به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، "اوقات فراغت مجموعهای از اشتغالات است که یک فرد با رضایت خاطر برای استراحت و تفریح یا به منظور توسعه آگاهیها و فراگیری غیر انتفاعی و مشارکت اجتماعی داوطلبانه، بعد از رهایی از الزامات شغلی، خانوادگی و اجتماعی به آن می پردازد.» با این تعریف میتوان نتیجه گرفت که اوقات فراغت فرصت مناسبی را در اختیار انسان میگذارد تا خستگی کار روزانه را از تن خویش بیرون کرده و با انگیزه بهتر و بازیابی نیرو و آمادگی بیشتر، به فعالیتهای خود ادامه دهد.این در حالی است که کشور ما ضمن برخورداری از جمعیتی جوان و جامعهای در حال تغییر، نیازمند شناخت روزافزون مسائل در حال تغییر نسل جوان ایرانی است. یکی از مهمترین مسائل در این زمینه، موضوع اوقات فراغت جوانان است. اوقات فراغت به دلیل داشتن آزادی عمل بیشتر، میتواند در نشان دادن نگرشها و ذائقههای فرهنگی جوانان نقش کلیدی ایفا کند و از این رو در مطالعات اجتماعی و فرهنگی دارای اهمیتی غیرقابل انکار است.چگونگی گذران اوقات فراغت، بازتابی از شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر جامعه است که استفاده مطلوب از این اوقات میتواند تأثیر زیادی در بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و اقتصادی افراد جامعه داشته باشد.
برنامههای اوقات فراغت باید فرصتهای برابر ایجاد کنند
وحید موسیزاده، مدیرکل طرحهای ملی جوانان وزارت ورزش و جوانان در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی تسنیم، در این باره، میگوید: بحث اوقات فراغت تنها مربوط به 100 روز و ایام تابستان نیست، بلکه هر زمانی که یک فرد وقت آزاد داشته که برای آن برنامه ریزی خاصی ندارد می تواند جز اوقات فراغت باشد.
وی ادامه میدهد: در ابتدا باید این موضوع را در نظر بگیریم که برای اوقات فراغت جوانان در طول سال برنامه ریزی کرده و در این راستا دستگاههای مرتبط باید در هماهنگی با هم برای طول سال برنامه ریزی کنند ضمن اینکه در بخش ورزشی می توانیم از پتانسیل های این حوزه برای سالم سازی اوقات فراغت استفاده کنیم.
موسیزاده بیان میکند: در زمینه برنامه ریزی اوقات فراغت اقدامات ما باید با کار کارشناسی انجام شود تا تمام جوانان از فرصت برابر در این زمینه بهرهمند شوند و مخاطب محوری لحاظ شود؛ اما نه به این معنی که هر چی جوانان بخواهند برای آنها فراهم شود. برنامه های ما باید متنوع باشد تا هر سلیقهای ارضا شده و در جهت خواست جوانان حرکت کنیم نه اینکه آنها را مجبور به استفاده از برنامه های خود کنیم.
مدیرکل طرحهای ملی جوانان وزارت ورزش و جوانان معتقد است: اقدامات کارشناسی نشان میدهد که در طرحهای گذران اوقات فراغت، توجه به کارهای تیمی و گروهی اهمیت ویژهای دارد چرا که احساس تیمی بودن و انجام کار گروهی، مدیریت کار را به نوجوانان آموزش میدهد.به طور مثال با برگزاری اردوهای مختلف می توان تقسیم کار را نیز به آنها آموزش داد.
وی ادامه میدهد: برنامهریزی اوقات فراغت میتواند با برگزاری کلاسهای آموزشی و مهارت آموزی جوانان را در حوزه اشتغال نیز راهنمایی کند. نکته دیگر این است که دستگاههای اجرایی باید حدالامکان هزینهها را کاهش دهند تا به علت بالا بودن هزینهها جوانان از شرکت در این برنامه ها منصرف نشوند.
موسی زاده همچنین در پاسخ به سوالی در خصوص استفاده از ظرفیت تکنولوژیهای نوین و ایجاد تنوع برای گذراندن اوقات فراغت،گفت: استفاده از بازیهای رایانهای را نمیتوان رد کرد اما اکثرکارشناسان معتقدند که استفاده زیاد از این بازیها باعث کم تحرکی،افزایش اضطراب،نگرانی و پرخاشگری در نوجوان می شود بنابراین باید استفاده از این بازیها در حد تعریف شده و در جهت ارتقای کیفی تواناییهای نوجوانان به کار برده شود.
نظرسنجی از نوجوانان در برنامهریزیهای اوقات فراغت
علی طاهری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، در گفتوگو با خبرنگار تسنیم، در این خصوص میگوید: لازم است ابتدا ارزیابی دقیقی از وضعیت موجود گذران اوقات فراغت در میان جوانان صورت بگیرد زیرا تا به حال ارزیابی حساب شدهای از سوی دستگاههای نظارتی در این موضوع صورت نگرفته تا مشخص کند کدام دستگاه در اجرای این طرحها موفقیت بیشتری داشته است.
وی ادامه میدهد: با بررسی موشکافانه متوجه خواهیم شد که کدام دستگاهها در اجرای برنامهها به صورت موازی عمل کردهاند. البته با توجه به مخاطب زیادی که برنامههای اوقات فراغت دارد طبیعاً استقبال از این برنامهها زیاد است اما ارزیابیها کمک میکند تا متوجه شویم استقبال از چه نوع برنامههایی بیشتر است و از طرفی باید تمام مخاطبان ما خصوصاً در مناطق محروم از همپوشانی این برنامهها بهرهمند شوند.
نماینده مردم گرگان در مجلس شورای اسلامی همچنین در پاسخ به سؤالی در خصوص راهکارهای جذاب کردن برنامههای اوقات فراغت برای نوجوانان و جوانان، عنوان میکند: باید از فناوریهای نوین در این زمینه استفاده شود، ضمن اینکه نظرسنجی از خود گروههای هدف میتواند ما را در برنامهریزی بهتر یاری کند.
وی ادامه میدهد: لازم است بسنجیم که از کدام برنامهها استقبال شده و جای چه برنامههایی خالی است. با استفاده از فناوریهای نوین و اعتبار بخشی در این زمینه میتوانیم نوجوانان را از برنامههای وارداتی که معضلات فرهنگی نیز ایجاد میکند، بینیاز کنیم. به طور مثال گزارش حوزه هنری به کمیسیون فرهنگی نشان میدهد که تولیدات داخلی که توجه به فرهنگ ایرانی و اسلامی تولید شده در سالهای اخیر رشد خوبی داشته است اما طی این گزارش همچنان یادآور شده که این حوزه با کمبود اعتبار و بودجه مواجه است.
طاهری همچنین با اشاره به اختصاص بودجه دولتی بیشت، استفاده از کمک خیرین و تقویت صنعت برای حمایت از طرح ها میگوید: باید از ورزش همگانی حمایت شود و تمرکز را روی ورزشهایی ببریم که از بعد تبلیغاتی کمتری برخوردار هستند و حمایت مالی در مورد آنها وجود ندارد چرا که پر کردن اوقات فراغت جوانان با استفاده از ورزش میتواند به سلامت جامعه هم کمک کند.
برنامهریزی اوقات فراغت، نسبت به مکان و اقلیم باید متفاوت باشد
حسن عشایری، روانشناس،در این زمینه به خبرنگار تسنیم، میگوید: اوقات فراغت در ایران از لحاظ آکادمیک تعریف نشده و جایگاه آن در اذهان و برنامهریزیها به طور دقیق مشخص نشده است.
وی ادامه میدهد: باید توجه کرد جوانان امروز با نسلهای قبلی تفاوت دارند چرا که در دوران معاصر هر 10 سال یکبار فرهنگی جدید به وجود آمده وجایگزین فرهنگ قبلی میشود که اقتضائات خاص خود را میطلبد؛در صورتی که قبلاً هر 50 سال یکبار این اتفاق میافتاد. این وضعیت باعث میشود که برنامهریزیهای ما نیز متناسب با این تغییر و تحولات و ذائقه جوانان صورت گیرد.
این استاد دانشگاه همچنین معتقد است: اوقات فراغت باید در برنامه ریزیها لحاظ شود و عملکردها طبق آن برنامهریزی انجام شود. آنچه که از نظر جامعهشناسی مهم به نظر می آید ارزیابی برنامه های اجرا شده است. در این ارزیابی مشخص می شود که برنامه های قبلی تا چه حد مثمر ثمر بوده که بتوان در برنامه های بعدی نقایص آن را برطرف کرد.
عشایری بیان میکند: برنامه ریزی برای اوقات فراغت نسبت به سن ، جنس و مکان های مختلف باید متفاوت باشد، اوقات فراغت جوانان در شهرهای مختلف باید متناسب با محیط و اقلیم زندگی آنها برنامه ریزی شود ضمن اینکه در این زمینه باید مسائل اقتصادی و فرهنگی هر منطقه را نیز در نظر گرفت چرا که اوقات فراغت تنها گذراندن زمان نیست و فعالیت های آن باید تعریف شود.
وی ادامه میدهد: در روند برنامهریزی امکانات اوقات فراغت در مکان های مختلف باید به افراد شناسانده شده و مسائل هنری ، یادگیری اجتماعی، پالایش عواطف و احساسات نیز در نظر گرفته شود؛ در برنامه ریزیها باید با تغییر بینش خود نسبت به استفاده از تکنولوژی های امروزی اقدام کرد و با کمترین هزینه بهترین اوقات فراغت را ایجاد کنیم؛ البته در این حوزه حمایت های دولتی برای اقشار محروم و ضعیف هر منطقه قابل توجه است.
گزارش از :زهره رمزی،بخش اجتماعی خبرگزاری تسنیم
انتهای پیام /