تبعیت از رهبری مانع از افراط و تفریط میشود/ روحانی اعتدال را از حرف به عمل تبدیل کند
خبرگزاری تسنیم: یک کارشناس مسائل سیاسی و دینی معتقد است که یک جاهایی به اسم انقلاب کارهایی شد که درست نبود و بعد اصلاح‌طلب‌ها آمدند برای درست کردن آن، رویه‌ای در پیش گرفتند که این طرف افراط بود و آن طرف تفریط شد و انشاالله روحانی اعتدال را رعایت کند.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، گفتمان اعتدالی که در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مطرح شد، مورد توجه کارشناسان مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... قرار گرفته است.
رئیس جمهور منتخب نیز که از همان آغاز رقابت‌های انتخاباتی شعار "اعتدال" را مطرح کرده بود، پس از مدت طولانی در همایش افق‌های رسانه‌ای شاخصه‌های مدنظر خود را درباره اعتدال مطرح کرد. وی از همه صاحب‌نظران نیز درخواست کرد که "برای بارور کردن گفتمان اعتدال نظرات خود را بگویند."
بر این اساس در ادامه سری گفت‌وگوهای "بررسی و تبیین گفتمان اعتدال" به مسجد انصار الحسین (ع) رفتیم تا گفت‌وگویی را با حجت‌الاسلام علی ثمری داشته باشیم . وی در این گفت‌وگو به تبیین گفتمان اعتدال از منظر قرآن و اهل بیت (س) پرداخت و در ادامه گفتمان اعتدال را از منظر سیاسی مورد بررسی قرار گرفت.
حجت‌الاسلام علی ثمری در دولت یازدهم دبیر هیئت عالی گزینش کل کشور بود که به دلیل انتقادها به اسفندیار رحیم مشایی از سوی رئیس جمهور کنار گذاشته بود.
متن کامل این گفت‌وگو به شرح زیر است:
تسنیم: در رقابت انتخاباتی یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، آقای روحانی شعار "اعتدال" را مطرح کرد و بعد از آنکه از سوی مردم انتخاب شد در همایش افق‌های رسانه بر اداره امور با مشی و رفتار "اعتدال" تأکید کرد. بر این اساس به عنوان اولین سوال ابتدا تعریفی از "اعتدال" را در فرهنگ قرآن و اهل بیت (ع) بفرمایید.
- حجت‌الاسلام ثمری: بسم الله الرحمان الرحیم. این واژه یک واژه مقدس و روحانی است و انشاءالله ما بتوانیم در مدار این واژه روحانی و مقدس زندگی کنیم. در آیه 143 سوره مبارک بقره، خداوند می‌فرمایند " وَ کَذَ'لِکَ جَعَلْنَاکُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَکُونُوا شُهَدَآءَعَلَی النَّاسِ" که مفسرین "امت وسط" را به "امت اعتدال" تعبیر کرده‌اند. قرآن می‌فرماید که ما شما را امت معتدلی قرار دادیم که به برکت این اعتدال می‌توانید برای مردم الگو باشید.
اعتدال و میانه‌روی در کلیه امور اعم از فردی، اجتماعی، اعتقادی، سیاسی، اقتصادی، نظامی و یا در خوردن و آشامیدن همگی مد نظر شارع مقدس است و زمانی که علمای بزرگوار علم اخلاق مراتب عقل و شهوت و غضب را برای انسان طبقه‌بندی می‌کنند به این روایت نورانی امیرالمومنین (ع) اشاره دارند که حضرت می‌فرمایند:" ان الله خص الملک بالعقل دون الشهوة و الغضب، و خص الحیوانات بهما دونه، و شرف الانسان باعطاء الجمیع". معنی این حدیث این است که خداوند به ملائک عقل محض داده است و به حیوانات شهوت و غضب داده است و به انسان مجموع این صفات را داده است.
یعنی به انسان عقل، شهوت و غضب داد و در واقع انسان مجموعه‌ای از حیوان و فرشته است. این انسان چه زمانی ارزش پیدا می‌کند؟ "فان انقادت شهوته و غضبه لعقله" یعنی اگر شهوت و غضب تحت حکمرانی عقل قرار گرفت، انسان ارزش پیدا می‌کند.
با توجه به این حدیث نورانی از امیرالمومنین، اعتدال در "غضب"، "شجاعت" است، اعتدال در "شهوت"، "عفت" است، اعتدال در "عقلانیت"، "حکمت" است و حضرت امیر می‌فرمایند اگر این سه خصلت در یک انسانی با هم جمع شود، چنین انسانی از ملائکه افضل است؛ چرا؟ به دلیل اینکه شخص توانسته حد اعتدالی که قران به عنوان امت وسط می‌فرماید را داشته باشد و الگو شده است.
