به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه اینترنتی کلمبیا تریبیون، موج جدید تولید نفت توسط کشورهای غیر عضو اوپک، موجب کاهش میزان تاثیرگذاری این کارتل نفتی بر بازار جهانی شده است.
میزان تولید در آمریکا به حدود 8 میلیون بشکه در روز رسیده است که بالاترین میزان از دهه 1980 تاکنون است. در مناطق دیگر نظیر کانادا و احتمالا برزیل نیز میزان تولید نفت افزایش خواهد یافت. به علاوه در داخل اوپک، کشورهایی نظیر ایران و عراق، طرح هایی بلندپروازانه برای افزایش میزان تولید نفت خود دارند. در حالی که افزایش تولید در بیرون از اوپک قابل مدیریت است، همزمانی آن با طرح های ایران و عراق، می تواند تهدیدی جدی برای قیمت های نفت در نیمه دوم دهه کنونی باشد.
به دنبال توافق هسته ای ماه نوامبر و تلاش باری دستیابی به یک توافق دراز مدت، رئیس جمهوری جدید ایران تلاش می کند، میزان تولید نفت این کشور را در طی شش ماه آینده به سطح قبل از تحریم ها یعنی 4.2 میلیون بشکه در روز برساند و در طی 18 ماه آینده نیز این رقم را به بیش از 6 میلیون بشکه در روز یعنی بیشتر از میزان نفت تولیدی در قبل از انقلاب افزایش دهد.
اگر بخواهیم شفاف سخن بگوییم، رسیدن به این ارقام در بازه های زمانی تعیین شده امکان پذیر نیست، اما افزایش قابل توجه تولید نفت ایران امکان پذیر است.
افزایش میزان تولید نفت برای ایران آسان تر از عراق است، زیرا محدودیت های پیش روی این کشور عمدتا ناشی از تحریم ها که عاملی خارجی می باشد ناشی می شود. همانگونه که در کشورهای دیگر دیده شده است، معمولا وقتی پس از تغییر رژیم، تحریم یا دیگر عوامل تولید نفت مختل می شود، سطح تولید به ندرت به سطح قبل از اختلال باز می گردد. اما کارشناسان انرژی معتقدند اگر تحریم ها لغو شوند ایران می تواند به سرعت حدود نیمی از تولید خود را در طی 12 تا 18 ماه احیا کند که معادل 500 تا 750 هزار بشکه در روز است.
در دراز مدت برخی دلایل وجود دارند که موجب می شود متقاعد شویم ایران می تواند به روند قبلی بازگردد و سطح تولید خود را به میزان قبل از تحریم ها افزایش دهد، اما این کار چند سال طول خواهد کشید، نه چند ماه. تمامی این اتفاقات البته به تحولات ژئوپلتیک مانند روند پیشرفت مذاکرات هسته ای بستگی دارد که می تواند روند افزایش تولید را سریعتر یا کندتر کند یا حتی به کلی متوقف نماید. پس از شروع روند افزایش تولید، ایران احتمالا به آهستگی میزان تولید روزانه خود را حدود 250 تا 300 هزار بشکه در هر سال افزایش دهد و موجب خواهد شد که تحقق هدف دولت روحانی به پس از سال 2020 موکول شود.
اوپک در کوتاه مدت و بلند مدت با چالش هایی مواجه است. در کوتاه مدت، افزایش تولید آمریکا و کانادا به میزان بی سابقه ای سریع بوده و هر کدام از این کشورها در دو سال گذشته میزان تولید روزانه نفت خود را یک میلیون بشکه افزایش داده اند.
در دراز مدت، تولید نفت ایران و عراق موضوعی مهم است. اگر ایران و عراق میزان تولید نفت خود را تا سال 2020 به سطح معقول و قابل حصول 11 میلیون بشکه در روز برسانند، موجب افزایش 5 تا 6 میلیون بشکه ای میزان تولید نفت اوپک نسبت به آمارهای فعلی خواهند شد.
سهمیه های صادراتی اوپک قبلا نیز منبع بروز تنش بین اعضا بوده است، اما تولیدکنندگان همواره راه هایی را برای کاهش این تنش ها یافته اند. اما چنین راهی ممکن است دیگر در دسترس نباشد. در حالی که میزان مصرف داخلی ایران به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت، افزایش احتمالی صادرات نفت آن قدر زیاد هست که عربستان نمی تواند آن را جبران کند. این مسئله موجب بروز تنش در داخل سازمان و در بین کشورهای رقیبی همچون ایران، عراق و عربستان خواهد شد.
ایران و عراق به دنبال افزایش تولید در دراز مدت هستند و معتقدند از طریق اتکا به افزایش تقاضا از سوی بازارهای آسیایی در حال توسعه می توانند بدون کاهش قیمت ها، میزان تولید خود را بالا ببرند.
در حال حاضر آسیا بزرگترین منطقه وارد کننده نفت در جهان است. به صورت طبیعی، این موضوع منجر به افزایش وابستگی متقابل بین اوپک و کشورهای آسیایی در حال توسعه و به خصوص هند و چین می شود. در حقیقت، چین پروژه های عظیمی را در عربستان، عراق و ایران در دست اجرا دارد. هند نیز روابط خود با کشورهای عضو اوپک را تعمیق نموده و به عنوان بزرگترین مشتری نفتی نیجریه مطرح شده است.
آسیا، به عنوان بزرگترین مشتری نفتی اوپک به تقاضای بالا در آینده نزدیک ادامه خواهد داد، به طوری که تنش در بین اعضای اوپک لزوما منجر به کاهش قیمت نفت نخواهد شد. تاثیر تقاضا از سوی آسیا بر قیمت ها در دراز مدت چندان مشخص نیست، اما قیمت ها در آینده تنها متاثر از حجم بازار نفت آسیا نخواهد بود، بلکه عرضه نفت جهانی از سوی کشورهای غیر عضو اوپک نیز تعیین کننده خواهد بود.
انتهای پیام/ 95