به‌دنبال یک ساختار مناسب برای حمایت از خانواده و زنان هستیم
خبرگزاری تسنیم: رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان گفت: ما می‌خواهیم یک ساختار مناسب برای حمایت خانواده، زن و کودک و تربیت در نسل آینده داشته باشیم، این موضوع جزو رهنمودهای مقام معظم رهبری است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، شورای عالی انقلاب فرهنگی مصاحبه‌ای را با کبری خزعلی رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان انجام داده که به‌شرح ذیل است.
اگر موافق باشید ابتدا با این سؤال شروع کنیم که فلسفه تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی با تدبیر حضرت امام«ره» و ادامه فعالیت آن با تدبیر مقام معظم رهبری «مد ظله العالی» را در چه می‌دانید؟
بسم اللّه الرّحمن الرّحیم هُوَ الَّذی بَعَثَ فِی الاُمِّیّینَ رَسُولاً مِنهُم یَتلُوا عَلَیهِم آیاتِهِ وَ یُزَکّیهِم وَ یُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَ الحِکمَةَ. فلسفه وجودی شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به آیه‌ای که قرائت شد، همان فلسفه بعثت انبیا یعنی تزکیه، تعلیم و رشد انسان‌ها و دور کردن آنها از جهالت و غفلت و تذکر، بیداری و بازگشت به فطرت و کمال است. هر حکومتی به‌محض در دست گرفتن قدرت باید از طریق نظام‌هایی که در اختیار دارد تغییرات مطلوب را ایجاد کند و از جمله مهمترین این نظام‌ها، خانواده، آموزشی و فرهنگ عمومی است و تغییر و تحول در این نظام‌ها لازمه ایجاد تغییر و تحول پایدار در سطح جامعه است.
همچنین هر حکومتی باید با ارائه آموزش‌های مناسب، نگرش‌ها و بینش‌ها را به‌سوی تعالی هدایت و با ایجاد تمهیداتی که از طریق مدیریت اعمال می‌کند این نگرش‌ها را در عمل به‌نحوی فراهم و زمینه سازی کند که نگرش‌ها و بینش‌ها به روشی متعادل و بلکه متعالی در جامعه مقدر شود و ایجاد شخصیت و شاکله ذهنی، فکری و عملی جامعه ما را به‌دنبال بیاورد.
از این تغییر رفتاری در نگرش‌ها و عملکردها ، قرآن با عنوان ایمان و عمل صالح یاد می‌کند که تأثیر متقابل بر یکدیگر دارند و باعث رشد متقابل یکدیگر نیز می‌شوند. هرچه ایمان بالاتر، عمل صالح‌تر و هرچه عمل صالح‌تر باشد باعث رشد ایمان می‌شود و این به یک ملکه و شاکله در شخصیت انسان تبدیل می‌شود و به‌تعبیر نهج البلاغه عاقبت انسان را رقم می‌زند. البته رسالت اصلی حکومت اسلامی این است که بتواند از طریق فکری و فرهنگی، عملکرد انسان‌ها را مدیریت کند و بنابراین هر آموزش رسمی و غیررسمی، نظام فرهنگی، نظام خانواده، نظام مدیریتی و حاکمیتی و حتی تبلیغات را در بر می‌گیرد. حضرت امام(ره) در روزهای آغازین انقلاب کلید ابتدایی این حرکت را زدند و توصیه‌هایی مبنی بر توجه به تحول علوم انسانی، تحول دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پاکسازی فرهنگ خودباخته غربی داشتند.
متأسفانه قبل از انقلاب اسلامی نهایت امید و آرمان یک دانشگاهی ما این بود که یک مدل و الگوی تقلیدی غرب باشد و چون آنها سخن بگوید و چون آنها آموزش ببیند و آموزش بدهد و نهایتاً رشد علمی او در یک ترجمه محض از ادبیات و علم و فرهنگ غربی خلاصه شود. در جهت ایجاد این تغییرات ابتدا ستاد انقلاب فرهنگی که بعد به شورای عالی انقلاب فرهنگی تبدیل گشت، تشکیل شد تا بتواند این رسالت را به‌صورت فرابخشی و فراقوه‌ای به‌عهده داشته باشد. به این ترتیب در ستاد انقلاب فرهنگی تلاش شد تا از مجموعه قوا و مجموعه نیروهای حکومتی، دولتی و حتی مراکز غیردولتی فعال در این حوزه، برترین اندیشمندان و دانشمندانی که منتخب نظام و مسئولین نظام هستند گردهم آیند و یک حرکت علمی ــ فرهنگی عظیم را پایه‌ریزی کنند.
