منوچهر محمدی تهیه کننده فیلمهایی چون مارمولک، زیر نور ماه و طلا و مس که همگی با محوریت زندگی یک طلبه میباشند، پس از تماشای فیلم حق السکوت در سالن برج میلاد، با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم در مورد این فیلم و بحث نشان دادن طلبهها در فیلمها به گفتوگو نشست.
تسنیم: آقای محمدی، شما سابقه ساخت چند فیلم در مورد روحانیون را در کارنامه خود دارید. یکی از فیلمهای مهم امسال که زندگی یک روحانی را روایت میکرد «حق سکوت» بود، فیلم را چطور دیدید؟
محمدی: به نظرم این فیلم در مجموع فیلم خوب و نجیب و سالمی بود. این فیلم بهعنوان گام اول این کارگردان با اینکه کم و کاستیهایی نیز داشت، ولی در کل بهعنوان یک فیلم اولی توانسته بود فضای خوبی را به وجود آورد، بهخصوص که موضوع این فیلم در مورد مسائل مادی و مالی بود که این نوع موضوعات مسئله روز جامعه ما میباشد.
به هر حال فکر میکنم که کارگردان این فیلم در ساحت مشکلی که طلبه فیلم درگیر آن میشود، موضوع را بهخوبی پرورش میدهد و کار آبرومندی تحویل میدهد.
تسنیم: فیلم تا چهمیزان توانسته بود به موضوعاتی که بهعنوان دغدغه برای طلبه فیلم مطرح میکند، بهدرستی و بهطور کامل پاسخ دهد؟
محمدی: طلبه این فیلم در شرایطی قرار دارد که مشکل مالی شدیدی دارد و به همین دلیل دچار بدهی زیادی شده است. در همین حال پول نسبتاً زیادی به دستش میرسد که میتواند با تصرف در آن مشکل مالیاش را حل کند ولی مقاومت میکند و طبیعتاً به آن سمت نمیرود.
فکر میکنم همین مطرح کردن بحث در معرض تردید قرار گرفتن یک طلبه و وسوسه شدن و غلبه بر این وسوسه بهخوبی در این فیلم توسط کارگردان به نمایش درآمده است.
تسنیم: در فیلمهایی که شما با محوریت و موضوع روحانیت تهیه کردهاید دیده شده است که بر این موضوع که طلبه کنار درس خواندن و طلبگی باید شغل دیگری هم برای تأمین مخارج خود داشته باشد، تأکید شده است. به نظر شما دغدغه اصلی این فیلم هم همین بوده است و این موضوع و نشان دادنش در فیلمها تا چهمیزان اهمیت دارد؟
بحث تأکید نیست، بحث این است که ما اکنون از لحاظ اقتصادی در شرایطی هستیم که همگی بهخوبی آن را درک میکنیم. طبیعتاً همانطوری که به قشر دانشجو فشار زیادی میآید، فکر میکنم به قشر طلبه هم همین فشار اقتصادی وارد است و شاید اگر به این فکر کنیم که برای غلبه کردن بر این مشکل یک طلبه اگر لازم باشد یک شغل دیگری هم داشته باشد، نهتنها فکر بدی نیست بلکه توصیه خوبی هم میباشد. در فیلم «حق سکوت» هم مسئله همین است و اینکه خدای نکرده طلبهها برای تأمین مخارجشان به وادی گناه و حرام نیفتند.
تسنیم: به نظرتان با طرح این موضوعات در این فیلمها این شبهه برای مخاطب عام به وجود نمیآید که این پولی که طلبه از طریق تبلیغ دین به دست میآورد شاید شبههناک باشد و اصل بحث تبلیغ طلاب تحث تأثیر این حاشیههای مطرح شده در فیلم قرار بگیرد؟
محمدی: بههرصورت تبلیغ هم یک کاری است که میبایست انجام بگیرد و دارد انجام هم میگیرد. فیلم اصلاً در موضع قضاوت نسبت به این موضوع قرار ندارد، بلکه طلبه این فیلم تصور میکند که اگر برود و این کار را انجام دهد میتوان بخشی از مشکل مالیاش را حل بکند که اتفاقاً این اتفاق در فیلم نمیافتد و فکر میکنم یکی از محاسن فیلم هم همین است که این اتفاق نمیافتد و بهاصطلاح مباحث دینی و ارزشی شرایطی را برای طلبه فراهم میآورد که اساساً طلبه در موقعیتی قرار نمیگیرد که بحث پول تبلیغ را صرف مشکلات مادیاش بکند، بلکه قصه بهسمت دیگری میرود که عملاً شکل مسئله عوض میشود و نهایتاً طلبه مجبور میشود که برای برطرف کردن بدهیاش خانهاش را در پایان فیلم بفروشد.
تسنیم: به نظرتان این نوع فیلمها با توجه به اینکه بحث طلبهها میباشد و شاید فقط بین این قشر خاص این نوع دغدغهها وجود داشته باشد، میتوانند در اکرانهای عمومی با استقبال مخاطبین در سینماها مواجه شوند؟
محمدی: بههرصورت وقتی فیلم ساخته میشود تا زمانی که به نمایش درآید عملاً دو مسیر مختلف را طی میکند. شرایط اکران ما هم شرایط خیلی طبیعی و معقول و منطقیای نیست، ولی فکر میکنم اگر این فیلمها در زمان مناسب خودش اکران شود و با تبلیغات خوب همراه شود، حتماً مخاطب خاص خودش را هم جذب خواهد کرد.
بهگمان من باید روشن شود که ما یکسری فیلمهایی را در سینمای ایران داریم که صرفاً بهخاطر این ساخته میشوند که بتوانند مخاطب بیشتری را به سینماها بکشانند و این اشکالی هم ندارد، ولی نه این مدل فیلمها باید مزاحم آن دسته از فیلمهایی شود که وارد یک دسته از موضوعات و حریمهای تازهای میشوند و نه در واقع این فیلمها کل سینمای ایران را در بر بگیرند.
ما باید این تنوع و رنگارنگی را در نمایشهای سینماییمان داشته باشیم. فکر میکنم اگر با یک نگاه استراتژیک نگاه بکنیم، این دو نوع فیلمها و سینما مکمل یکدیگرند. ما هم به سینمای اندیشمند و دغدغهمند احتیاج داریم و هم به سینمای تجاری و سرگرم کننده.
به نظر من این فیلم میتواند مخاطبین عام را هم برای تماشایش به سینماها بکشاند.
انتهای پیام/*