به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از مجله العصر، مجله «فارین پالیسی» گزارشی از «دیوید کینر»، خبرنگار این مجله منتشر کرده است که در آن میگوید: «باراک اوباما»، رئیس جمهوری آمریکا به تلاشهای خود برای دستیابی به توافق تاریخی با ایران در مورد پرونده هسته این کشور ادامه میدهد و در این زمینه اقدامی تاریخی را به ثبت رسانده است؛ ولی نه به روشی که در ذهن او بود.
این گزارش میافزاید: از زمان ظهور آمریکا به عنوان یک قدرت در منطقه خاورمیانه این اولین باری است که متحدان آمریکا – مصر، اسرائیل و عربستان سعودی – علیه سیاستهای واشنگتن قد علم میکنند.
هم زمان با آمادگی مذاکره کنندکان آمریکایی و ایرانی برای دور بعدی مذاکرات به نظر میرسد که دشوارترین مسئله اصلاح روابط ریاض و واشنگتن باشد. در حالیکه مسئولان اسرائیلی به این نکته اشاره کردند که «شکل سابق توافق هستهای غرب و ایران اگرچه مناسب نبود، ولی امکان کنار آمدن با آن وجود داشت»، عربستان به خاطر اینکه حصول هرگونه توافق را تهدیدی برای نفوذ خود در جهان عرب میداند، به شدت از این توافق نگران است.
تحلیلگران و مسئولان آمریکایی بر این باورند که عربستان سعودی هرگونه توافق واقعی را موافقت آمریکا با جاه طلبیهای تهران جهت سلطه بر منطقه ارزیابی میکند.
«جان ترومن»، مدیر مسائل خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک بین المللی در اینباره میگوید: مسئولان عربستانی اعتقاد ندارند که این توافق منجر به استقرار صلح و ثبات در منطقه شود، بلکه بالعکس بر این باورند که این توافق منجر به تسلط ایران بر منطقه خلیج فارس خواهد شد و این توافق در هر صورت جاه طلبیها و زیاده خواهیهای ایران را نه تنها کنترل نمیکند، بلکه آمریکا را از معادله قدرتی که ایران را در کنترل خود دارد، خارج میکند.
این موضوع جدای از اختلافات دیگری است که عربستان سعودی و دولت آمریکا درباره آنها با یکدیگر اختلاف نظر دارند. مسئولان بلند پایه عربستان سعودی از تصمیم آمریکا مبنی بر لغو حمله نظامی به سوریه و موضع خصمانه واشنگتن علیه حکومت کنونی مصر و بحران بحرین خشمگین هستند.
این امر موجب شد تا آل سعود در واکنش به این اختلاف به صورت یک جانبه آموزش نظامی عناصر مسلحی را برعهده بگیرند که قرار است، راهی سوریه شوند و در این راستا شاهزاده «بندر بن سلطان»، رئیس سرویسهای اطلاعاتی عربستان اعلام کرد که ریاض بدون همکاری واشنگتن دست به «اقدام اساسی» در قبال بحران سوریه خواهد زد.
شاید عربستان سعودی و آمریکا دارای اولویتهایی هستند که وقتی موضوع مربوط به خاورمیانه میشود، نمیتوان آنها را از هم تشخیص داد. در حالیکه دولت اوباما بر روی برنامه هستهای ایران تمرکز کرده، عربستان سعودی بر این باور است که تهدیداتی احتمالی در مورد فعالیتهای مختلف منطقهای ایران وجود دارد که از جمله آنها میتوان به حمایت از نظام سوریه و حزب الله لبنان و بنابر ادعاهای آنها استفاده از اهرم شیعه برای ایجاد اختلاف در کشورهای حاشیه خلیج فارس اشاره کرد.
«برنارد هگل»، استاد گروه مطالعات خاور نزدیک دانشگاه پرییستون، در اینباره تاکید میکند که سعودیها به دنبال توقف ایران هستند، یعنی توقف نفوذ این کشور در منطقه و خطوط خود را در سوریه ترسیم کردهاند ( به عنوان مقابله با نفوذ ایران). گاهی اوقات میگویند: اگر ما این کار را در سوریه انجام ندهیم، باید در آیندهای نزدیک این کار را ( با نفوذ ایران مقابله کنیم) در اراضی خود انجام دهیم.
شاید خطر ایجاد بیثباتی و ناامنی در منطقه خلیج فارس منبع نگرانی هیچ کس در واشنگتن نباشد؛ ولی تحلیلگران میگویند که مسئولان عربستان سعودی این مسئله را جدی میدانند؛ از این رو دو سال پیش برای سرکوب آنچه که آن را انتفاضه طرفدار ایران، علیه نظام حاکم سنی نامیدند، در بحرین مداخله کردند.
ترومن میافزاید: این تفکر وجود دارد که ایرانیهای از ستون پنجم در کشورهای منطقه حمایت میکنند و این امر به آنها در دست زدن به حملات غیر کلاسیک کمک میکند، به اعتقاد سعودیها ایرانیان دارای دست نشاندگانی در جوامع شیعی هستند که جنگ ناهماهنگی را علیه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شروع خواهند کرد.
«چارلز فریمن»، سفیر سابق آمریکا در عربستان بر این باور است که نگرانی عربستان این است که واشنگتن بعد از این در زمینه مهار ایران در منطقه همکاری نخواهد کرد و بار دیگر خود را به تهران نزدیک خواهد کرد، وی گفت: احتمالا خاطراتی از 30 سال پیش زمانی که ایران پلیس آمریکا در منطقه بود، وجود داشته باشد و این به معنای سقوط استراتژیک جایگاه عربستان سعودی در منطقه است.
شاید اینگونه به نظر میرسد که روابط آمریکا و ایران به دوران حکومت پهلوی بازگردد، مسئلهای که از نظر مسئولان واشنگتن احتمال آن بسیار ضعیف است؛ ولی شاید حافظه سازمانی عربستانیها عمیقتر از حافظه همتایان آمریکایی آنها باشد. «سعود الفیصل»، وزیر امور خارجه عربستان 4 سال قبل از انقلاب ایران این سمت را اشغال کرده و «عبدالله بن عبد العزیز»، پادشاه عربستان سعودی در آن زمان رئیس گارد ملی و نفر دوم در صف ولی عهدی بود.
در حالیکه آمریکا و ایران تاکنون تنها در چارچوب مسئله هستهای مذاکره کردهاند، شاید مخالفت با نگرانیها در مورد نقش تهران در خاورمیانه دشوار باشد. ترومن بر این باور است که شاید در هرگونه توافق نهایی مسائلی مثل حمایت ایران از نظام سوریه و حزب الله در لبنان مورد بحث و بررسی قرار گیرد و بدون این امر لغو تحریمها غیر ممکن خواهد بود. وی گفت: شاید به جایی برسیم که بحثهای سیاسی میان آمریکا و ایران به غایت دشوار شود.
شاید بررسی مسائل در میز مذاکرات در این سطح این فرصت را به عربستان بدهد که صدای آنها شنیده شود، ولی کمتر کسی انتظار تغییر موضع و لحن از مسئولان این کشور دارد. هگل میگوید: زمانی که کری به عربستان رفت به صورت سرپوشیده به وی اعلام کردند که مخالف هرگونه توافق با تهران و برداشتن تحریمها علیه ایران هستند.
انتهای پیام/1