به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم، جلد نخست کتاب خاطرات آیتالله سیدمحمد خامنهای که چندی پیش در آستانه برپایی بیست و ششمین نمایشگاه کتاب تهران توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده، امروز چهارشنبه اول خردادماه در هفدهمین همایش بزرگداشت حکیم صدرالمتالهین، با حضور روحالله حسینیان رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی و برخی از چهرههای مطرح عرصه اندیشه برگزار شد.
روحالله حسینیان، رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی با اشاره به ضرورت تاریخنگاری انقلاب خاطرنشان کرد: بیشک انقلاب اسلامی ایران نقطه عطف تاریخی است که تاثیرات آن در جهان و انقلابی که در توازن سیاسی بینالمللی ایجاد شد، قابل مشاهده است. انقلاب اسلامی یک بیداری در دنیا ایجاد کرد که در دنیایی که به سرعت این را منزوی مینمود توانست باردیگر دین و مفاهیم دینی را احیاء کند. نقل این تاریخ و واقعهای با چنین عظمت بسیار با اهمیت است. نسلهای آینده میباید هرآنچه در تاریخ انقلاب اسلامی گذشته است را بداند.
وی در خصوص اهمیت تاریخ شفاهی در کنار تاریخ مکتوب تصریح کرد: تاریخ شفاهی یا همان روایت کسانی که در متن جریان به عینه بودهاند یکی از منابع مهم تاریخنگاری به شمار میرود. اسناد مکتوب برداشتهای غیرگویایی از وقایع و شخصیتها هستند . آنچه که میتواند به این اسناد مکتوب جهت بدهد روشن و شفاف کند تاریخ شفاهی است.
وی افزود: مرکز اسناد انقلاب سنت حسنهای را در این زمینه از خود بجای گذاشته است. خاطرم میآید سال 1374 تاریخگویی و بیانکردن خاطرات در میان مذهبیون یک امر ناپسندیده تلقی میشد. نامههایی که برای افراد نوشتهام را دارم که در جواب گفتهاند امام به من فرمودهاند گمنام بمیر. اما اکنون مذهبیون همان شور و شوقی که بابت خلق حماسه تاریخی انقلاب داشتند برای بازگو کردن تاریخ آن نیز اشتیاق دارند.
وی در خصوص شخصیت آیتالله سیدمحمد خامنهای گفت: ایشان شخصیت فرزانه و حکیمی هستند که در بطن انقلاب حضور داشتهاند و تاثیرگذار هم بودهاند. امروز پاسداشت شخصیتی است که از خاندانی بزرگ است از خاندان آیتالله سیدجواد خامنهای و سیدهاشم نجفآبادی که هر دو از سادات جلیلالقدر هستند. جالب است که در این سلسله شجره به یک تلاقی مهمی بر میخوریم؛ این خاندان علاوه بر اینکه عارفان بزرگی را تربیت کرده است مجاهدان بزرگی هم تحویل تاریخ داده است. نسل سیودوم آیتالله سیدمحمد خامنهای، حسین افطس نوه امام سجاد و از مجاهدان بزرگ بوده است. ایشان قیام میکنند و بعد از اینکه کعبه را از وجود اشرار خالی میکنند پسر امام باقر را به مردم معرفی کرده و از مردم برای ایشان بیعت میگیرد.
حسینیان در خصوص تلاشهایی که برای جمعآوری خاطرات آیتالله سیدمحمد خامنهای صرف شده است، بیان کرد: کتاب حاضر حاصل 120 ساعت ضبط خاطرات این بزرگوار است که در عرض 56 جلسه فراهم آمده است. خاطرات حضرت آیتالله از این منظر که خود در متن انقلاب بودهاند و شخصیتی هستند که در تأسیس و تشکیل دادگاههای انقلاب نقش مهمی ایفا کردهاند همینطور روی قانون اساسی تأثیر داشتهاند و دو دوره نمایندگی مجلس خبرگان را در کارنامه خود دارند بسیار حائز اهمیت است. ایشان کسی بودند که انقلابیون با تکیه به شخصیتشان کارهای مهمی را پیش بردند.
