افغان دراین کشور حضورخواهند داشت نیز اتخاذ شود. پیشنهاداتی مبنی بر باقی ماندن ده هزارنفر از نیروهای آمریکا به عنوان بخشی از معاهده ی میان آمریکا و افغانستان مطرح شده است، اما با این حال برخی از کارشناسان معتقدند که این میزان نیرو کافی نخواهد بود.

5. پاکستان

یکی از اهداف حضور برخی از نیروهای آمریکا درافغانستان پس ازسال 2014 این است که به پاکستان هشدارداده شود آمریکا منطقه را ترک نخواهد کرد. آمریکا بسیارمشتاق است که پاکستان ازحمایت های خود از طالبان درافغانستان دست بردارد، در واقع طالبان به عنوان یک عنصر تأثیرگذار درافغانستان محسوب می شوند. پاکستان از افزایش ناآرامی ها درافغانستان پس ازخروج نیروهای آمریکایی ازاین کشور بسیارنگران است و از سویی دیگر نیز درمعرض گسترش اختلافات با هند قرار دارد.

عواملی دیگر ازقبیل برنامه های اوباما در زمینه حملات هواپیماهای بدون سرنشین به منظورمقابله با القاعده، عملیات ها برضد نیروهای آمریکایی و سایرمنافع آمریکا درپاکستان، رسیدگی به مسائل این کشور را دردستورکار دولت جدید آمریکا قرار خواهد داد. اوباما همچنین می تواند درهنگام مذاکره با مقامات پاکستان، برخی از عناصرکلیدی و مثبتِ موجود دراین زمینه را نیز لحاظ نماید، عناصری ازقبیل: ثبات قابل توجه سیاسی درنتیجه نزدیک شدن به انتخابات پاکستان درسال آینده.

6. روسیه

دریک بازه زمانی، بازبینی در روابط آمریکا و روسیه دردستورکار اوباما قرارداشت. برخی ازکارشناسان درآن زمان پیش بینی کرده بودند که بازبینی در روابط میان آمریکا و روسیه درصدر سیاست های خارجی اوباما در دور اول ریاست جمهوری وی قرار خواهد گرفت. با انتخاب مجدد ولادیمیر پوتین به عنوان رئیس جمهور روسیه درماه مارس، روابط این کشور با غرب سردتر شد. پوتین در واکنش به انتخاب مجدد اوباما، از وی دعوت کرد تا از روسیه ملاقات کند، اما این مسئله نمی تواند براختلافات موجود میان دو کشور به ویژه درزمینه بحران سوریه سرپوش بگذارد.

7. درگیری ها میان اسرائیل و فلسطین

اوباما درهفته اولِ دورنخست ریاست جمهوری خود تلاش های قابل توجهی را به منظور برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطین دنبال نمود، اما این تلاش ها راه به جایی نبرد. هم اکنون، شرایط به گونه ای است که به هیچ وجه اجازه تلاش های دیپلماتیک به منظور دستیابی به یک توافق دوجانبه دراین زمینه را نمی دهد، حتی برخی از کارشناسان معتقدند که دستیابی به چنین توافقی دیگر امکان پذیرنیست. اما دیدگاه برخی از تحلیل گران مبنی برآغاز اقدامات جدید اوباما درزمینه برقراری صلح درسال آینده، موجب شگفتی اکثر کارشناسان و سیاست گذاران شده است.

«دَنیل کورتزر»، سفیرسابق آمریکا دراسرائیل، می گوید: «اوباما باید ازمیان غیرممکن و دشوار یکی را انتخاب کند». «دشوار» به تلاش ها درزمینه برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطین در زمانی اشاره دارد که اوباما با اولویت های دیگری درزمینه مسائل داخلی و بین المللی روبرو است. «غیرممکن» نیز به سیاستی مبتنی بر صبر و عدم واکنش به این مسئله اشاره می کند، سیاستی که منجربه بسته شدن درهای مذاکره میان اسرائیل و فلسطین خواهد شد.

کسانی که معتقدند اوباما ملزم به پیگیری تلاش ها درزمینه برقراری صلح درخاورمیانه است، باید به این پرسش نیز پاسخ دهند: آیا اوباما یک نماینده دیگر به منظور رسیدگی به مسائل خاورمیانه معرفی خواهد کرد؟ اکثر کارشناسان براین عقیده اند که اگر اوباما واقعاً قصد رسیدگی به این موضوع را دارد، باید معرفی نماینده ویژه را فراموش کرده و از وزیرامورخارجه خود به منظور متقاعد ساختن دموکرات ها و جمهوری خواهان دراین زمینه کمک بطلبد. اما سایر کارشناسان با اشاره به ماهیت سیاست های داخلی و خارجی اوباما، معتقدند که او باید یک نماینده ویژه دراین زمینه معرفی نماید. حتی آنها درحال حاضرنام یک فرد را نیز درذهن دارند، یعنی رئیس جمهورسابق آمریکا «بیل کلینتون».

انتهای پیام/#