از این رو، افراط و تفریط در هر چیزی بد است و این اعتدال دینی همه چیز را در بر می‌گیرد. در مسایل سیاسی، اقتصادی، نظامی و در مسایل خوردن و آشامیدن و پوشش، در اخلاق فردی و اجتماعی، در امور اعتقادی و در یک کلام در همه چیز اعتدال‌طلب می‌کند.
مثلاً در آیه 67 سوره مبارکه فرقان، خداوند زمانی که میخواهد بندگان ویژه خدا را معرفی کند و از آنها "عبادالرحمن" نام می‌برد، می‌گوید که این افراد از کسانی هستند که اهل انفاق هستند و انفاق چیز بدی نیست، ولی در خود انفاق هم قرآن می فرماید که باید اعتدال و میانه‌روی داشته باشیم.
در قرآن کریم خداوند می‌فرمایند " وَالَّذِینَ إِذَا أَنفَقُوا لَمْ یُسْرِفُوا" یعنی وقتی انفاق می‌کنند، زیاده‌روی نمی‌کنند؛ "و وَلَمْ یَقْتُرُوا" یعنی دست خود را هم نمی‌بندند. بعضی از افراد آنقدر دست سفتی دارند که آب از دست آنها نمی‌چکد و این افراد آدم‌های خوبی نیستند و بعضی‌ها هم همین‌طور ریخت و پاش دارند که این هم خوب نیست و حد اعتدال آن یعنی "وَکَانَ بَیْنَ ذَلِکَ قَوَامًا" خوب است. به این معنا که آن روشی خوب است که حد اعتدال را رعایت کند.
همچنین در سوره شریفه اسرا خداوند می‌فرمایند "وَلاَ تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلَى عُنُقِکَ" یعنی نباید دست خود را به گردن انداخته و یا دست بسته بایستید و یک گوشه‌ای کناره بگیرید؛ اینگونه رفتار کردن را دین نمی‌پذیرد. در ادامه آیه نیز خداوند می‌فرمایند "وَ لاَ تَبْسُطْهَا کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا"، یعنی اینکه دست‌و‌بال خود را خیلی باز نکنید و میانه رو باشید.
*** استمرار در کارها از فواید اعتدال***
اعتدال و میانه‌روی در همه امور پسندیده و مورد نظر شارع مقدس است و مناسب است که ما در همه مسایل باید حد افراط و تفریط و اعتدال را رعایت کنیم. در بعضی جاها گاهی دچار افراط می‌شویم و گاهی هم گرفتار تفریط می‌شویم. آثار و فواید اعتدال باعث میشود که کارها استمرار داشته باشد، زیرا کارهایی که با افراط و تفریط است معمولاً قوام و استمرار ندارد و ابتر می‌ماند، ولی اعتدال باعث میشود که کارها مستمر باقی بماند و استقامت داشته باشد.
*** اعتدال باعث بستن دست شیطان میشود***
جایی که اعتدال باشد شیطان وجود ندارد و در افراط و تفریط شیطان یک گوشه قصه است و در اموری که اعتدال رعایت شود، دست شیطان بسته میشود، زیرا اعتدال راه انبیای الهی است و انبیای الهی (ص) یکی از مسیرهایی که طی می‌کردند و در توصیه‌های دینی هم موجود است، این بود که مسیر اعتدال را در پیش می‌گرفتند.
یعنی شهوت را سرکوب نمی‌کردند، غضب را سرکوب نمی‌کردند و می‌گفتند که حد اعتدال آن که شجاعت است و بسیار مطلوب خواهد بود و "جُبن" که حد افراط غضب است را نامطلوب می‌دانستند و حد تفریط آن که "تهور" است را نیز ناپسند می‌دانند و می‌فرمایند حد اعتدال آن که شجاعت است، ارزشمند است.
و یا در خصوص شهوت جنسی به عفت نمره می‌دادند و بر مدار عفت حرکت می‌کردند. حرف می‌زدند و اعلام موضع می‌کردند، لذا اعتذال در دین ما وجود ندارد، عزلت نشینی وجود ندارد، زیرا دین ما بر مدار اعتدال است و راه انبیا الهی از اعتدال می‌گذرد.
*** اعتدال موجب تقویت خردمندی در جامعه میشود***
اعتدال موجب تقویت خردمندی در جامعه میشود و اگر فضای اعتدال در همه امور حاکم شود، نتیجه این میشود که خردمندی و حکمت در جامعه حاکم میشود. اعتدال از ورود انواع انحرافات جلوگیری می‌کند.
