افروغ: طوفان دانشگاه حوزه را گرفته/ واعظی: حضور روحانیون در دانشگاه باید ارشادی باشد
خبرگزاری تسنیم: برنامه شب گذشته "دیروز، امروز، فردا" به بررسی موضوع وحدت حوزه و دانشگاه اختصاص داشت.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، عماد افروغ استاد دانشگاه و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و حجت الاسلام والمسلمین احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در برنامه شب گذشته "دیروز، امروز، فردا" به گفت‌وگو درباره وحدت حوزه و دانشگاه پرداختند.
حجت‌الاسلام واعظی در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه بسیاری از اقداماتی که به اسم وحدت حوزه و دانشگاه صورت می‌گیرد، ناشی از سوء‌‌تفاهم و سوء‌فهم نسبت به معنای وحدت و حوزه دانشگاه است، اظهار داشت: معتقدم شعار وحدت حوزه و دانشگاه دو هدف اصلی را دنبال می‌کند که هدف اول رفع فاصله‌ها، بیگانگی‌ها و سوء‌تفاهمات بین حوزه و دانشگاه است و هدف دوم هم‌افزایی بین حوزه و دانشگاه و همکاری و تعامل بین این دو نهاد علمی برای غلبه بر برخی از مشکلات علمی موجود کشور است.
وی تصریح کرد: اگر باور کنیم ما می‌توانیم با نگاهی دانشی و نگاهی تمدنی به موفقیت برسیم، نتایج خوبی به دست خواهد آمد و فکر می‌کنم این دو هدف اصلی شالوده اصلی تفکر وحدت حوزه و دانشگاه را می‌سازد که در راه رسیدن به هدف اول موفقیت‌هایی حاصل شده و ظرفیت‌های حوزه و دانشگاه برای یکدیگر شناخته شده و فاصله این دو نهاد تا حد زیادی مرتفع شده است.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در عین حال تأکید کرد: روی هدف دوم حرف‌های زیادی داریم و فکر می‌کنم مشکلات زیادی در این زمینه وجود دارد و خیلی از اقدامات سطحی است، مثلاٌ تأسیس حوزه‌های علمیه در دانشگاه‌ها جزو کارهایی است که به رسیدن به هم‌افزایی بین حوزه و دانشگاه کمکی نمی‌کند و چیزی که وحدت حوزه و دانشگاه را تأمین می‌کند، اینگونه اقدامات نیست.
عماد افروغ در ادامه این نشست تلویزیونی با تأکید بر اینکه بحث حوزه و دانشگاه را نباید صرفاً در حد دو نهاد یا روحانی و دانشگاهی دید، اظهار داشت: این موضوع می‌تواند ذیل سنت و تجدد، ذیل علم و دین و حتی ذیل چالش‌های هویتی قرار بگیرد.
وی تأکید کرد: در یکی از عبارات امام خمینی(ره)، ایشان می‌فرمایند وحدت روحانیت و دانشگاهی مثل وحدت مردم و دولت است، یعنی دانشگاهی مظهر دولت است و روحانی مظهر ملت البته این یک بحثی است که نباید همیشه آن را مفروض دانست، شاید الان نتوان به طور قطع گفت که حوزه مظهر ملت است و دانشگاه مظهر دولت اما روحانی باید برخاسته از بطن مردم باشد.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه بنده حوزه را مساله‌محور‌تر از دانشگاه می‌دانم، گفت: دانشگاه نهادی نو‌ظهور است. امام خمینی (ره) 17 انتظار خود را از روحانیت بیان کرده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به حضور در صحنه بدون فراموشی شأن روحانی بودن، استقلال و عدم وابستگی به دولت، تحمل دانشگاهیان و کارشناسان، ارشاد و هدایت دولت، تذهیب نفس، آگاهی بخشی به مسلمانان نسبت به وظایف خطیر روحانیت، اصلاح حال ملت و جلوگیری از ظلم، غارتگری و دزدی، پرهیز از دنیا‌طلبی، حفظ شأن و منزلت و آبروی روحانیت در بین مردم، تداوم‌بخشی به انقلاب، مقابله با دو فرهنگ شرق و غرب، پرهیز از سخنان تفرقه‌آمیز، اخراج عناصر غیر‌اخلاقی از حوزه، افشای آخوندهای درباری، پرهیز از گروه‌گرایی، رعایت عدالت اسلامی در رفتار روحانیون و پرهیز از تحجر و تقدس‌مآبی اشاره کرد.
