امیراسماعیل آذر شاعر در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به شعر عاشورا در طول تاریخ گفت: تاریخ ادبیات فارسی نشان میدهد، از زمان کسایی مروزی مدح و منبت پیامبر(ص( و مولای متقیان علی(ع) در فارسی متداول بوده و در زمان آل بویه مورد توجه بیشتری قرار گرفت، تا جاییکه شاعری چون سنایی غزنوی در حدیقه پیرامون امام حسین(ع) نیز شعر میسراید و میتوان گفت، شعر عاشورایی در این دوره به اوج خود رسید، در این مدت ما نباید از آن چه تحت عنوان مقتلها به وجود آمده غافل شویم.
وی افزود: اگر بر اساس تقد صورتگرایی به شعر عاشورا در طول تاریخ نگاه کنیم، خواهیم دید که در طول هزار سال بیشتر توصیفگرایی داشتهایم تا تاریخ، چرا که شاعران خود را مورخ نمیدانسته و تلاش میکردند، بیشتر واگو کننده احساسات باشند، اگر بخواهیم سابقه هزارساله شهر فارسی پیرامون شعر آیینی و عاشورایی را به لحاظ کمیت نادیده بگیریم، میتوانیم ادعا کنیم که شاعران معاصر به ویژه شاعران پس از انقلاب اسلامی بسیار خوش درخشیدهاند.
آذر تصریح کرد: پس از انقلاب شعرها، غزلها و مرثیههای درخشانی در شعر عاشورا درخشید، برای نمونه مرثیه مرحوم همایی، مرثیه حسین مسرور، سیدعلی موسوی گرمارودی، سید حسن حسینی، قیصر امین پور، سلمان هراتی و ... در میان سایر شعرهای عاشورا که در تاریخ سروده شدهاند، از جنبه هنری بالاتری برخوردارند.
شعر انقلاب و شعر دفاع مقدس پیوند ترامتنی دارند
وی با بیان این مطلب که اصولاً شعرهایی با مضمون عاشورا در بین سایر شعرهای دیگر از جنبههای هنری بالاتر برخوردارند،گفت: شعر عاشورا پس از انقلاب موجب شد تا شعر دفاع مقدس ما نیز که پیوندی نزدیک با عناصر اصلی عاشورا و شعر عاشورایی داشت، خوش بدرخشد، از همین رو است که من بارها پیشنهاد کردهام، شعر عاشورایی و شعر دفاع مقدس را باید در یک گروه قرار داد، دلیل این سخنم ترامتنی است و اینکه پیش متن شعر دفاع مقدس شعرهای عاشورا است و اگر ما بیش متن را شعر دفاع مقدس بدانیم، به تحقیق پیش متن آن شعرهای عاشورایی خواهد بود، ما در حوزه ترامتنی یعنی اخذ و تحصیل مطلبی از متنی به متن دیگر با چنین ماجرایی روبرو هستیم. خلاصه اینکه متنهای دفاع مقدس ما پیش متن شعرهای عاشورایی هستند.
آذر شعر دفاع مقدس و شعر عاشورا را گونههای مهمی از شعر پایداری دانست و گفت: ما در جهان شعر پایداری فراوان داریم، اوج شعر پایداری را در اروپا میتوان در آثار لویی آراگون، در ترکیه در آثار نظام حکمت، در اسپانیا در آثار نرودا پیدا کرد، در ایران نیز شعر پایداری ما به عنوان دفاع مقدس شناخته میشود، چرا که محورش حماسه عاشورا بوده است. به همین دلیل در چنین روزهایی پیشنهاد میکنم که توجه به شعر دفاع مقدس تجدید شود.
شعر عاشورا در سالهای اخیر به سمت توصیف رفته است
وی با اشاره به کیفیت شعر عاشورایی در دوران معاصر گفت: سرودههای این دوره بیشتر بر دو قالب شعری غزل و نیمایی استوار است، اما در دیگر قالبها نیز آثار خوبی به ثبت رسیده است که از جمله این موارد میتوان به سرودههای طاهره صفارزاده اشاره کرد، اما آنچه که بیش از قالب در این نوع اشعار از اهمیت ویژههای برخوردار است، محتوا و مضمونآفرینی است که متأسفانه در سالهای اخیر به سمت توصیف سیر میکند. شعری که باید در خدمت مکتب عاشورا باشد، به جای توصیف و تبیین اهداف مکتب اهل بیت(ع) به سمت توصیف حالات شخصی شاعر پیش میرود.
به عقیده این پژهشگر شعر و ادب آئینی، پشتوانه ضعیف محتوایی در این دسته از سرودهها از دیگر آسیبهایی است که در شعر معاصر دیده میشود، این در حالی است که میتوان با آموزش و معرفی منابع دسته اول در این راستا تا حدودی این ضعف محتوایی را جبراین کرد. شاعران نوقلم بسیاری با استعدادهای خوب در این حوزه فعالیت می کنند،اما باید فعالیتهای آنها را به سمت محتوا سوق داد.
وی ادامه داد: نداشتن دورههای آموزشی از دیگر مشکلاتی است که هنوز برطرف نشده و باید به آن توجه کرد. در این میان هیئتهای مذهبی به عنوان یکی از مهمترین پایگاههای شعر آئینی میتوانند نقش مهمی در ارتقای کیفی سرودهها ایفا کنند.شاعران جوان این عرصه نخست باید تاریخ عاشورا را مطالعه کنند و دوم تمام شعرهای خوب آیینی هزار ساله تاریخ ادبیات را مرورکنند، تا زمانی که میخواهند شعر بگویند بدانند کجا نشستهاند، اگر چنین اتفاقی بیافتد ذوقی که شاعران نوجوان دارند بیتردید آنها را در مرتبه شاعران خوب قرار خواهد داد.
جلسات شعرخوانی در محضر رهبر انقلاب موجب رونق و ارتقای شعر آیینی شده است
آذر برپایی جلسات شعرخوانی در محضر رهبر انقلاب اسلامی را موجب رشد و ارتقای شعر معاصر به ویژه شعر آیینی و عاشورایی دانست و گفت: با توجه به اینکه رهبر انقلاب علاقه به شعر داشته و اطلاعات بسیار وسیعی در این زمینه دارند، شعر آیینی ما در پرتو این توجه و حمایت بالندهتر شده است، خاصه شعر آیینی، شعر عاشورایی و دفاع مقدس که بسیار بسیار سبز تراویده است، بنابراین ذوق سرشار شاعران ایرانی در کنار ایجاد فضاسازیهای متعالی برای رشد شعر آیینی موجب شده تا شعر عاشورایی ما نیز روز به روز رشد بیشتری داشته باشد.
وی ادامه داد: اما با بیان همه اینها شعر عاشورایی ما اکنون نیازمندخلق مضامین جدید، ترکیبهای جدید و فضاهای جدید است،آن هم نه مضامین حسی و عاطفی، بلکه مضامین فهمی، محتوایی و فلسفی که بتواند مکتب زنده عاشورا را با توجه به شرایط امروز نمایان کند.
آذر با اشاره به اینکه شعر عاشورایی نباید تک بعدی باشد، گفت: عاشورا جاری و ساری است، هر روز ما عاشورا است، همچنین از آنجا که دین و سیاست به هم آمیخته است و سیاست ما از آموزههای اسلام مأخوذ شده است، دیانت ما عین سیاست ماست، بنابراین نمیتوان ادعا کرد که شعر آیینی باید خالی از سیاست باشد، پس مداحان و شاعران به فراخور حال خود موضوعاتی از سیاست روز را نیز در شعر خود مطرح میکنند.
انتهای پیام/