فرسایش خاک در چهارمحال و بختیاری ۵ برابر حد مجاز
خبرگزاری تسنیم: سالانه ۳۰ میلیون تن خاک در چهارمحال و بختیاری دچار فرسایش می‌شود به طوی که فرسایش خاک در این استان پنج برابر حد مجاز است و جنگلداری چندمنظوره میتواند راهکار مناسبی برای جلوگیری از این روند باشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، چهارمحال و بختیاری ﺑﻪ ﻋ ﺖ ﺑﺮﺧﯽ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص طﺒﯿﻌﯽ و جغرافیایی، با ﻓﺮﺳﺎﯾﺶﭘﺬﯾﺮی ﺑﺎﻻی خاک روبرو است که این امر میتواند مشکلات بسیاری را برای این استان و به ویژه کشاورزی آن ایجاد کند.
در این میان می‌توان عوامل فرسایش خاک را به دو دسته عوامل طبیعی و انسانی تقسیمبندی کرد. عوامل زﻣﯿﻦﺷﻨﺎﺧﺘﯽ، اﻗ ﯿﻤﯽ، ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﯽ و ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎهی در لیست عوامل طبیعی قرار میگیرد.
اما باید گفت ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺗﺸﺪﯾﺪﮐﻨﻨﺪه ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎک ﻣﺘﻌﺪد اﺳﺖ که بیشتر به ﻧﺤﻮه و ﺷﺮاﯾﻂ اﺳﺘﻔﺎده از زﻣﯿﻦ مربوط می‌شود ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮاردی همچون ﺷﺨﻢ و ﺷﯿﺎر و ﺗﺨﺮﯾﺐ و ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﺮاﺗﻊ و ﺟﻨﮕﻞها، ﺑﻮﺗﻪﮐﻨﯽ در ﻣﺮاﺗﻊ و ﻗﻄﻊ درﺧﺘﺎن ﺟﻨﮕ ﯽ، ﭼﺮای زودھﻨﮕﺎم و ﺑﯽ روﯾﻪ ﻣﺮاﺗﻊ و از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎھﯽ طﺒﯿﻌﯽ، ﻋﺪم رﻋﺎﯾﺖ اﺻﻮل ﮐﺸﺎورزی و ﺷﺨﻢ زﻣﯿﻦ در جهت ﺷﯿﺐ داﻣﻨﻪھﺎ، ﻋﺪم رﻋﺎﯾﺖ اﺻﻮل آﺑﯿﺎری و ﺗﻮﻟﯿﺪ ھﺮز آب‌ھﺎ در ﻣﺰارع، ﺗ ﺎوز ﺑﻪ ﺣﺮﯾﻢ رودﺧﺎﻧﻪھﺎ و ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﮐﻨﺎره‌ای، ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺎرﺑﺮی و ﺗﺨﺮﯾﺐ و ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﺎﻏﺎت ﺑﻪ اراﺿﯽ زراﻋﯽ و ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ و ده‌ھﺎ ﻣﻮرد دﯾﮕﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد.
در همین راستا برای جلوگیری از این روند طرحی با عنوان جنگلداری چندمنظوره میتواند راهشگا باشد و تاحد بسیار زیادی از فرساش خاک جلوگیری کند.
رئیس اداره جنگلداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری در همین رابطه به خبرنگار تسنیم در شهرکرد گفت: ساخت دو سد کارون 4 و خرسان 3 و جاده چین به بزنوید در مسیر ارتباطی چهارمحال و بختیاری و لرستان، موجب تخریب بخش زیادی از جنگل‌های استان شده و فرسایش شدید خاک را در این منطقه به همراه داشته است.
جزایری با اشاره به این که از کل مساحت چهارمحال و بختیاری نزدیک به یک میلیون و 400 هزار هکتار معادل 86.6 درصد آن را عرصه‌های منابع جنگلی شامل جنگل‌ها و مراتع تشکیل می‌دهد، گفت: در حال حاضر درختان بلوط به صورت تک پایه خشک شده‌اند و کارشناسان در بازدیدهای میدانی علل خشکیدگی این درختان را بررسی می‌کنند.
طرح جنگلداری چندمنظوره از مهمترین راهکار جلوگیری از فرسایش خاک
وی، طرح جنگلداری چندمنظوره را مهمترین راهکار جلوگیری از فرسایش خاک دانست و تصریح کرد: این طرح شامل نهال‌کاری، ایجاد کمربند حفاظتی در مرز جنگل، تقویت پوشش گیاهی و توانمندسازی جوامع محلی، تامین سوخت فسیلی مردم جنگل‌نشین، مراقبت و حفاظت فیزیکی گروه‌های گشت و مراقبت در قالب شرکت‌های جنگلی و تعاونی‌های جنگل‌نشین است.
رئیس اداره جنگلداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری، افزود: این طرح راهکاری برای جلوگیری از فرسایش خاک و مبارزه با آفات، تقویت و غنی‌سازی پوشش جنگلی است.
جزایری به اجرای طرح زراعت چوب در 100 هکتار از اراضی ملی و مستثنیات در شهرستان‌های 9 گانه استان اشاره کرد و گفت: در این طرح 5 هزار اصل نهال شامل کبوده‌های شیراز، سپیدار و صنوبر ترکیه‌ای کاشته شده که این درختان پس از پنج تا 12 سال به مرحله برداشت می‌رسند.