با توجه به فلسفه‌ای که شما فرمودید شورای عالی انقلاب فرهنگی از ابتدا چه موفقیت‌هایی داشته است و چه تأثیراتی بر پیشرفت‌های حوزه علم و فرهنگ ایجاد کرده است؟
من فکر می‌کنم پاسخ به این پرسش که دارای ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی داخلی و بین المللی است؛ کار وسیعی می‌طلبد تا بتوانیم آثار عملکردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی را در سطح داخلی و در برابر هجمه جهانی ترسیم کنیم. در حد یک توصیف مختصر عرض می‌کنم؛ بعد از پیروزی انقلاب دشمن از انواع روش‌ها برای بازگشت به وضع پیش از انقلاب اسلامی استفاده کرد، از جنگ تحمیلی، تحریم اقتصادی تا برخوردهای فرهنگی و جنگ نرم و تهاجم فرهنگی.
در این قریب به سی و پنج سال تا حدی دنیا در برابر منطق جمهوری اسلامی منفعل شده که حتی دست به قرآن‌سوزی و اهانت به شخص اول جهان اسلام می‌زند و این نشان می‌دهد که آخرین ترفندهایش را برای نابودی اسلام به کار می‌برد. این واکنش‌ها نشان می‌دهد که ما فعلاً در یک سنگر بسیار مستحکم در عرصه علم و فناوری تا در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی در برابر هجمه دشمن فعالیت و مقابله کرده‌ایم و توانسته‌ایم که جلوی این هجمه شدید را بگیریم. بنابراین شما می‌بینید با آن تهاجم شدید فرهنگی و انواع فرهنگ سازی‌ها و مذهب سازی‌ها و ایجاد نگرش‌های التقاطی، استفاده از ماهواره‌ها و استفاده از فضای سایبری برای انحراف نسل جوان این سنگر هنوز پابرجاست و مستحکم است و صددرصد انسان‌های سالم، صالح تربیت می‌کند. البته این تهاجم آسیب‌هایی هم داشته که طبیعی است و برای مبارزه با آن و رفع و پیشگیری از حمله‌های بعدی ان‌شاءالله برنامه‌ریزی خواهیم کرد.
خانم دکتر، ما در نظام اسلامی مجلس شورای اسلامی را برای سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری داریم و در عرصه‌های اقتصادی، سیاسی و حتی علمی فرهنگی کشور مجلس در عرصه قانون‌گذاری فعالیت می‌کند، چه لزومی برای ایجاد و ادامه حیات شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد که مصوباتش لازم الاجرا باشد و در حوزه علم و فرهنگ سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کند؟
صرف‌نظر از وقایعی که منجر به وقوع انقلاب فرهنگی و متعاقب آن تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی و شورای عالی انقلاب فرهنگی شد، انقلاب اسلامی ما حتماً به نهادی فرادستی برای توجه به فرهنگ نیاز داشته و دارد.
من فکرمی کنم این یک طرح اساسی در نظام اسلامی است، چون الگویی که نظام اسلامی مطرح کرده، به‌قول میشل فوکو الگویی است فرامدرن که معنویت را هماهنگ با دنیای امروز می‌طلبد.
در واقع در الگوی مدیریت اسلامی ما این نیاز را می‌بینیم که علاوه بر دستگاه‌هایی که به‌صورت خرد و تا ریزترین بخش‌ها در دولت و در مجلس وجود دارد و مسئولیت‌های خود را دنبال می‌کنند، وجود دستگاه‌های فرابخشی که بین سه قوه، مدیریت، نظارت و هماهنگی کنند لازم است. اگر این نظارت و پایش در خود قوا انجام شود بازتاب آن خیلی محسوس نخواهد بود و ممکن است بیشتر نظارت به توجیه وضع موجود تبدیل شود.
