به گزارش خبرنگار گروه "رسانههای دیگر" خبرگزاری تسنیم، در حالی که ساعتهای پایانی شب سوم مذاکرات ژنو میتوانست ساعتهای ثبتکننده توافق «تاریخی» باشد، بنابر اظهارات رسانههای فرانسوی، شب سوم به میدان «سختگیری فرانسوی»، «لوران فابیوس» تبدیل شد و او در نمایش دقیقه آخری، توانمندیهای تکنیکی ایران را مورد پرسشهای زیادی قرار داد و اتهام برهمزننده توافق «قرن» را به خود خرید. «فابیوس» تنها به این هم اکتفا نکرد و در حرکتی که دور از «نزاکت بینالمللی» توصیف شده است، قبل از سخنگوهای جلسه، به میان خبرنگاران رفت و صراحتا از «عدمدستیابی» به توافق سخن گفت و اعلام کرد کارهای زیادی برای انجام داریم. در این میان رسانههای دست راستی فرانسه که اصولا دولت سوسیالیست این کشور را با صراحت بیشتری مورد انتقاد قرار میدهند، نقش «فابیوس» را در این عدمتوافق پررنگ کردند و رسانههای همحزبی دولت، بهطور کلی عدمدستیابی گفتوگوهای ژنو را.
**نقش فرانسه در شکست مذاکرات
در حالی شب سوم مذاکرات ژنو بدون دستیابی به هیچگونه توافقی پایان یافت که نقش فرانسه در شکلدادن به چنین موقعیتی مورد توجه ناظران بسیاری قرار گرفته است. اظهارات هیات دیپلماتیک فرانسه در چندین نوبت باعث شد تا فرانسه مسوول این «انسداد» معرفی شود. وزیر خارجه فرانسه اولین مذاکرهکنندهای بود که عدمدستیابی به هرگونه توافقی را به رسانهها اعلام کرد. موضع فرانسه بر سر روشنکردن وضعیت رآکتور آب سنگین اراک و سطح غنیسازی بهطور کلی زمینهساز توقف پیشبرد مذاکرات بوده است. در این میان دیپلماتی که نخواست نامش افشا شود حرکت فابیوس در طرح مخالفت دقیقه آخر خود با پیشنویس موافقتنامه را نوعی خودنمایی دیرهنگام او توصیف کرده است. نقش فابیوس در ایجاد این انسداد با ظاهرشدن او در مقابل رسانهها و اعلام عدمدستیابی به توافق کاملا بارز بود، بهعلاوه او نزاکت دیپلماتیک را رعایت نکرد و منتظر اعلام خبر توسط سخنگوی گروه 1+5 هم نشد. البته فابیوس در بیان چنین مواضعی تنها نبود و وزیر خارجه آلمان «گیدو وستروله» نیز تلاش گروه مذاکرهکننده بهویژه در میان اروپاییها را عالی توصیف کرد. در عین حال نه وزیر خارجه آمریکا و نه کاترین اشتون از مواضع فرانسه آشکارا انتقاد نکردند. با این حال کاترین اشتون احتمال دستیابی به یک توافق در دور بعدی مذاکرات را ممکن دانست.
**چرا فرانسه آنقدر زیادهخواه است؟
در میان شش قدرت حاضر در دور دوم مذاکرات ژنو موضع فرانسه از همه سختگیرانهتر بوده است. چرا در سومین روز مذاکرات تاریخی ایران و 1+5 فرانسه از همه مذاکرهکنندگان برای رسیدن به توافق کمتر مایل بود؟ وزیر خارجه فرانسه در گفتوگویی رادیویی از واژههایی مثل «بازی فریبکارانه» یا «نبود اطمینان» استفاده کرد. او عملا با چنین واژگانی دو خط قرمز را ترسیم کرد که حتی فراتر از مواضعی بود که ظاهرا فرانسه باید در مقابل یک توافق موقت میگرفت. خط قرمز اول مربوط به رآکتور اراک است که توانایی تولید پلوتونیوم دارد. موادی که ظاهرا بهراحتی میتواند بهعنوان سلاح هستهای مورد استفاده قرار گیرد.
فرانسه میخواست تلاش کند تا این رآکتور بهراحتی به مرحله عملیاتی نرسد و خواست دوم فابیوس هم این بوده است که اورانیومهای غنیشده ایرانی به نحوی از انحا دور از دسترس مهندسان ایرانی قرار بگیرد. ظاهرا هر پنج قدرت برروی این اهداف متفقالقول هستند و اختلاف تنها بر سر چگونگی رسیدن به این اهداف است. در این میان فرانسه خواستههای تکنیکی بیشتر و زیادهخواهانهتری دارد. چرا فرانسه در چنین وضعیتی خود را قرار داده است؟
دیپلماسی فرانسه با ریتم «دومینیک دو ویلپن» 10سالی است که مذاکرات را پیش برده است. طبق قراردادی که به پاریس 2004 معروف است، ایران حاضر به توقف فعالیتهای غنیسازی شد، توافقی که کمی بعد ایران آن را کنار گذاشت. فرانسه در حالی که برای حضور درخاورمیانه تحت فشار است، در عین حال نگران این است که «جای پای» خود را هم در خاورمیانه از دست بدهد و این در حالی است که آمریکا یک توافق بالقوه خطرناک را هم نخواهد پذیرفت. به نظر میرسد فرانسه با طرح خواستههای بیشترخود موضع به مراتب سخت گیرانهتری در مقایسه با آمریکا گرفته است. در عین حال با طرح چنین خواستههایی فرانسه خود را مدافع یا سخنگوی کشورهای منطقه نشان داده است. کشورهایی که ظاهرا با بهبود رابطه ایران و آمریکا دیگر به چشم آمریکا نمیآیند. البته چنین وضعیتی بهطور خاص برای اسراییل درست است. موضع فرانسه این کشور را تبدیل به مخاطب خاص عربستان کرده است. نباید چنین ترتیباتی را از بازی پنهان و پشت صحنه این مذاکرات تاریخی نادیده بگیریم.