وی، استفاده بهینه از آب و خاک، تولید چوب با کیفیت، کاهش فشار بهره‌برداران از جنگل‌ها، کاربرد در مصارف مختلف برای کاهش وابستگی به جنگل‌های طبیعی و تخریب آن‌ها، رونق گردشگری و اشتغالزایی را از مزایای طرح توسعه زراعت چوب در این استان برشمرد.
جزایری خاطرنشان کرد: چهارمحال و بختیاری پس از استان‌های البرز و فارس سومین زیستگاه جنگلی صنوبر کبود و جزو پنج استان برتر در اجرای طرح ملی زراعت چوب است.
فرسایش خاک در چهارمحال و بختیاری پنج برابر حد مجاز است
معاون آبخیزداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری هم با اشاره به این که این استان شرایط طبیعی برای فرسایش خاک را دارد، تصریح کرد: فرسایش خاک در استان پنج برابر حد مجاز است.
بهرامی با اشاره به این که حدود 80 درصد زمین‌های این استان به دلیل شیب زیاد دارای فرسایش خاک متوسط به بالا هستند، گفت: متوسط فرسایش خاک این استان در سال بیش از 20 تن در هکتار است و سالانه 30 میلیون تن خاک در استان دچار فرسایش می‌شود.
وی، اجرای عملیات آبخیزداری در 300 هزار هکتار از مراتع شامل ایجاد بندهای خاکی، سنگی و ملاتی، سدهای با ارتفاع کم، عملیات بیولوژیک شامل اصلاح و احیای جنگل‌ها و مشارکت مردم در طرح‌های نهال‌کاری و درختکاری را از جمله اقدامات برای مهار فرسایش خاک برشمرد.
بهرامی افزود: بارندگی‌های متمرکز در چند ماه به ویژه به صورت باران، تغییر کاربری اراضی، فعالیت‌های نامناسب عمرانی و چرای بیش از حد مجاز دام در مراتع از جمله دلایل فرسایش خاک است.
احداث 70 سد و بند خاکی در چهارمحال و بختیاری
معاون آبخیزداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: با ساخت 70 سد و بند خاکی 650 میلیون مترمکعب از روان آب‌های این استان مهار شد.
بهرامی، جلوگیری از فرسایش خاک و تخریب زمین‌های کشاورزی، افزایش جذب آب در خاک، افزایش تولید محصولات کشاروزی، مهار آب‌های سطحی و تزریق آن به سفره‌های زیرزمینی را از جمله اهداف اجرای طرح‌های آبخیزداری بیان کرد.
وی افزود: برای اجرای این طرح‌ها 63 میلیارد ریال از اعتبارات ملی و استانی هزینه شده است.
بهرامی به ضرورت اجرای طرح‌های بند خاکی کوتاه تا زیر 13 متر و طرح‌های تغذیه مصنوعی نیز اشاره کرد و گفت: در صورت تامین اعتبار می‌توان با اجرای این طرح‌ها سالانه حدود 90 میلیون مترمکعب آب به سفره‌های زیرزمینی تغذیه کرد.
واحد دامی استان بیش از 3.7 برابر ظرفیت مجاز مراتع است
معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری هم به نقش دام در تخریب مراتع و فرسایش خاک اشاره کرد و گفت: بیش از دو میلیون و 500 هزار واحد دامی در این استان وجود دارد که این میزان واحد دامی بیش از 3.7 برابر ظرفیت مجاز مراتع است.
محمدی افزود: مراتع این استان یک میلیون و 93 هزار هکتار وسعت دارد که بیش از 20هزار خانوار وابسته به این مراتع هستند.
وی تصریح کرد: در حال حاضر به 176 طرح مرتع‌‌داری به مجریان این طرح برای اصلاح و جلوگیری از تخریب، هدر رفت علوفه و کاهش فرسایش خاک، ساماندهی چرای دام، نظارت بر نحوه ورود و خروج دام، اجرای عملیات اصلاحیه شامل کپه‌برداری و ذخیره نزولات آسمانی، آموزش بهره‌برداران عرصه مرتعی و شناسایی و کنترل آفات و امراض گیاهان واگذار شده است.
ضرورت مشارکت مردم و دستگاه‌های دولتی در اجرای برنامه‌های حفاظت آب و خاک
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری اظهار کرد: احیای مراتع در فصل پاییز با بذر گیاهان مرتعی سازگار، علاوهبر جلوگیری از تخریب مراتع نقش موثری در کنترل فرسایش خاک دارد.
خسرو عبداللهی افزود: با تامین منابع اعتباری لازم، بخش مهمی از اهداف توسعه پایدار در مناطق زاگرسی کشور محقق و عوامل فرسایش و رسوب کم‌رنگ می‌شود.
وی تصریح کرد: توسعه پایدار حوزه‌های آبخیز، فراهم شدن رفاه مردم منطقه حوزه آبخیز، کاهش وابستگی به منابع طبیعی آب و خاک، مشارکت مردم و دستگاه‌های دولتی در اجرای برنامه‌های حفاظت آب و خاک از مهمترین راهکارهای جلوگیری از تخریب فرسایش خاک است.
انتهای پیام/ ب