بنابراین ضرورت وجود دستگاهی فراقوه‌ای برای نظارت مدیریت کلان فرهنگی در نظام اسلامی به‌مثابه یک نقطه ثبات که محور اساسی سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های کلان باشد، کاملاً حس می‌شود.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در هماهنگی بین دستگاه‌ها مهمترین نقش را دارد و در مبارزه با بحران‌ها و مشکلات فرهنگی که نتایج آن دامن‌گیر همه بخش‌ها می‌شود، نقش ستاد فرماندهی را به‌عهده دارد.
شما حتماً مستحضر هستید که مدیریت دولت و مجالس قانون‌گذاری در کشور ما تغییر پیدا می‌کند ولی آنچه مهم است، آن است که این تغییرات فصلی و موردی نباید در مدیریت کلان فرهنگی کشور تأثیر بگذارد.
دستاوردهایی مانند نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، نقشه مهندسی فرهنگی و... تنها گوشه‌ای از دستاوردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی محسوب می‌شود که نشان‌دهنده لزوم وجود این نهاد در نظام اسلامی است.
در مورد نقشه مهندسی فرهنگی و تأثیری که این سند بر نظام خانواده در کشور خواهد گذاشت، مختصراً توضیحاتی بیان فرمائید.
مدیریت تحول در نظام فرهنگی جامعه به‌عهده نقشه مهندسی فرهنگی کشور است که بحمدالله این سند از تصویب گذشته است. از مهمترین مسائلی که در نقشه مهندسی فرهنگی به آن پرداخته شده است، خانواده است. در این سند مهم مباحث اساسی پیرامون جایگاه خانواده در نظام اجتماعی، راهکارهای تحکیم خانواده و... مطرح شده و پیرامون آن تصمیم گیری شده است.
بخش دیگری از نقشه مهندسی فرهنگی به سیاست‌های راهبردی و اقدامات عملی در مدیریت تربیت کودکان و نوجوانان اختصاص یافته است.
حمایت از سالمندان و تکریم این قشر از جامعه به‌عنوان خردمندان و نقاط اتکای نسل جوان و افراد صاحب تجربه یکی دیگر از سیاست‌های مقرر در نقشه مهندسی فرهنگی است.
به‌عنوان رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده شورای عالی انقلاب فرهنگی نقش این شورا را در تصمیمات شورای عالی انقلاب فرهنگی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در زمانی که مقام معظم رهبری «مد ظله العالی» به‌عنوان رئیس جمهور، مدیریت شورای عالی انقلاب فرهنگی را به‌عهده داشتند، معظم‌له همواره به موضوعات مربوط به زنان و خانواده عنایت ویژه‌ای داشتند و این نگاه ویژه در زمان رهبری ایشان نیز استمرار یافت و تحکیم هم شد.
بنا بر این نگاه و به‌منظور توجه جدی به موضوع خانواده و زن در سیاست‌گذاری کلان فرهنگی ایشان دستور تشکیل شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده را در ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی صادر فرمودند و رئیس این شورا از آن زمان تاکنون عضو حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده است و با توجه به این نگاه راهگشا شما می‌بینید که هیچ عرصه‌ای در موضوع زن و خانواده وجود ندارد که نسبت به آن سیاست‌گذاری نشده باشد.
در نظام اسلامی در عالی‌ترین مرکز فرهنگی کشور، موضوع زن و خانواده مورد سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی واقع می‌شود؛ به‌عنوان مثال منشور حقوق و تکالیف زنان در 148 بند به تصویب رسیده است در حالی که دنیا در این مورد از یک منشور با 16 بند استفاده می‌کند.
در کنوانسیون رفع اشکال تبعیض از زنان، زن صرفاً به‌عنوان موجودی نگریسته می‌شود که باید حمایت شود. در حالی که فرهنگ اسلامی می‌گوید زن به‌عنوان موجودی که در کسب کمالات معنوی هیچ ناتوانی ندارد، باید پابه‌پای مرد نردبان تکامل و ترقی را طی کند و به‌سمت خدا سیر کند.