آدم‌هایی نیز که گرفتار دام منحرفین می‌شوند، یا آدم‌هایی هستند که در کار خود افراط دارند و یا آدم‌هایی هستند که در کار خود تفریط دارند، زیرا انسان‌های معتدل از گزند شیطان در امان هستندو در دام جریان‌های انحرافی و افراد منحرف نمی‌افتند. چرا؟ به دلیل اینکه از نعمت "حکمت" برخوردار هستند که حکمت حد اعتدال "عقلانیت" است.
ببینید عقل هم افراط و تفریط دارد و گاهی گرفتار افراط میشود و گاهی نیز گرفتار تفریط می‌شوند که جهل مرکب و جهل بسیط نام دارد و هر دوی این جهل‌ها بد است و اگر هر کسی و هر چیزی به این فرد بگویید، او نمی‌پذیرد و انسان باید از دچار شدن به این دو مراقبت کند. انسان حکیم به صورت حکیمانه تصمیم می‌گیرد، حکیمانه رفتار می‌کند،حکیمانه بیان می‌کند و حکیمانه اقبال دارد. لذا خداوند می‌فرماید "کلوا و شربوا" یعنی بخورید و بیاشامید "ولاتسرفوا" یعنی که اعتدال داشته باشید.
*** حفظ خود و سرمایه‌ها از آثار اعتدال***
زمانی که ما در همه زمینه‌ها به قرآن مراجعه می‌کنیم، این معانی وجود دارد. حفظ خود وسرمایه‌ها از دیگر آثار و برکات اعتدال است. یعنی از فواید اعتدال این است که وقتی انسانی از نعمت اعتدال برخوردار است هم خود او به هدر نمی‌رود و هم توفیق‌ها و فرصت‌هایی که پیدا می‌کند، هدر نمی‌رود. گاهی اوقات فرصت‌های خیلی خوبی نصیب آدم میشود که با افراط و تفریط خراب می‌شوند و اگر اعتدال باشد انسان می‌تواند از فرصت‌ها حداکثر استفاده را ببرد.
*** اعتدال در جامعه باعث سعادتمندی میشود***
اعتدال ضامن سلامت روح و بدن است. از دیگر برکات و آثار اعتدال این است که جامعه و فردی که از نعمت اعتدال برخوردار است سعادت‌مند میشود و از یک بدن و روان سالم برخوردار است. اعتدال نیز سبب جلب رضایت خدا و رسول‌الله میشود. این مجموعه فوایدی بود که از اعتدال به وجود می‌آید.
***منشور مملکت‌داری "اعتدال" در نامه امیرالمومنین به مالک اشتر***
تسنیم: به نظر شما در عرصه‌های سیاست داخلی و سیاست خارجی گفتمان اعتدال باید چه شاخصه‌هایی داشته باشد؟ لطفا شاخصه‌های اعتدال را در روایات معصومین بفرمایید.
- حجت‌الاسلام ثمری: ببینید ما در بحث حاکمیت و حاکم اسلامی که وارد شویم، حدودی داریم که حاکم اسلامی باید این حدود را رعایت کند. من پیشنهاد می‌کنم برای اینکه مسئولان نظام اسلامی از نعمت اعتدال بهره‌مند شوند، منشور مملکت‌داری امیرالمومنین (ع) را که در نامه‌ای به جناب مالک اشتر داده شده است، مسیر راه خود قرار دهند.
اینکه حاکم اسلامی باید به چه صورت رفت و آمد کند، چگونه باید مشورت کند، چه افرادی را باید به کار گیرد، به چه میادینی باید وارد شود و به چه میادینی نباید وارد شود، همه این موارد در نامه‌ای که امیرالمومنین(ع) به مالک نوشته‌اند آمده است و حضرت ریز به ریز به آن اشاره کرده‌اند.
معمولاً زمانی که مسئولین در جایی قرار می‌گیرند، افراد مجاور مریض و متملق هستند و می‌آیند دور این‌ها را می‌گیرند و از کاه، کوه می‌سازند و پیوسته طیب‌الله، طیب‌الله می‌گویند و این طیب‌الله، طیب‌الله باعث میشود که اشکالات اطراف کار دیده نشود.
*** حد اعتدال امیرالمومنین تأکید می‌کند که مسئولان از متملق‌ها استفاده نکنند***
آن حد اعتدالی که امیرالمومنین در به کارگیری افراد تاکید می‌کند باعث میشود که افراد از این گرفتاری رهایی یابند و فضا برای متملقین به وجود نمی‌آید که کار به جایی برسد که افراد توهم بزنند. زیرا بحث حاکمیت بحث قدرت است و اگر انسان بر مدار اعتدال حرکت نکند، توهم‌هایی می‌زند که نمونه آن در قرآن فرعون است که در آن زمان "انا ربکم الاعلی" گفت.