افروغ با اشاره به اینکه امام تاکید زیادی داشتند که یک دانشجو نباید روحانی را متهم به تحجر کند و روحانی نیز یک دانشگاهی را متهم به غرب زدگی نکند، افزود: عده‌ای از روشنفکران این موضوع را مطرح کردند که چون روش‌شناسی دانشگاه نقد را بر می‌تابد و روش‌شناسی حوزه، نقد را نمی‌پذیرد، به نوعی حوزه را به عدم پذیرش نقد متهم کردند این درحالی است که اصلاً قرار نیست وحدت معرفتی بین حوزه و دانشگاه وجود داشته باشد.
وی تصریح کرد: عده ای این بحث را مطرح می کردند که حوزه به دلیل استفاده از علوم دینی و معرفتی جهتی متفاوت از دانشگاه دارند، چون علوم کفرمحور در دانشگاه وجود دارد، این درحالی است که نمی‌توان به طور قطعی گفت آنچه در دانشگاه می‌گذرد، بر پایه الحاد است و آنچه در حوزه می‌گذرد، الزاماً بر پایه اسلام است.
افروغ گفت: از طرفی عده‌ای معتقد بودند که اهداف حوزه و دانشگاه با هم متفاوت است یعنی دانشگاه علم را برای تسلط بر طبیعت می‌خواهد اما حوزه علم را با حالتی دیگر می‌خواهند که این موضوع هم قابل قبول نبود، وحدت ساختاری هم به دنبال ادغام بود و می‌گفت یا حوزه را در دانشگاه ادغام کنید، یا دانشگاه را در حوزه که این ایده هم قابل قبول نیست، چراکه رویکرد، رویکرد تقسیم کار بود. عده‌ای می‌گفتند مباحث نرم را به علم بسپاریم که به نظر این رویکرد، راه درستی است. در رویکرد تقسیم کار عده‌ای هم بودند که می‌گفتند فرهنگ را از حوزه بگیریم و فکر را از دانشگاه که این حرف هم به نظرم اصلاً قابل قبول نیست که از حوزه فکر‌زدایی کنیم و در دانشگاه به نوعی اقدام به فرهنگ‌سازی کنیم.
افروغ همچنین با اشاره به اینکه انتقاداتی به ساختار دانشگاه‌ها دارم، گفت:دانشگاه نباید متمرکز اداره شود، در دانشگاه باید رقابت وجود داشته باشد و نباید اسیر فرمالیزم باشد، البته امیدوارم حرف‌های من مخالفت با دانشگاه تلقی نشود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم ، حجت‌الاسلام واعظی در ادامه این برنامه در واکنش به سخنان عماد افروغ گفت: دانشگاه یک نهاد علمی – پژوهی است اما هرگز نباید حوزه را به یک نهاد علمی – پژوهشی فروکاست. در طول تاریخ وقتی نگاه می‌کنیم حوزه علاوه بر کارهای علمی پژوهشی، مرکز ثقل معنویت و اخلاق جامعه بوده است.
وی افزود: آقای افروغ در مورد فرمالیزم در دانشگاه سخن گفتند؛ در حالیکه بنده معتقدم عده‌ای در مورد وحدت حوزه و دانشگاه هم اسیر فرمالیزم هستند و می‌گویند وقتی دانشگاه یک نهاد مدرن است و حوزه یک نهاد سنتی است و سنت و مدرنیزه با هم هم‌خوانی ندارند، وحدت میسر نیست.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تاکید کرد: با بازنگری در پیش‌فرض‌های معرفتی که در دانشگاه‌ها وجود دارد، می‌توانیم فضا را تغییر دهیم. فضای آموزشی دانشگاه نسبت به حوزه خیلی گسترده‌تر است، چراکه حوزه چون بر مدار معارف دینی است، طبعاً در فضای علوم انسانی و بخشی از علوم اجتماعی با برخی دانشگاه‌ها تماس فکری و محتوایی دارد.
