روحانی: هنرمند نه زینت‌المجالس است و نه اوپوزیسیون/ کارت زرد نگرانی دولت نیست
خبرگزاری تسنیم: دیدار امشب اهالی فرهنگ و ادب با حسن روحانی به سخنرانی رئیس‌جمهور منتهی شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حسن روحانی، رئیس جمهور کشورمان در انتهای دیدار با اهالی فرهنگ و ادب در تالار وحدت به سخنرانی پرداخت.
گزیده‌ای از سخنان حسن روحانی به این شرح است:
*برای من شبی به یادماندنی است، چون مهمان اصحاب فرهنگ و هنر هستم. مهمانی شما را پاس می‌دارم. با اهل هنر از هنر گفتن دشوار است. معمولاً دولت‌مردان و سیاست‌مداران و حتی فیلسوفان و روشنفکران چنان با هنرمندان سخن گفته‌اند که گویی قصد تعیین تکلیف برای آنها دارند. آنان نگاه هنرمندان را چنان در قالب هنر محدود دیده‌اند که فکر می‌کنند هنر سفارش‌دادنی است.
*هنر قالب و معناست. هنر خلاقیت است. این نوع هم‌اندیشی برای بالابردن درک متقابل از همدیگر است.ذات هنر با مفهوم خیر و نیکی یکی است. قبل از عصر جدید هنر فراتر از آنچه امروز هست تفسیر می‌شد. هنر قبل از عصر جدید گفت‌وگو، دیپلماسی و زندگی کردن بدون کینه بود. همه باید تلاش کنیم که هنرمندانه سخن بگوییم و با هم تعامل داشته باشیم. هنر با ارزش پیوند ذاتی دارد. هنر یعنی عروج فکر از سطح مادی به سطح متعالی، همان‌گونه که در عرفان اسلامی از هنر به عالم اعلی یاد شده است. هر هنرمندی می‌خواهد به معنا و عمق جهان بپردازد، این هنرمند است که رودخانه را، بلبل‌ها را، شمع و پروانه را به سخن وامی‌دارد.
*اگر بگوییم هنر مرده را زنده می‌کند سخن به‌گزاف نگفته‌ایم. پس تقسیم هنرمندان به هنرمندان ارزشی و غیرارزشی بی‌معناست. هنرمند، ارزشی است که با کار خلاقانه به تعالی می‌رسد. هنرمند جهان را بازآفرینی می‌کند. هنرمند در مسیر هنر باید با مردم، با ذوق آنها و خواست آنها همراه شود.
*هنر بدون آزادی معنا ندارد و خلاقیت تنها در سایه حرّیت امکان‌پذیر است. امکان مسدود کننده‌ای نیز برای هنر وجود دارد. قبل از سانسور و دولت، خود جوامع بشری اولین چارچوب برای هنر هستند. آداب و رسوم اخلاق جامعه درکها و فهم‌ها مرزبند‌ی‌هایی برای هنر مشخص می‌کند.
*همه هنر همین است که فردوسی گفت: هنر مردمی باشد و راستی. گاهی اوج هنر ایرانی را در حافظ می‌بینم. هنرمند ایرانی می‌تواند مقتدایش حافظ باشد. حافظ سابقه تاریخی و ادبی ملت ایران است. با سینه‌ای مالامال از آموزه‌های دینی و قرآنی اما از جهل و خرافه و ریا بیزار.
*هنر شاعری یکی از قالب‌های باستانی این سرزمین است. شاعری هنر ملی ایرانیان است. حافظ با همه نقد و انتقاد به حکومت و جامعه در طول تاریخ کتابش همواره قدر و منزلت داشته است. گاهی کتاب حافظ آن‌چنان تعالی یافته که کنار قرآن قرار گرفته است. حافظ رند و روشنفکر زمان خود بود. در عین ایمان و انتقاد هرگز از اعتقادش دست برنداشت و هرگز از انتقادش پشیمان نشد.