بنابراین تا آن حد امکان توهم زدن وجود دارد، لذا باید این منشور مملکت‌داری که امیرالمومنین برای ما تبیین کرده است و در این نامه موجود است را سرلوحه قرار دهیم. نامه امیرالمومنین به مالک اشتر نامه 53 نهج البلاغه است که مسئولان باید به عنوان نصب‌العین خود قرار دهند تا بتوانند در آن چهارچوبی که حضرت می‌گوید حرکت کنند.
*** جلوگیری از افراط و تفریط با اطاعت از فرامین رهبر معظم انقلاب***
ما در نظام اسلامی هم یک فصل الخطاب داریم و آن ولی و ولایت است که در کارهایی که انجام می‌دهیم باید خود را با مطالبات ولایت تطبیق دهیم و دنبال آن باشیم که ببینیم مقام معظم رهبری چه خواسته است و این باعث میشود که دچار افراط و تفریط نشویم.
یک زمانی رهبر معظم انقلاب از مردم و جامعه خواستند که فقط تذکر لسانی دهند و حتی رهبری فرمودند که تذکر بدهید و بروید، ولی ماها گوش نکردیم و آمدیم فضایی را درست کردیم که نتیجه عکس گرفتم و این باعث شد که برخی حریم‌ها بشکند و بعضی حدودها مورد تاخت‌و‌تاز قرار بگیرد و بعضی افراد جاهل جسور شوند. چرا؟ برای اینکه گوش نکردیم. بالاخره اگر حاکمیت می‌آمد با راهکارها و سازوکارهایی که داشت، این فضا را به یک فضای عملیاتی تبدیل می‌کرد و تا همین حدی که ولایت گفته بود، پیش می‌رفت.
تسنیم: با توجه به مطالبی که گفتید یکی از اقداماتی که رئیس دولت حکومت اسلامی انجام دهد، جلوگیری از ورود متملقین به دستگاه اجرایی کشور است.
حجت‌اسلام ثمری: این مسئله یکی از مصادیق بود که عرض کردم. یعنی برای اینکه ما بتوانیم در مرز اعتدال حرکت کنیم باید ببینیم که انسان کامل به ما چه فرموده است. نمونه آن را عرض کردم که نامه امیرالمومنین(ع) است که فقط در یک مسئله و مورد نیست، بلکه حضرت در همه امور وارد شده‌اند.
اینکه قاضی چه شکلی باشد، پاسدار چگونه باشد، بسیجی چگونه باشد، رزمنده در خط مقدم چگونه باشد، انباردار چه شکلی باشد، نامه‌رسان چه شکلی باشد، دبیر خانه چه شکلی باشد، مسئول دفتر چه مدلی باشد و ... در آن نامه حضرت امیر(ع) به آنها اشاره کرده است و متأسفانه این جفا به خود و نظام است که این را کاربردی نکردیم و آن را در عرصه اجرا نکشیدیم. مسائلی که در نامه حضرت امیر (ع) به مالک اشتر است باید به این عرصه بیاید.
اگر فرامین امیرالمومنین برای اداره امور کشور در عرصه‌های مختلف کشور مورد نظر قرار گیرد و انجام شود، در آن صورت مسئولین ما می‌توانند در آن مداری که حضرت امیرالمومنین علی (ع) و انسان کامل خواسته است برنامه‌ریزی کنند و بعد هم کجا، چقدر و چگونه و شاخص‌ها برای ما تعیین شده است.
تسنیم: پس دولت آینده که به خصوص بر اعتدال تأکید دارند باید برنامه‌ای منطبق با نامه امیرالمومنین به مالک اشتر طراحی کنند تا بتوانند در مسیر اعتدال باشند، در غیر این صورت باعث میشود که از مسیر اعتدال خارج شوند؟
- حجت‌الاسلام ثمری: ببینید ما بحث دولت آینده را نداریم و حکومت اسلامی باید اینگونه باشد. بنده می‌خواهم عرض کنم که سی‌و‌چهار سال از نظام اسلامی می‌گذرد و ما نتوانستیم این منشور حکومتی امیرالمومنین را نهادینه کنیم و این یک اشکالی است که به نظام حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران وارد است.
استاندار ما باید بداند که امیرالمومنین این موارد را از او خواسته است و باید برود آنها را پیاده کند. وزیر ما باید بداند که امیرالمومنین این موارد را از او خواسته است، وکیل ما بداند که امیرالمومنین این‌ها را از او خواسته است، مسئول دفتر و مشاور ما بداند که امیرالمومنین این موارد را از او خواسته است.
مثلاً امیرالمومنین علی (ع) در جایی دارد که آدم‌هایی را به کار بگیرید که این افراد کنار دست تو باشند و زبانشان تلخ باشد که بعضی مسایل رابه تو گوشزد کنند، زیرا اگر همه اطرافیان تو به گونه‌ای باشند که صلی‌علی‌محمد یار امام خوش آمد، بگویند در آن صورت مسئول توهم می‌زند و با خود فکر می‌کند که "انا رجلٌ" است و بعد می‌آید یک حساب جدایی برای خود باز می‌کند و بعد می‌آید در یک قالب‌هایی خود را تعریف می‌کند که آن مستی‌های قدرتی که امیرالمومنین می‌فرماید بدتر از مستی شراب است، گریبان‌گیر او میشود.
*** محور اعتدال قرآن و قرآن ناطق است/امروز؛ اوامر ولی‌فقیه باید مطاع باشد***
تسنیم: برای اینکه در کارها بتوانیم اعتدال، افراط و تفریط را تشخیص دهیم، باید محور مبنایی برای آن در نظر گرفته شود تا زمانی که اقدامی را دیدیم از آن محور مبنایی بیشتر است، افراط تعبیر شود و زمانی هم اقداماتی را مشاهده کردیم از آن محور مبنایی کمتر است، به عنوان تفریط در نظر گرفته شود. بنابراین به نظر شما محور مبنایی اعتدال که بتوانیم اعتدال، افراط و تفریط را از آن تشخیص دهیم، چیست؟
- حجت‌الاسلام ثمری: محور اعتدال قرآن است و قران ناطق کیست؟ اهل البیت (ع)؛ امروز نیز در راستای حاکمیت آل محمد(ص) در نظام شیعی بایستی اوامر ولی فقیه مطاع باشد.
تسنیم: برخی از کارشناسان معقتدند فتنه‌ای که در سال 88 اتفاق افتاد نمونه‌ای از افراط بود و به جایی رسید که در روز عاشورا به اعتقادات شیعه توهین شد و به مجلس عزای اباعبدالله توهین و جسارت کردند. مردم برای مقابله با این افراط‌ها به صورت خودجوش در 9 دی انزجار خود را نسبت به اینگونه افراط‌ها اعلام کردند. به نظر شما 9 دی بازگشت به مسیر اعتدال بود؟
- حجت‌الاسلام ثمری: قضیه فتنه سال 88 چیزی بود که بعضی از عناصر مؤثر داخلی بازی خوردند و دشمن هم از خارج این افراد را هدایت کرد و خود این افراد نفهمیدند. خودخواهی و تمرّد از مسیر قانون باعث شد که بعضی از افرادی که تاثیرگذار بودند در بد اخلاقی‌هایی گرفتار شوند. بنابراین به نظر من حادثه 9 دی به صورت مطلق اعلام وفاداری مردم به ولایت بود.
اتفاقاتی که از خرداد ماه افتاد و مسائلی که بعد از انتخابات پیش آمد، جبهه‌گیری‌هایی که صورت گرفت و مواضعی که افراد از خود نشان دادند توسط مردم رصد شد و مردم آنها را تا 9دی ارزیابی کردند و به این نتیجه رسیدند که این بد اخلاقی‌ها، این موضع‌گیری‌ها، این فراز و فرودها و سکوتی که برخی اختیار کردند از حقیقت اسلام در زمان غیبت، که ولایت است، فاصله گرفتند؛ لذا همه مردم ما به صورت سیل‌آسا خروشیدند و از حریم ولی دفاع کردند.
آن اشکالی که امروز ما داریم این است که بیایید مطالبات ولایت را با شاخصه‌هایی که انسان کامل داده است و معیارهایی که کتاب خدا دارد را پیاده کنید. مطالبات رهبر معظم انقلاب چیزی جز آنچه که در قرآن و حدیث آمده است نیست، منتهی اول بیاییم و این مسائل را تبیین کنیم و در مرحله دوم بیاییم این را کارآمد کنیم و سازوکارهای آن درست شود.
عرض کردم که حضرت آقا فرمودند برای مبارزه با منکرات تذکر داده شود، آیا ما این کار را کردیم؟ آیا این کار انجام شد؟ فرمودند فقط تذکر و آن هم در حدی تذکر بدهید و فرار کنید- عین تعبیر مقام معظم رهبری است- یعنی ایشان به عنوان یک انسان حکیم در انجام دادن و با ندادن این تذکر با بهره گیری از ایات نورانی قران تاثیری را دیدند که این تذکر لسانی را از ما خواستند.
مسئولین که به دنبال کار خود رفتند و بعضی از ما هم به دنبال کارهای خود رفتیم و برخی راه افتادند و آن حرکت‌های سخیف و زشت را با فردی که چهار عدد رشته موی خود را بیرون گذاشته انجام دادند و به جای اینکه با یک زبان نرم به آن شخص تذکر داده شود ولی برداشتند بعضی را قیچی کردند، در صورت بعضی‌ها کثافت پاشیدند، به بعضی‌ها حرف زشت زدند و در نهایت نشد.
*** اعتدال این است: مسئولان مطالبات دینی را از مردم بخواهند***
می‌خواهم این را عرض کنم؛ اعتدال این است که دین‌داران و متدینین و مسئولین ما در آن چارچوبی که دین و قرآن گفته است، مطالبات دینی را از مردم بخواهند و من مطمئن هستم که همه آن اثر می‌کند. ما نباید مردم را جری کنیم و اینکه الان می‌‌بینید بعضی از افراد به محض اینکه یک بچه حزب‌الهی را می‌بینند، چارقد خودر ا عقب‌تر می‌دهند، اگر باطن این فرد را نگاه کنید، اهل نماز و گریه برای امام حسین است، ولی روی لجبازی چنین کاری را می‌کند.
چه کسی این شخص را به اینجا کشید؟ چه چیزی افراط و تفریطی که من به کار گرفته‌ام را درست می‌کند؟ اعتدالی که حساب شده باشد. اعتدال یعنی روی حساب حرکت کردن، حکیمانه حرکت کردن، زیرا در این صورت همه چیز درست میشود. یکی از مشکلاتی که به حادثه 88 دامن زد و آتش آن را شعله‌ور کرد امثال اتفاقات کهریزک بود که این نتیجه عملکرد افراط‌گونه یک عده‌ای بود و نباید اتفاق می‌افتاد.
تسنیم: مقام معظم رهبری در ابتدای سال فرمودند که رئیس جمهور آینده باید نکات مثبت دولت‌های قبلی را داشته باشد و نقاط منفی را نداشته باشد. این بحث در رابطه به افراط و تفریط‌های دولت‌های قبل نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا دولت آینده نباید افراط و تفریط دولت‌های قبل را که از نقاط منفی است را داشته باشد. بنابراین برای همین مسئله تذکر لسانی که خودتان نیز گفتید در دولت‌های گذشته چه افراط و تفریط‌هایی را می‌دانید که باید به رئیس جمهور منتخب بگوییم تا آقای روحانی در مسیر اعتدال آن قدم بردارند؟
- حجت‌الاسلام ثمری: نکته مثبت آقای روحانی این است که اعتدال شعار اصلی ایشان بوده است. بالاخره آقای روحانی فردی است که از اعضای خبرگان رهبری است، مجتهد است، روحانی است و از قرآن سر در می‌آورد و این اعتدال کلام خلق شده توسط آقای روحانی نیست و این اعتدال راه انبیای الهی است و هدف تشکیل حکومت آسمانی است.
*** آقای روحانی باید اعتدال را از حرف به عمل تبدیل کند***
این توقع از آقای روحانی وجود دارد که این اعتدال در همه زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، فردی و اجتماعی، دینی و اخلاقی از حرف به عمل تبدیل کند و این اعتدال را با مشاوران خبره و حکیمی که به کار می‌گیرد عملیاتی کند، زیرا اعتدال عنصر دارای حکمت میخواهد و اگر حکمت نباشد کار خراب میشود. کار باید به گونه‌ای باشد که یک اثر مطلوب بگذارد.
یکی از کارهای اعتدالی و حکیمانه این است که قبل از هرکاری که می‌خواهند انجام دهند ببینند که چه خروجی خواهد داشت؟ انسان حکیم آینده‌نگر است و ملتفت است که چه خبر است و در کارهایی که میخواهد انجام دهد مواظب است و خروجی آن را بررسی می‌کند. آیا با این کار این مشکل حل میشود یا این مشکل آتش زیر خاکستر میشود؟ این یک کاری است که صرف سیاست نیست و باید در همه زمینه‌ها رعایت شود.
تسنیم: آقای ثمری! اگر امکان دارد در مورد افراط و تفریط‌های 3 دولت گذشتخه به صورت مصداقی مواردی را بفرمایید.
- حجت‌الاسلام ثمری: من کلی‌ترین چیزی که می‌توانستم بگویم همین بود که عرض کردم. زیرا الان که در ذهن خود مرور می‌کنم همین نامه امیرالمومنین بوده که به عنوان منشور حکومت اسلامی است و در آن نامه به همه چیز اشاره شده است و ما از آن مغفول مانده‌ایم و نمی‌خواهیم تقصیر را به گردن یک الی دو نفر بیاندازیم.
حکومت و حاکمیت اسلامی، روسای جمهور بزرگوار و محترم و زحمت‌کش ما از این اصل غفلت کرده‌اند. البته این را هم عرض کنم که در بعضی جاها و بعضی گزینش‌ها و رفت‌وآمدها نکاتی از این نامه دیده میشود و مشهود است که به آن عمل شده است ولی آن چیزی که توقع است که در حکومت اسلامی بعد از 34 سال نص کلام امیرالمومنین در هر جای حکومت به عینه دیده شود.
