خشکسالی‌های شدید در راه است
خبرگزاری تسنیم: ایران در صدد جمع‌آوری تمامی دانش‌های مربوطه و تجربه‌های مدیریت آب شهری در سطح جهان است تا بتواند با خشکسالی‌های پیشِ‌رو و تنازعات آبی احتمالی در منطقه مقابله کند.
به‌گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در سراسر جهان بیش از 800 میلیون نفر به آب سالم و قابل شرب دسترسی ندارند. اگر دسترسی به آب با کیفیت برای شرب را مطابق با استانداردهای جهانی در نظر بگیریم که این رقم به‌مراتب بیش از این خواهد بود.
توجه به این نکته ضروری است که بخش قابل توجهی از این جمعیت فاقد امکان دسترسی به آب سالم علی‌رغم تصور، در شهرها ساکن هستند.
محدود شدن منابع آب شیرین جهان و مدیریت نشدن دسترسی بهینه شهرنشینان به آب سالم، نیاز به مدیریت چالش‌های آب در بخش شهری را ضروری کرده است. متأسفانه به‌رغم اقدامات انجام‌شده در دهه‌های اخیر، هنوز بسیاری از شهرهای ایران نیز از دسترسی به آب سالم محرومند.
ازآن‌جایی که در ایران مرکزی علمی با نام مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری تحت پوشش سازمان جهانی یونسکو مشغول فعالیت است، با مدیریت این مرکز در خصوص اهداف فعالیت آن و تأثیر این فعالیت‌ها روی بهبود وضعیت آب شهرهای ایران به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
آنچه می‌خوانید حاصل گفت‌وگوی خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با همایون مطیعی، مدیر مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری است.
مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری در چه‌سالی و با چه‌هدفی تأسیس شد؟
مطیعی: این مرکز پس از گذراندن مراحل رسمی و قانونی جهت تأسیس، رسماً در بهمن‌ماه سال 1380 با امضای قراردادی بین جمهوری اسلامی ایران و یونسکو با هدف مقابله با چالش‌های رو به افزایش در زمینه آب و مدیریت منابع آب و ارتقای فعالیت‌های مربوط به آب تأسیس شد. این مرکز در بخش برنامه بین‌المللی آب‌شناسی یونسکو جایگاه ویژه‌ای داشته موضوع بهبود مدیریت آب شهری را با رویکرد منطقه‌ای تحت پوشش این سازمان جهانی پیگیری می‌کند.
چه چالش‌هایی در بخش آب شهری وجود داشته که این مرکز در جهت مقابله با آن برنامه‌ریزی می‌کند؟
مطیعی: مدیریت نامناسب منابع آب، افزایش رقابت برای استفاده از آب شیرین و منابع تجدیدناپذیر و رو به پایان که اغلب بر اثر آلودگی و دیگر عوامل غیرقابل پیش‌بینی تهدید می‌شوند از مهمترین چالش‌هایی است که مورد توجه قرار دارد. این چالش‌ها نه‌تنها در منطقه‌ای که ایران واقع شده بلکه در سرتاسر جهان رو به افزایش است. در واقع مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری ــ تهران، تحت پوشش یونسکو با هدف مقابله با این چالش‌ها فعالیت می‌کند.
هفته گذشته در جریان برگزاری سمینار بین المللی خشکسالی در تهران، دومین نشست برنامه بین‌المللی خشکسالی برگزار شد، جایگاه ایران در این برنامه بین المللی چیست؟
مطیعی: برنامه ابتکار بین‌المللی خشکسالی (IDI) یکی از برنامه‌هایی است که توسط ایران و یونسکو به‌صورت مشارکتی در سطح جهانی و بین المللی برگزار می‌شود. در واقع ایران نقش اصلی در اجرای این برنامه دارد. اجرای این برنامه از سال 2010 به ایران محول شده که بتوانیم در زمینه مدیریت خشکسالی که یکی از پدیده‌های مخرب در ایران و منطقه خاورمیانه است، گامهای مؤثری برداریم.
این برنامه که همکاری جهانی را در این زمینه به‌دنبال دارد، تحت پوشش یونسکو و با همکاری وزارت نیرو و سایر وزارتخانه‌های مرتبط در ایران در حال انجام است.
یونسکو اجرایی کردن یک سری برنامه‌های ابتکار عمل بین المللی را در زمینه سیلاب‌ها و مدیریت جهانی آب در برنامه قرار داده که ایران نیز پیشنهاد اجرای این برنامه را در زمینه خشکسالی ارائه داد. با توجه به تجربه 3 هزار ساله ایران در زمینه مدیریت منابع آب، این برنامه مورد تأیید و موافقت یونسکو قرار گرفت.