واعظی خاطرنشان کرد: حضور روحانیت در دانشگاه باید در همان فضای حضور روحانیت در بین مردم و مسجد تعریف شود. به عقیده من روحانی باید به عنوان یک عنصر اخلاقی و معنوی برای ارشاد و راهنمایی دانشجویان در دانشگاه حاضر شود. وقتی کارکرد روحانیت در دانشگاه جنبه اداری به خود می‌گیرد، وجه معنوی روحانیت در دانشگاه تحت‌تاثیر واقع خواهد شد، البته نباید از این موضوع هم غافل شویم که نهاد رهبری در دانشگاه‌ها فعالیت خوبی داشته‌اند اما به نظرم می‌تواند بهتر از این باشد. این می‌تواند یک پتانسیل قوی باشد و از آن طرف می‌تواند یک امر خنثی و کم‌اثر باشد، در واقع بستگی به کارکرد دارد.
همچنین افروغ در ادامه تصریح کرد: انتظار ما این بود که وقتی وحدت حوزه و دانشگاه مطرح می‌شود، نسیم حوزه به دانشگاه بدمد اما نه تنها نسیم حوزه وارد دانشگاه نشد بلکه طوفان دانشگاه حوزه را گرفت.
وی گفت: ظاهر ماجرا این است که روحانیت به دانشگاه رفت و آمد دارند و برخی از روحانیان عضو هیات علمی دانشگاه‌ها هستند. تصور عموم این است که حوزه بر دانشگاه غالب شده است اما باطن این ارتباط این است که فرم آموزشی دانشگاه وارد مراکز آموزشی حوزه شد، مدرک‌گرایی در حوزه باب شد، در حوزه به موضوعاتی پرداخته شد که جزو اولویت‌هایشان نبود، استقلال حوزه کمتر شده است و حوزه بیش از اینکه به نظارت توجه کند به تصدی‌گری و توجیه کارهای دولت پرداخته است.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ما حوزه را به عنوان یک نهاد علمی پژوهشی نمی‌خواستیم، افزود: اولین توقع ما این است که امروز پاسخ‌های فقهی در مدیریت کشور دریافت شود و حداقل فقه و فلسفه سیاسی قوی داشته باشیم. باید در نظام آموزشی سنتی حوزه این مسائل مطرح و پرورش داده شود و اسیر عناوینی مثل استاد‌یار و استاد تمام نشوند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم همچنین در ادامه به سخنان افروغ واکنش نشان داد و گفت: فکر می‌کنم در بیانات آقای افروغ دائماً بین دو چیز خلط می‌شود، یکی تمامیت حوزه و یکی بخش‌هایی که با دانشگاه در ارتباط است. حوزه یک نهاد آموزشی و پژوهشی بسیار گسترده‌ای است که اتفاقاً متن حوزه کمتر در معرض آسیب‌هایی است که آقای افروغ بیان کردند.
وی افزود: در عین حال که بنده موسسات اقماری حوزه را یک اتفاق مبارک برای حوزه می‌بینم، می‌خواهم بگویم این تمام حوزه نیست.
عماد افروغ همچنین در بخش پایانی این برنامه تلویزیونی تاکید کرد: در تاریخ گذشته حوزه‌های علمیه یک مساله رخ داده و آن این است که حوزه خودش را بسط نداده است. اگر حوزه هم مثل کلیساها متوجه نو‌شدگی می‌شد، این مشکلات در دانشگاه به وجود نمی‌آمد.
احمد واعظی نیز در واکنش به سخنان عماد افروغ اظهار داشت: آقای افروغ فکر می‌کنند سه دهه برای تحقق توقعاتی که از حوزه وجود داشته کافی است اما بنده معتقدم این قضاوت منصفانه نیست.
وی تصریح کرد: حوزه قبل از انقلاب به شدت سنتی بود و فقط چند رشته خاص در حوزه‌ها دنبال و بحث‌هایی مثل فلسفه و عرفان خیلی کم‌رمق در حوزه‌ها مطرح می‌شد اما در این سه دهه حوزه کاملاً در مسیر بوده و از جهت آشنایی با فضاهای جدید موفق عمل کرده است، هم‌اکنون با خیل عظیمی از حوزه‌ها رو‌به‌رو هستیم که با موضوع بحث آشنا شده‌اند اما بحث تولید دانش و نظریه‌پردازی با ضعف رو‌به‌رو‌ست.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم همچنین خاطرنشان کرد: مراکز اقماری مرتبط با حوزه نباید فقط به طرز شکلی و نمادین بسنده کنند، از طرفی باید متن اصلی حوزه باید تغییر نگاه دهد و هم دانشگاه در باورمندی خود تغییر نگاه ایجاد کند.
انتهای پیام/