معمولا کسی که از ما انتقاد کند، سر او را زیر آب می‌کنیم یا او را به حاشیه فرستاده و نان او را آجر می‌کنیم. در صورتی که این کار با منشور حکومت‌داری امیرالمومنین(ع) زمین تا آسمان تفاوت دارد. حضرت می‌فرمایند که آدم‌هایی را کنار دست خود داشته باش که مرتب از تو انتقاد کنند.
تسنیم: پس برای مسیر اعتدال باید فضا انتقاد در جامعه را تقویت کنیم؟
- حجت‌الاسلام ثمری: بله! باید راه انتقاد باز شود. منتهی انتقادهای سالم و منصفانه باید صورت گیرد و نباید در آن بد اخلاقی باشد. شما آمده‌اید و از خدمت به مردم و عدالت صحبت می‌کنید، ولی این کار شما خلاف عدالت است. شما می‌گویید من آمده‌ام وقف عدالت شوم، ولی آدم‌هایی که در کنار خود آورده‌اید با رانت‌خواری‌هایی که می‌کنند بر خلاف عدالت است و در این صورت مرد میدان میخواهد که قدرت هم در دستان خود داشته باشد و زمانی که به او تذکر داده میشود پای کار بایستد و بگوید چشم اصلاح می‌کنم.
*** خروجی کرسی‌های آزاداندیشی، "اعتدال" است***
متأسفانه این رویه غلط وجود دارد که هر کجا انتقاد شود نه تنها منتقد را تحسین نمی‌کنند، بلکه بی سر و صدا و بدون جراحی و خون‌ریزی سر او را زیر آب می‌کنند و این خیلی بد است. خدا رهبر معظم انقلاب را حفظ کند، یکی از مطالبات ایشان این است که کرسی‌های آزاد اندیشی در حوزه فرهنگ، سیاست، اقتصاد اجرا شود و مقام معظم رهبری میدان آن را هم در دانشگاه‌ها مشخص کرده‌اند. اما کجاست؟ چرا نیست؟ از درون این کرسی‌ها، اعتدال بیرون می‌آید.
*** محرومیت برخی نخبگان در دولت اصلاحات به دلیل انتقاد از دولت***
جوانان سوال دارند، مطلب دارند، اشکال دارند و باید سؤال و مطلب و اشکال خود را مطرح کنند و یک نفر باید جواب او را بدهد، نه اینکه فردا از کمیته انظباطی سر در بیاورد و بعد هم اخراج شود که متاسفانه در دولت اصلاحات این کار شد و یک تعدادی از بچه‌های نخبه بخاطر انتقاد نسبت به برخی رفتارها محروم از تحصیل شدند.
تسنیم: با توجه به اینکه گفتید یکی از مسیرهای تحقق اعتدال، ایجاد فضای انتقاد است، بنابراین می‌توان گفت این اقدام دولت اصلاحات در مقابل انتقاد نخبگان به نوعی افراط است که آقای روحانی روحانی باید توجه کنند؟
- حجت‌الاسلام ثمری: بنده امیدوارم انشاءالله با توجه به شرایطی که پیش آمده است و سابقه ای که از رئیس جمهور منتخب دکتر روحانی می‌شناسیم و گزارش‌هایی که موجود است و در ضمن شعاری که آقای روحانی داده‌اند، در همه زمینه‌ها اعتدال رعایت شود و مطالبات رهبری که همین اعتدال است و می‌فرمایند که کرسی های آزاد اندیشی در سطح دانشگاه‌ها برگزار شود در دولت آقای روحانی برگزار شود.
متأسفانه کرسی‌های آزاد اندیشی تاکنون برگزار نشده است؛ چرا؟ حکمت کنار آن نبود، زیرا اعتدال حتما در کنار خود حکمت میخواهد. یک آدم حکیم، پرحوصله، صبور و منطقی در کنار کار قرار بگیرد که طاقت شنیدن حرف مخالف را داشته باشد و از کوره در نرود.
تسنیم: آقای ثمری به نظر شما نسبت اعتدال و انقلابی‌گری را چگونه می‌توان تعریف کرد؟
- حجت‌الاسلام ثمری: ببینید انسان انقلابی یک انسان حکیم است. انقلاب را به چه نسبت می‌دهید؟ بگیر و ببند و زد و خورد که انقلاب نمی‌شود. انقلاب یعنی ایجاد تحول و تحولی که در مسیر سازندگی بر مدار حکمت باشد. ما هر زمانی حرکتی کردیم و نتیجه آن حرکت بهبودی و پبشرفت بود، این یک کار انقلابی بوده است.
