نوسازی بافت های فرسوده ،نقطه عطفی در عرصه شهر سازی

خلاصه عملکرد دولت های نهم و دهم در بافت های فرسوده
در آستانه سی و چهارمین سالگرد انقلاب ، انقلابی که دستاوردهای فراوانی را بهمراه داشته است که از مهمترین آن در این دو دهه اخیرمی توان به ، محرومیت زدایی از بافت های فرسوده شهری در کشور اشاره کرد ، دستاوردی که علاوه بر افزایش امنیت جانی و مالی ساکنان این گونه بافت هاباعث تامین مسکن عده کثیری از مردم شریف و انقلابی ایران اسلامی شده و از سوی دیگر از گسترش بی رویه شهر ها کاسته است .
براساس آمارها حداقل 15درصد جمعیت شهری کشور در این بافت های فرسوده شهری سکونت دارند. گرچه بافت های فرسوده مسئله جدیدی در مباحث شهرسازی نیست اما در سالهای اخیر دولت عزم خود را برای بهسازی و نوسازی این مناطق به صورت جدی جزم کرده تا علاوه بر ارتقای خدمات و کیفیت زندگی در این مناطق بتواند در یک حرکت انقلابی و بزرگ معضل کمبود مسکن را جبران کند.
هم اکنون 72 هزار هکتار بافت فرسوده در471 شهر کشور شناسایی شده که طبق قانون برنامه پنجم توسعه، وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها باید با اعمال سیاست های تشویقی زمینه مشارکت مردم و سرمایه گذاران بخش خصوصی را جهت نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری فراهم آورد .
در کشور ما همانند بسیاری از کشورهای جهان، روند توسعه ناهمگون و شتابزده شهرها، گسترش بافت های فرسوده شهری و افزایش جمعیت سکونتگاه های غیررسمی به عنوان مشکلات اصلی در زمینه های معماری و شهرسازی به شمار می آید.

در این راستا تاکنون اقدامات تهیه طرح های مطالعاتی بهسازی و نوسازی 52 هزار و 277 هکتار بافت فرسوده شهری توسط شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران انجام شده است که از 211 شهر مذکورتا€کنون طرح بهسازی و نوسازی بافت فرسوده 91 شهر به مساحت 28365 هکتار به تصویب کمیسیون ماده 5 استانها رسیده و طرح بهسازی و نوسازی120 شهر به مساحت 23829 هکتار دردست تهیه می باشد .
بدین ترتیب طرح های مطالعاتی برای بهسازی و نوسازی این بافت ها تهیه می شود که روشهایی مانند تجمیع و تعریض معابر را در بر می گیرد. به عبارت دیگر ساخت و سازها استاندارد و بر مبنای مقررات ملی ساختمان انجام می شود و در نتیجه عمر آنها افزایش می یابد. همچنین به ازای تخریب هر واحد 3.2 واحد جدید نیز ایجاد می شود که در اشتغال پایدار، توسعه منطقه و ارایه خدمات در مواقع بروز بحران نقش بسزایی خواهد داشت.
به ازای نوسازی هر هکتار در بافت فرسوده در حدود 68 واحد مسکونی ایجاد می شود که به عبارتی سالانه باید 400 تا 420 هزار واحد در این محدوده ها ساخته شود اما در ماده 171 قانون برنامه پنجم ذکر نشده که دولت باید بسازد بلکه در این بند از قانون آمده که وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها مکلفند به گونه ای سیاست های راهبردی خود را پیش ببرند که با مشارکت بخش خصوصی و مردم و متولیان بافت فرسوده، سالانه 10 درصد از بافت های فرسوده بهسازی شود.
آمارها نشان می دهد بیش از دو میلیون واحد مسکونی ناپایدار در برابر حوادث غیر مترقبه در بافتهای فرسوده شهری وجود دارند که جمعیتی قریب به ده میلیون نفر در آنها زندگی می کنند . با تلاش های صورت گرفته بیش از 215 هزار واحد فرسوده تخریب و به جای آن بیش از 737 هزار واحد ساخته شده است . ار سوی دیگر از سال 89 تا پایان سال 90 از مجموع پروانه‌های صادر شده برای نوسازی بافت‌های فرسوده شهری در 31 استان کشور، قریب به 15 درصد پروانه‌ها متعلق به این مناطق بوده که در شهر تهران بیش از 25 درصد است .
به عبارت دیگر تا قبل از برنامه چهارم در بافت های فرسوده در مجموع برای نوسازی 7 میلیون و 990 هزار مترمربع زیربنا و طی برنامه چهارم 37 میلیون و 640 هزار مترمربع زیربنا و در دوران پنجم توسعه تا کنون 21 میلیون و 160 هزارمترمربع زیربنا پروانه ساختمانی صادر شده است.
از جمله اقدامات انجام شده در نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری، اعطای تسهیلات، تخفیف عوارض شهرداری و سایر امتیازات پیش بینی شده در قوانین مربوطه است . در همین ارتباط 100 هزار واحد از منابع داخلی بانک‌ها و 100 هزار دیگر هم از محل منابع مسکن مهر تسهیلات نوسازی اختصاص یافته است . نرخ سود تسهیلات در قالب مسکن مهر پرداخت خود مالکی به ترتیب 9 درصد، 7 درصد و 4 درصد برای شهر تهران، مراکز استانها و سایر شهرها است که این تسهیلات به افراد واجد شرایط ( دارای فرم (ج) سبز و سرپرست خانوار) پرداخت خواهد شد.
میزان نرخ سود تعیین شده تسهیلات در بافتهای فرسوده در دوران مشارکت معادل20 درصد و در زمان فروش اقساطی 15درصد است.که برای هر واحد در بافت فرسوده 20 تا 25 میلیون تومان تسهیلات نوسازی توسط بانک های عامل پرداخت می شود که 20 میلیون برای روش صنعتی، 22 میلیون تومان برای نیمه صنعتی و 25 میلیون تومان برای تمام صنعتی است.
آمارها نشان می دهد ، تسهیلات نوسازی تا سال 1387 به میزان 30765 واحد مسکونی، در سال 1388 به میزان 39448 واحد مسکونی، در سال 1389 به میزان 60552 واحد مسکونی ، در سال 1390به میزان 79077 واحد مسکونی ، پرداخت گردیده و در ده ماهه اول سال1391 نیز به 171322 واحد مسکونی،تسهیلات نوسازی تخصیص یافته که تاکنون بالغ بر 65 هزار واحد به بانک های عامل معرفی شده اند ، که از این میزان بالغ بر61 هزار واحد مسکونی موفق به انعقاد قرارداد با بانک های عامل شده اند .
در سال جاری با برنامه ریزی انجام شده توسط دولت ، افتتاح و به بهره برداری از 120 هزار واحد مسکونی دربافت های فرسوده شهری پیش بینی شده است که تا کنون 40903 هزار واحد مسکونی افتتاح و 46708هزار واحد مسکونی نیز تا پایان بهمن ماه امسال افتتاح خواهد شد .
بنابراین، می توان گفت نهضت بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، به مفهوم یک خیزش عمومی و انقلابی در سطح جامعه برای نوسازی واحدها و محلات فرسوده شهری است و راه حل اساسی جهت تسریع نوسازی در این مناطق ، ایجاد انگیزه مؤثر برای جلب مشارکت ساکنین، مالکین در این بافت هامی باشد.
  *مجید کیان پور،معاون وزیر راه و شهر سازی و مدیر عامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران

انتهای پیام /