*هنرمند نه قرار است زینت المجالس و نه اوپوزیسیون باشد. نه قرار است نوک پیکان تحولات سیاسی و نه گوشه‌نشین باشد. هنرمند قرار نیست هرچه جامعه و دولت و روشنفکران بگوید به تصویر بکشد. هنرمند قرار نیست با کسی بجنگد و در ستیز باشد. هنرمند انسان اهل دل و فن است. هنرمند برای برخی از هنرهایی که برای ثبت و خلقشان به کمک دیگران نیاز دارد نباید دچار تردید و هراس شود.
*اگر هنرمند کار سفارشی انجام داد معنایش این نیست که ذوق و خلاقیت خود را تسلیم آن سفارش کند. او همچنان باید از ذوقش بهره بگیرد. شاهنامه به‌سفارش سلطان محمود سروده شد، اما درواقع این اثر گران‌قدر سفارش یک ملت بزرگ بود. آثار عظیم تخت‌جمشید و آثار اسلامی در اصفهان امروز نماد یک ملت است.
*هنر و آزادی رابطه مستقیم دارند. در غیر فضای آزاد هنر واقعی خلق نمی‌شود. ما در بخش هنری نمی‌توانیم با دستور هنر را بیافرینیم. هرنوع فضای امنیتی می‌تواند جوانه هنر را بخشکاند. هرگاه خشک‌مغزی کوته‌نظر زمام امور را دست گرفته هنر مجال بروز نیافته، ما باید فضای مناسب را برای هنر فراهم کنیم.
*دولت برای خود رسالت ترویج فرهنگ و هنر را در نظر گرفته است و هنر فرمایشی را در دستور کار ندارد، البته در برخی موضوعات ملی مانند فرهنگ ایران و اسلام وظیفه دولت بیشتر است. ای‌کاش می‌شد افتخارات هنری ما مانند داستان‌های شاهنامه فردوسی و مثنوی معنوی که آکنده از قصه‌های دینی و ایرانی است به‌صورت آثار سینمایی نمایشی و تلویزیونی تصویر می‌شدند.
*دولت در این‌گونه امور قدم‌های تشویقی و حمایتی برمی‌دارد. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، بخش بزرگی از جامعه با هنر فاصله بسیاری داشتند. اما امام که آزادی را برای این سرزمین ارمغان آورد یکی از اقداماتش آشتی میان مردم مؤمن و هنر بود. در زمان او بود که موسیقی با سرودهای انقلابی مطرح شد. در تاریخ روحانیت شیعه امام تنها فقیهی بود که از یک فیلم و فیلم‌ساز روشنفکر به‌نیکی یاد کرد. انقلاب راه را برای توسعه هنر در همه لایه‌های اجتماعی فراهم کرد. امام موسیقی ایرانی را احیا کرد. قبل از انقلاب موج موسیقی پاپ و اروپایی موسیقی ایرانی را تحت الشعاع قرار داده بود. اما بعد از انقلاب تیراژ موسیقی سنتی ما بالا رفت و بازار رونق گرفت.
*در عرصه سینما نیز بعد از انقلاب شکوفایی بسیاری داشتیم و آثار بزرگ و متفکرانه‌ای به جامعه معرفی شدند. اکنون نیز سینمای ایران یکی از مدعیان جوایز جهانی مانند اسکار است. بعد از انقلاب زنان بسیاری در زمینه سینما رشد کردند. زنان نه‌تنها به بازیگری در سینما مشغول شدند بلکه کارگردانی و نویسندگی را نیز تجربه کردند.
*این دولت قصد ندارد ممیزی را در فرهنگ و هنر به‌صورت مسیری که مانع کار هنرمندان باشد ادامه دهد. ممیزی باید در چارچوب هنر و مشخص باشد. باید چارچوب شفاف را در اختیار همه قرار دهیم. برای کار ممیزی باید گروهی از اندیشمندان، عالمان و فرهیختگان بنشینند و نظارت کنند. هنرمند می‌تواند بر هنرمند نظارت کند. کارمند دولتی نمی‌تواند ناظر خوبی برای هنرمند باشد.