اینکه رهبر معظم انقلاب حماسه سیاسی فرمودند یعنی یک جریان همگانی بیایید و نقش دشمن را کمرنگ کند و دیدیم که به الحمدالله این اتفاق افتاد و برای این حماسه اقتصادی نیز که مقام معظم رهبری فرمودند یک بازبینی و اعتدالی در مسایل اقتصادی میخواهد که معتدلانه جلو بیایند و این افراط و تفریط‌هایی که شده است را جمع کنند تا بلکه آن حماسه اقتصادی هم رغم بخورد، مگرنه با تنگ نظری محقق نخواهد شد.
*** انقلابی‌گری همان اعتدال است***
تسنیم: پس یکی از مسیرهای اعتدال همین انقلابی‌گری است؟
- حجت‌الاسلام ثمری: بله. انقلابی‌گری همان اعتدال است و انسان‌های انقلابی انسان‌هایی هستند که می‌گویند آن کسی که به ما دستور، امر و نهی می‌دهد خداوند متعال است. خدا رسول را تعیین کرده و رسول امام را جانشین خود قرار داده و امام نیز نایب خود را در زمان غیبت قرار داده است. امروز نایب امام از ما چه میخواهد؟
بعضی کارهایی که از بعضی از افراد به عنوان انقلابی‌گری سر می‌زند مورد تایید مقام معظم رهبری نیست. در ابتدای فتنه 88 یک عده‌ای بدون ترمز راه افتادند و به یک جاهایی رفتند و کارهایی کردند که این کارها مورد پسند نبود و به آن نمی‌توان انقلابی‌گری گفت. این همان افراط است، افراطی که باعث شد یک عده‌ای جری بشوند، افراطی که باعث شد خسارت‌هایی به پیکره نظام اسلامی وارد شود.
ما باید این رفتارها را مراعات کنیم و لازمه آن این است که این رفتارها تبیین شود. دغدغه‌ای که بنده دارم و انشاءالله دولت بتواند این کار را انجام دهد، مطالبات رهبر معظم انقلاب است که در میادین مختلف وجود دارد. این اسم گذاری‌هایی که مقام معظم رهبری در ابتدای هر سال می‌فرمایند هینجوری که نیست و در پشت آنها کلی فکر و حکمت و اندیشه خوابیده است.
این‌ها مطالبات مقام معظم رهبری است، این‌ها مطالبات رهبری از مردم و مسئولین است و ماباید بنشینیم این‌ها را تبیین کنیم و اگر ما بخواهیم در مسیر اعتدال حرکت کنیم این مطالبات تبیین میشود و خواسته‌ها عملی میشود و زمانی که خواسته‌ها عملی شد جریان حکیمانه حاکم میشود. شور و سر و صدا و بگیر و ببند و در آخر هم هیچی حاصل نمی‌شود.
ما در یک جایی به اسم انقلاب یک سری کارها کرده‌ایم که درست نبوده است و بعد اصلاح‌طلب‌ها آمدند برای درست کردن این یک رویه‌ای را در پیش گرفتند که این طرف افراط بود و آن طرف تفریط شد. آن هم قبول نیست. انشاالله آقای روحانی آمده تا آن امت وسطی که قرآن می‌فرماید را دنبال کند و این شدنی است.
حضرت آقا می فرمایند کرسی های آزاد اندیشی راه بیفتد یعنی این بستر را مناسب می‌بینند و میشود این کار را انجام داد، منتهی ما این کار را نکردیم و امیدوار هستیم که انشاالله دولت آینده بتواند با بسترهایی که فراهم می‌کند این فضارا ایجاد کند.
دولت آقای احمدی‌نژاد ادعای اصولگرایی نداشت، ولی گفتمان انقلاب را آقای احمدی نژاد زنده کرد و گفتمان انقلاب آن چیزی بود که خواسته اصولگرایان بود. لذا از این جهت با اصولگرایان همراه بود. منتهی در یک جاهایی با ورودهایی که شد و با حرف هایی که زده شد، متاسفانه از روی بی‌توجهی و بی‌دقتی این حرف‌ها زده شد.
در آن روزی که نتیجه انتخابات مشخص شد، نیاز به یک آرامش و سکوت و سکینه جامعه بود، ولی ما آمدیم تحت عنوان جشن پیروزی در یکی از میادین تهران یک جماعتی را جمع کردیم و همه چیز را بهم ریختیم، این همان افراط است. ولی کار زیبایی که آقای روحانی انجام داد، این بود که بعد از انتخابات گفت که من رئیس جمهور تمام ملت ایران هستم که این نشان از مشی اعتدال است.
*** گفت‌وگو از سیدمحمدمهدی توسلی
انتهای پیام/
