بازار تاریخی شهر خوی یادگاری از دوران صفویه+ تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، بازار قدیمی خوی مربوط به زمان صفویه به بعد است اما شالوده اصلی بازار خوی مربوط به زمان زندیه و قاجار می رسد چون پادشاهان صفویه به خاطر نزدیکی به مرزهای عثمانی و کنترل ایلات و عشایر مرز نشین توجه زیادی به این شهر نموده اند و گاهی از آن به عنوان پایتخت تابستانی استفاده می کرده اند.

بیش تر قسمت های آن به دستور عباس میرزای قاجار و توسط امیر احمد خان دنبلی در اوایل دوره قاجار ساخته شده است.

بازار خوی مانند بازارهای اصفهان و کرمان تزئینات گچ بری و کاشی کاری آجری و کتیبه ندارد اما در بعضی از قسمت ها مخصوصا در چهار سوق های آن تزئینات کشه چینی آجر وجود دارد.

زمان حکومت زندیه و قاجار نیز بخش های مختلفی به بازار خوی افزوده شد در حال حاضر این بازار از چند راسته بازار سرپوشیده و سراها و چهار سوق ها تشکیل شده است.

با وصف اینکه مقدار زیادی از راسته بازارها، کاروانسراها و سایر واحدهای مربوطه بعدا نوسازی و از حالت اولیه خارج شده ولی همین مقدار از بازار که باقی مانده بسیار باارزش و دارای اتصال منظم و در مجموع از نظر معماری متناسب و هماهنگ است.

مصالح به کار رفته در ساختمان این بازار عموما از آجر با ملات گچ و خاک منظور شده و تمام کارتوام با سادگی و در بعضی از قسمت ها با نمای سنگی در چهار سوق ها رو به رو می شویم.

در قسمت های پی نیز از سنگ استاده شده است و این بازار شامل مجموعه آثار مختلفی از جمله سرای میرهاشم، سرای خان، مسجد حاجی بابا و دروازه سنگی است.

در حال حاضر بازار خوی از رمان زندیه به بعد مخصوصا بیشتر قسمت های آن به دستور عباس میرزای قاجار ساخته شده و آثر آهک روی گرمابه محمد بیگ یاد آور تزئینات گرمابه وکیل در شیراز است.

شهر و بازار خوی در کتب و متون قدیمی، از سوی نویسندگان معتبری چون ابن حوقل (346 هجری قمری) مورد اشارات گوناگونی قرار گرفته و وجود آثاری از دوره صفویه، زندیه و قاجاریه در پیرامون آن موید مرمت و بازسازی و گسترش بازار در این دوره هاست.

در گذشته سنگ فرش زیبایی کف بازار را پوشانده بود و لوله کشی آب نیز درست از وسط بازار می گذشت و قسمت های شملی و جنوبی شهر را هم متصل می کرد و فاضلاب شهری که در بازار و کوچه های اطراف آن وجود دارد قدیمی ترین فاضلاب در سطح ایران است.

بازار خوی نیز مانند سایر بازارها هر کدام از راسته ها مربوط به شغل معینی بوده و به نام همان شغل معروف است مانند، مسگر بازار، بورکچی بازار، زرگر بازار، خرازی بازار و فرش چی بازار که از آن دسته هستند.

در این مجموعه همچنین مراکزی مانند کاروانسرا ها نیز جهت رفه نیاز ها و احتیاجات مردم و بازار یان موجود است که مشهورترین آنها کاروان سرای خان میرزا هاشم و چیت سازان است.

بعد از اینکه به دستور احمد خان دنبلی بازار گسترده خوی به طرح بازار وکیل شیراز ساخته شد کاروان سرای بزرگی پیوسته به آن بنا گردید که امروز به نام وی، کاروان سرای خان نام گرفته است.

حوض نسبتا بزرگی از سنگ در وسط کاروان سرا نیز زیبایی و جذابیت بیش تری به این اثر تاریخی داده است.

در مجموعه بازار خوی و به فاصله کمی از کاروان سرای خان، کاروان سرای کهن دیگری قرار گرفته به نام کاروان سرای میر زا هاشم نامیده می شود و در ورودی اصلی آن از بازار بوده و حیاط این کاروان سرا به صورت هشت ضلعی و دارای 4 ایوان بوده که هم اکنون سه ایوان باقی مانده است و دارای آجر چینی بسیار زیبایی است.

خوی به سبب قرار گرفتن بر سر جاده های معروف بازرگانی مانند: جاده ابریشم، مکه یولی، راه طرابوزان به جلفا، و همچنین به سبب مرکزیت اقتصادی از قدیم دارای کاروانسراهای متعدد، جهت تخلیه کالا و استراحت بازرگانان، و بازاری وسیع و گسترده جهت داد وستد کالای مختلف را دارا بوده است.

در گذشته خوی دارای مرکز اقتصادی و بازاری بزرگ بوده، ولی در دوره های مختلف تاریخی به علّت وجود سوانح طبیعی و انسانی، که شهر کهن رو به نابودی گذاشته، به تدریج شهری نو و جدید درکنار آن به وجود آمده و بازار قدیمی فعلی شهر خوی مربوط است به آبادانی دوره های اخیر، که از اواخر قرن دوازده هجری آغاز شده است.

انتهای پیام/