90 درصد حقوق زن و مرد مساوی، مشابه و برابر است و برای آن 10 درصد تفاوت‌هایی که مشاهده می‌شود دلایل متقن و کافی وجود دارد که برای رشد و کمال زن و مرد لازم و ضروری است. مجموعه تصویب شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنایت به حکمت بالغه الهی در تدبیر حیات اجتماعی انسان زن را موجودی کنار مرد و نه مقابل آن دیده است و اگر بر اثر سنت‌های غلط به زنان در طول تاریخ ظلم و ستم رفته است، پیامبران الهی و در رأس آنها پیامبر اسلام«ص» اولین کسانی بوده‌اند که مقابل این ستم‌ها قد برافراشته‌اند.
امروز جهان غرب و فمینیست‌‌های حامی آن باید با شرمساری به این سؤال پاسخ دهند که دستاورد آنها جز تبدیل زن به یک کالا و حیوانی که تنها باید از بدن او در راستای ارضای شهوت جنسی مرد استفاده شود، چه بوده است؟
سیاست‌های تشکیل، تحکیم و تعالی خانواده که در آن همه ابعاد موضوع مورد بررسی جامع قرار گرفته است، یکی دیگر از سیاست‌های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه خانواده است.
سیاست‌های عفاف و حجاب به‌عنوان اصلی‌ترین عامل صیانت از خانواده یکی دیگر از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
در نقشه جامع علمی کشور برای توسعه حضور فعال زنان در فعالیت‌های علمی مصوباتی وجود دارد، که تحکیم و ارتقای نقش و جایگاه خانواده در تعلیم و تربیت از آن جمله است. طبق این سیاست خانواده باید با فراهم نمودن زمینه تعلیم و تربیت درست به روند رشد علمی کشور خدمت رسانی کند.
موضوع جمعیت هم از دستاوردهای دیگر شورای عالی انقلاب فرهنگی است که در مورد آن به‌تفصیل سخن گفته شده است.
در مورد مصوبات شورا بعضاً این سؤال وجود دارد که این مصوبات اجرا نمی‌شوند؛ در حالی که نهادهای قانون‌گذاری مانند مجلس برای اجرای مصوبات خود ابزارهای لازم را در اختیار دارد مثل سؤال، استیضاح و...، شورای عالی انقلاب فرهنگی بدون این ابزارها چگونه اجرایی شدن مصوباتش را پیگیری می‌کند؟
مقام معظم رهبری بارها بر لازم‌الاجرا بودن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرده‌اند و برخورد با تخلف و عدم اجرایی شدن برنامه‌ها هم در دستور کار شورا هست. اگر بخواهیم روی برخی مصوبات دست بگذاریم که چرا اجرایی نشده‌اند، باید بگوییم که در سه قوه هم این وضعیت وجود دارد و نظرات قانون‌گذار تأمین نمی‌شود. چون در حین اجرا و در مدیریت‌های میانی دستخوش تغییر و اعمال سلیقه می‌شود ولی با نظارت می‌توان این روند را کنترل کرد.
به‌عنوان آخرین سؤال، لطفاً به برنامه‌هایی که شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده برای آینده دارد، اشاره کنید.
من فرصت نشد که از تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده در مسائل زنان صحبت کنم. ان‌شاءالله در مجموعه گزارش کار شورای زنان و شورای عالی انقلاب فرهنگی به آن خواهیم پرداخت. با توجه به تغییراتی که شورای عالی با این سندها در جامعه فراهم کرده است مثل نقشه جامع علمی کشور و نقشه مهندسی فرهنگی و پیوست فرهنگی حتماً ما شاهد تغییرات زیادی خواهیم بود.
برنامه جدی ما پیگیری برای یک آموزش فراگیر برای ارتقای جایگاه خانواده در تمام سطوح از مهدکودک تا دانشگاه‌ها است.
ما می‌خواهیم یک ساختار مناسب برای حمایت خانواده، زن و کودک و تربیت در نسل آینده داشته باشیم. این موضوع جزو رهنمودهای مقام معظم رهبری است. برای خانواده، زنان و کودکان باید ساختاری فرابخشی و دارای مدیریت سطح کلان و نظارت و پایش بر سایر وجود داشته باشد که ستاد ملی زن و خانواده از این جایگاه برخوردار است.
انتهای پیام/*