* هیچ دولتی نتوانسته آثار هنری فاخری ایجاد کند. دولت فیلم و موسیقی نمی‌سازد و شعر نمی‌سراید، دولت باید تسهیل کننده راه برای اصحاب فکر و هنر باشد.
*هنر خطر نیست و هنرمند امنیت کشور را به مخاطره نمی‌اندازد، به هنر و هنرمند اعتماد کنیم. نگاه امنیتی به هنر بزرگ‌ترین اشتباه امنیتی است. در امنیت اولین قدم، تشخیص منابع تهدید است. در جامعه امروز ما منابع تهدید آسیب‌های اجتماعی هستند، از فقر و فحشا تا رواج بی‌اعتمادی تا فساد اقتصادی. و این آسیب‌هاست که رابطه صحیح دولت و ملت را می‌شکند، نه هنرمندی که می‌تواند مظهر اعتماد و همبستگی ملی ما باشد. اگر به هنر و هنرمند با نگاه امینتی نگاه کنیم تهدید اصلی را فراموش کرده‌ایم.
*برخی‌ها هنرمندان ما را به غرب‌زدگی متهم می‌کنند، آنها معتقدند باید بنای هنر کشور را نابود و از نو ساخت. این یک فکر غلط است. هر جامعه‌ای خطا و اشتباه دارد. اما نمی‌توان یک جامعه بزرگ و فرهیخته را زیر سؤال برد. این یک قضاوت نابه‌جاست.
*اصحاب هنر مشکلاتی دارند که برخی از آنها امشب مطرح شد. من از اینکه ارکسترها به تعطیلی کشیده شده‌اند بسیار متأسفم و حتماً این دولت در همین ماه‌های آینده آنها را احیا می‌کند، اگرچه ممکن است وزیر باز هم کارت زرد بگیرد. این دولت به تمام تعهدات هنری انتخابات و قول‌هایش عمل می‌کند. کارت زرد برای این دولت نگرانی نیست. ما به امثال آقای جنتی به‌عنوان مدافع حقوق هنرمندان و آزادی افتخار می‌کنیم، همان‌گونه که مرحوم پروین اعتصامی گفته است: کس ندانست که من می‌سوزم/ سوختن، هیچ نگفتن هنر است.
*در اینجا می‌خواهم به سه نکته اشاره کنم؛ نخست آنکه هر نظامی خطوط قرمزی دارد، اما این خطوط قرمز باید شفاف، صریح و قانونی باشد تا در اعمال آنها دچار سلیقه‌زدگی نشویم. نکته دوم آنکه ما باید اقتصاد فرهنگ را پویا کنیم. در تولید باید اول تقاضا را تعریف کرد. مردم باید کالای فرهنگی را ارج بنهند. اینکه تیراژ کتاب‌ها دو یا سه هزار است و آثار هنری ما در بازار مشتری ندارد و گیشه‌های سینما خلوت است؛ یعنی باید تقاضا را تحریک کنیم، این نتیجه دستوری بودن هنر است. باید دولت برای پویایی اقتصاد فرهنگ تلاش کند. نکته سوم آنکه دولت برای اهدافش دست نیاز را به‌سوی شما دراز می‌کند. دولت تداوم امید را بین مردم می‌خواهد. از شما می‌خواهم آثار امیدبخش و نشاط‌آفرین تولید کنید. آثاری یأس‌آور کافی است. دولت به‌فکر وحدت ملی است.
دولت می‌خواهد کینه‌ها از سینه‌ها برداشته شود. دولت می‌خواهد اعتدال در جامعه باشد. دولت می‌خواهد میانه‌روی را ترویج کند. ما با همه توان می‌خواهیم افراطیون را به انزوا برانیم. برخی هنوز صدای ملت را در 24 خرداد نشنیده‌اند. ایران امروز منادی مقابله با خشونت و افراطی‌گری در جهان است.
اینکه طرح ایران در سازمان ملل با اکثریت آرا به تصویب رسید نشان از عظمت ملت ایران بود. دولت به‌سوی هنرمندان به‌عنوان یاران نزدیک دولت دست یاری دراز می‌کند. هنر همیشه خوب است چون هنر همان خوبی است.
انتهای پیام/*