یعنی برنامه بین‌المللی خشکسالی که با پیشنهاد ایران در دستورکار یونسکو قرار گرفته، هم‌اکنون در سطح جهانی در حال اجرا است؟
مطیعی: بله با همکاری یونسکو در سطح بین المللی این برنامه در حال پیگیری است. یکی از فعالیت‌هایی که در راستای اجرای این برنامه انجام می‌شود، برگزاری سمینارهای بین المللی در زمینه خشکسالی است که هفته گذشته در تهران شاهد برگزاری دهمین سمینار بین المللی و دومین نشست برنامه بین‌المللی خشکسالی با حضور بیش از 20 نفر از مدیران و کارشناسان ارشد فعال در زمینه خشکسالی از کشورهای مختلف جهان و سازمان‌های بین المللی بودیم.
فعالیت مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری در بهبود وضعیت آب شرب شهرهای ایران نیز تأثیر دارد؟
مطیعی: تأمین مناسب آب شرب شهری و بهبود وضعیت آن از وظایف شرکت‌های آب منطقه‌ای و آب و فاضلاب شهری است اما این مرکز نیز یکی از فعالیت‌هایش استفاده از تجارب یونسکو و دیگر کشورهای جهان و انتقال این دانش به ایران است. ما با بررسی وضعیت مدیریت آب شهری در سطح جهان و بررسی ظرفیت‌های کشور، اطلاعات جمع‌آوری‌شده را در اختیار مسئولان قرار می‌دهیم.
در حال حاضر یکی از مواردی که برای جبران خشکسالی در استان‌های مرکزی کشور مورد توجه قرار گرفته انتقال آب از استانی به استان دیگر است، این راهکار را تا چه‌حد مناسب می‌بینید؟ آیا به‌نظر شما این رویکرد، تبعاتی نیز در پی خواهد داشت؟
مطیعی: اکنون در جهانی زندگی می‌کنیم که تغییر اقلیم و گرمایش جهانی اتفاق افتاده، جهان به‌طور متوسط 2 درجه گرم شده، آبهای جهان نیز حدود 4 درجه گرم شده‌اند. این مسائل مسلماً روی جهان اثر می‌گزارد. در مناطقی که مستعد بروز خشکسالی است، خشکسالی‌ها را تشدید می‌کند و در مناطق دیگر موجب تشدید سیلاب‌ها خواهد شد.
گزارش‌های جهانی و منطقه‌ای و همچنین تجربیات گذشته نشان می‌دهد کشور ما طبیعتاً به‌دلیل تأثیر تغییر اقلیم و اثراتی که این گرمایش جهانی دارد، به‌سمت خشکسالی‌های شدیدتری در حال پیشروی است. ازاین‌رو مسلماً در آینده ما شاهد اختلاف‌ها و تنازعات در مسائل آبی به‌خصوص در جاهایی که انتقال آب از یک منطقه به منطقه خشک صورت گرفته، هستیم.
راهکار انتقال آب منطقه‌ای در دیگر مناطق جهان نیز تجربه شده است؟
مطیعی: بله، انتقال آب از منطقه‌ای به منطقه‌ای دیگر در درون کشورها و حتی انتقال آبهای مرزی بین کشورها موضوعی طبیعی است و هم‌اکنون نیز در برخی کشورها در حال انجام است.
حتی در کشورهایی که ما فکر نمی‌کنیم با مسائلی چون خشکسالی روبه‌رو باشند مثل کانادا و امریکا بر سر آبهای مشترک و انتقال آب دریاچه‌ها به مناطق کم‌آبی مثل تگزاس در امریکا اختلاف دارند.
آیا انتقال آب از منطقه‌ای به منطقه دیگر نیز در پروژه‌های تحت بررسی یونسکو قرار دارد؟
مطیعی: این برآوردها صورت گرفته که قطعاً در آینده اختلافاتی بین مناطق پرآب و مناطق کم‌آب بر سر انتقال آب پیش خواهد آمد، ازاین‌رو یکی از برنامه‌هایی که در یونسکو در حال مطالعه و بررسی است، همین موضوع انتقال آب است. برنامه‌های انتقال آب در یونسکو بیشتر با محوریت انتقال آبهای مرزی بین کشورها بررسی می‌شود اما مطالعه روی نیازها و انتقال آب بین مناطقی در یک کشور به‌خصوص در کشور خودمان در مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری پیگیری خواهد شد و نتایج آن پس از بررسی در اختیار مسئولان امر گذاشته می‌شود.
گفت‌وگو از محمدرضا کیاشمشکی
انتهای پیام/*