**فرانسه مسحور نیمه پر لیوان نیست
فرانسه در جریان مذاکرات پرونده هستهای خیلی مصر ظاهر شد. تاکید وزیر خارجه فرانسه بر اینکه ایران تعهد جدیتری نسبت به برخی فعالیتهای هستهایاش بپذیرد بهشدت مورد انتقاد دیگر مذاکرهکنندگان غربی و البته تهران قرار گرفت. یکی از دیپلماتهای فرانسوی دراشاره به تعلیق توافق متوقفسازی غنیکردن اورانیوم در سال 2004-2003 و در پاسخ به این انتقادها گفته بود که «نباید مسحور نیمه پر لیوان شویم.» دلخوری از موضعگیری اینچنینی فرانسه در ایران قابل مشاهده است. رسانههای ایرانی موضعگیری فرانسه را «زیادهخواهی فرانسوی» توصیف کرده بودند. درمجموع موضعگیری سختگیرانه فرانسه را باید در چارچوب ناکامیهای سیاسی داخلی فرانسه و گرایش به جهشهای دیپلماتیک سوسیالیستها مثل ماجراجوییهای اخیر در مالی، سوریه و آمریکاییترشدنشان در قبال پرونده هستهای ایران دید.
**مذاکرات ژنو بدون توافق پایان یافت
در جریان روز سوم مذاکرات، لوران فابیوس با بیم از روزی حرف زده بود که احتمالا با «بازی فریبکارانه» روبهرو باشد. وزیر امور خارجه آمریکا گفته بود قدرتهای بزرگ به یک توافق با تهران نزدیک شدهاند و رسیدن به این هدف را با «کار جدی و حسن اعتماد» ممکن توصیف کرده بود. او در آستانه ورود به ژنو تاکید کرده بود: «که ما برای کاهش اختلافات به اینجا آمدهایم... و البته پنجره دیپلماتیک برای ابد باز نخواهد بود.» سفر ناگهانی «کری» این گمانهزنیها را تقویت میکرد که حصول به توافق، حتمی و جدی است. اما موضع فرانسه کمی بعد روشن کرد که موانع جدی بر سر راه چنین توافقی وجود دارد. موضع فرانسه انتقادهای پیدا و پنهان زیادی به وجود آورد. ارزیابی یک دیپلمات غربی از موضعگیری فرانسه این است که با وجود کار فشرده و گروهی طرف آمریکایی، اروپایی و ایرانی از ماهها پیش برای رسیدن به یک طرح مورد توافق همه طرفها، تنها تلاش لحظه آخر فابیوس باعث به نتیجه نرسیدن آن شد. کری در مقابل سوالهایی که سعی داشت شکاف طرف غربی را بارزتر نشان دهد، آنها را کماهمیت و بهنوعی بدون پاسخ گذاشت. او گفت: «من فکر میکنم ما امشب در هدفمان وحدت داشتیم.» جواد ظریف نیز درپاسخ به نقش فابیوس در این عدم توافق گفت: «طبیعی است که اختلافها به محض واردشدن به جزییات بیشتر آشکار شود و ما منتظر آن بودیم.» با اینحال لحن «کری» نشاندهنده نوعی شناسایی اختلاف در میان متحدان واشنگتن بر سر پرونده هستهای ایران هم بود. متحدانی که توافق با ایران را اشتباه بارز میخواندند. متحدانی مثل اسراییل و البته عربستان. با اینحال کری باز هم بر مورد توجه قراردادن دغدغههای متحدان آمریکا تاکید کرد.
**مذاکرات 20 نوامبر ازسر گرفته میشود
مسوول ارشد دیپلماسی اتحادیه اروپا و وزیر خارجه ایران اظهار امیدواری کردند، مذاکرات در 20نوامبر با اراده ازسرگیری گفتوگوها، مجددا از سرگرفته خواهد شد. مذاکرهکنندگان با قصد حفظ موثرماندن پیشنهادها از طرح عمومی و افشای جزییات امتناع کرده بودند. گفتوگوها برای رسیدن به توافق با امید دنبال میشد. اما هرچه مذاکرات جلوتر میرفت نیاز به روشنشدن جزییات بیشتر میشد. خواستی که بیشتر هم از سوی فرانسه دنبال میشد. با توجه به اینکه فابیوس اولین مذاکرهکنندهای بود که خبرعدمدستیابی به توافق را اعلام کرد و گفت راه درازی در پیش داریم، موضع فرانسه در جریان گفتوگوها هم بهتر قابل گمانهزنی شد.
منبع: شرق
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود.