به گزارش خبرگزاری تسنیم،« با توجه به بحران سیاسى و امنیتى در مصر، سؤالى که این روزها ذهن ناظران را مشغول کرده آن است که با توجه به شرایط پیشآمده در مصر، آینده اخوان المسلمین در مصر و منطقه چگونه خواهد بود؟»
پاسخ: در شرایط فعلى که رقباى سرسخت داخلى از جبهه نجات گرفته تا الازهر و نهاد قدرتمند ارتش در برابر اخوان صفآرایى کردهاند و در عرصه خارجى نیز حامى قابل ذکرى ندارند، بازگشت اخوان به قدرت بسیار بعید بهنظر مىرسد. اساساً شکاف عمیق میان اسلامگرایان و سکولارها در مصر عمیقتر از آن است که به این زودى نشانهاى از آشتى و توافق ظاهر شود.
اکنون فضاى عمومى مصر حاکى از مخالفت با اخوان است و طرفداران این جریان نیز که بر اساس همان منطق اردوکشى در خیابانها دست به اعتراض زده و خواستار بازگشت رییس جمهور قانونى و منتخب شدهاند، با سرکوب خونین ارتش و نیروهاى امنیتى مواجه شدهاند.
نگاهى به تاریخچه عملکرد گروههاى اخوان در کشورهاى اسلامى در واکنش به کودتاهاى نظامى دو الگوى کاملاً متفاوت را پیش رو مىگذارد: نخست الگوى اخوانىهاى الجزایرى است که در سال 1990 با کودتاى نظامیان کنار گذاشته شدند. اخوانىها در الجزایر در واکنش به این اقدام ارتش و نیروهاى امنیتى به اقدامات زیرزمینى روى آورده و خیلى زود دست به سلاح برده و بیش از یک دهه درگیرىهاى خونین را رقم زدند. اعدام، زندان و تبعید رهبران و اعضاى اخوان از یکسو و ظهور شاخه القاعده در مغرب عربى از سوى دیگر، نتیجه این رویکرد اخوانىها در قبال کودتاى نظامیان بوده است.
الگوى دوم اما الگوى اخوانىهاى ترکیه است. حزب رفاه به رهبرى نجم الدین اربکان پس از پیروزى در انتخابات پارلمانى ترکیه توانست در دولت ائتلافى حضور یابد، با این حال نظامیان سکولار در 28 فوریه 1997 در حرکتى که بعدها یک کودتاى پست مدرن نام گرفت اربکان را از قدرت برکنار کرده و رهبران اخوانى حزب رفاه را بازداشت کردند. اخوانىهاى ترکیه بر خلاف برادران الجزایرى خود، مدارا را بر خشونت ترجیح دادند. آنها تلاش کردند تا با یک بازنگرى کلى در روشها و آرمانهاى خود، آمادگى لازم را براى حضور دوباره در عرصه سیاسى کسب کنند. حزب عدالت و توسعه به نمایندگى از این جریان سیاسى و به رهبرى رجب طیب اردوغان توانست در سال 2002 در انتخابات پارلمانى ترکیه شرکت کرده و با کسب اکثریت آرا به قدرت دست یابد. با توجه به عملکرد موفق حزب عدالت و توسعه، این پیروزى در انتخابات سالهاى 2007 و 2011 نیز تکرار شد.
پاسخ به این پرسش که اخوانىهاى مصر کدامین الگو را برمىگزینند، نیازمند گذار زمان است. اینکه برخى جریانات رادیکال و متاثر از سلفىگرى در اخوان، به سمت اقدامات خشونتآمیز و مبارزه مسلحانه روى آورند، دور از ذهن نیست؛ اما جریان معتدل در اخوان به احتمال زیاد به گزینه دوم یعنى الگوى ترکیه روى خواهد آورد.
در هر حال اخوان بهعنوان یک سازمان ریشهدار و جهانى داراى ظرفیتهاى بالایى است و هرچند فرصت حکومتدارى را به سرعت از دست داد و یا از دستش ستاندند، اما با بازنگرى و برنامهریزى براى سالهاى آینده، مىتواند این امید را داشته باشد که بار دیگر بهعنوان یک بازیگر برجسته خود را مطرح کند.
از سوى دیگر ناکامى اخوان المسلمین در مصر تبعات سنگینى در روند بیدارى اسلامى و مقوله «اسلام سیاسى» بر جاى گذارده و سایر اسلامگرایان و بهویژه شاخههاى اخوان را در سراسر منطقه دچار سرخوردگى خواهد کرد. بهنظر مىرسد اخوان با توجه به سابقه کهن و جایگاه مهمى که در مصر و بلکه جهان دارد، باید از اشتباهات خود درس گرفته و خود را براى مراحل آتى فعالیت و مشارکت سیاسى آماده سازد.
انتهای پیام/