در قسمتی از مقدمه این کتاب که به کوشش جواد کامور بخشایش و جواد عربانی تدوین شده، آمده است: از نگاه بسیاری از صاحب نظران یکی از مهمترین کارکردها و دستاوردهای تاریخ در جوامع بشری، انتقال تجارب نسلهای پیشین به آیندگان است. بنابراین و از این منظر، تاریخ را میتوان بستری برای انتقال تجربیات و محملی برای تجربه اندوزی آدمی دانست. اما سؤالی که اینجا مطرح میشود آن است که مگر انسان پیاپی در حال کسب تجربه در زندگی شخصی و از محیط پیرامونی خود نیست که نیازمند به تجربیات گذشتگان خود باشد. جواب این سؤال در تفکیک میان دو مبحث «تجربهکردن» و «شناخت تجربه» نهفته است.
در قسمت اول انسان لاجرم و ناگزیر در طول حیات خود در معرض تجربه است اما تجربه کردن به معنای شناختن تجربه نیست، چون شناخت تجربه منوط به تحقق سه شرط است: اولاً توصیف تجربه به واسطهی مهارت و دانش، ثانیاً کشف و توضیح ارتباط میان حادث شدن یک تجربه با تجربیات دیگر افراد و ثالثاً تبیین چرایی حادث شدن تجربه و ارائه ی یک گزارش عملی نظاممند. با این تفاصیل اگر افراد یک جامعه دائماً، به بیان آنچه در زندگی خود و در حوزهی فعالیتهای خود تجربه کردهاند و از آن تجربه شناخت یافتهاند همت گمارند و سپس آن تجربیات را پالایش کرده، شرح و بسط دهند و آنها را در قالبی نظاممند بیان کنند، با دانشی برخاسته از بستر جامعه مواجه خواهیم شد که آن را میتوان دانش بومی نامید. دانشی که بر پایهی تاریخ شفاهی و خاطرات افراد جامعه پیریزی شده است و این قابلیت را دارد که در همه زمینهها و موضوعات که به انسان و محیط پیرامونی او مربوط میشود، تسری یابد.
در ایران نیز انتقال تجربیات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و... از نسلی به نسل دیگر به روشهای مختلفی از جمله شیوهی خاطره نگاری که یکی از سبکهای تاریخ نگاری به شمار میرود، از اواسط دورهی قاجار بروز و ظهور یافت. اما بیشتر این خاطرهنگاریها به دلایلی ازجمله نپرداختن راوی خاطرات به علل و چرایی وقوع حوادث تاریخی، ترسیم ناقص حوادث و رویدادها در خاطرات، بیعلاقگی بسیاری از رجال سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... برای بازگو کردن خاطرات خود و به دنبال آن رعایت نکردن توالی تاریخی در بیان خاطرات و تجربیات نسلی به نسل دیگر و... باعث شد آن گونه که میبایست «شناخت تجربه» حاصل نگردد.
با وجود این، مراکز، سازمانها و مؤسساتی در ایران وجود دارند که با وقوف به این مهم در گردآوری خاطرات شخصیتهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و... این مرز و بوم تلاش و کوشش مینمایند تا زمینه را برای انتقال تجربیات و خاطرات نامآوران حوزههای مختلف به نسلهای آینده فراهم آورند که در این میان مرکز اسناد انقلاب اسلامی با توجه به رسالتی که در جهت تدوین تاریخ انقلاب اسلامی بر دوش دارد، به ضبط و ثبت و تدوین خاطرات پیشگامان انقلاب اسلامی همت گمارده و اینک با افتخار جلد نخست از خاطرات آیتالله سیدمحمد خامنهای را تقدیم میدارد.
انتهای پیام/