موزه فسیل‌های منطقه فسیلی مراغه با قدمت ۷ میلیون ساله
خبرگزاری تسنیم: فسیل‌های منطقه فسیلی مراغه قدمت هفت میلیون ساله این منطقه را به عنوان نخستین اثر ملی، طبیعی و فسیلی ایران بازگو می کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مراغه، این منطقه یکی از غنی‌ترین مناطق سنگواره‌ای جهان بوده و در آخرین مطالعات صورت گرفته فسیل های اجداد ماموت، زرافه و آهو در این منطقه کشف شده است.
لایه‌های فسیلی موجود در مراغه مربوط به اواخر دوران نوزیستی زمین‌شناسی یعنی چهار تا هفت میلیون سال قبل هستند که با انجام کاوش های علمی می توان اطلاعات بسیار دقیقی را از زندگی جانوران غول‌پیکر در این منطقه به دست آورد.
منطقه فسیلی مراغه به دلیل دارا بودن فسیل ماستادون و ماموت‌ها (سنگواره‌های پیش از تاریخ) دارای شهرت جهانی بوده و هم اکنون مورد حفاظت ویژه سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد. منطقه فسیلی مراغه به عنوان نخستین اثر ملی، طبیعی و فسیلی ایران از بالاترین رده‌های حفاظتی سازمان محیط زیست است.
این منطقه در شورای عالی حفاظت محیط زیست ایران به عنوان اثر ملی و طبیعی به تصویب رسیده است.
در حدود یک قرن پیش استخوان‌های منطقه فسیلی مراغه را به بقایای آدم های قوی‌هیکل، آدم‌های شاخدار، اسب شاخدار و دیو نسبت می دادند. مطالعات انجام شده طی یک قرن اخیر توسط حفاران و مکتشفان داخلی و خارجی نشان داد که در این منطقه فسیل های مهره داران نیز وجود دارد.
«بهشت فسیلی مراغه» عنوانی است که از سوی فسیل‌شناسان به این منطقه داده شده است. فسیل‌های مهره‌دار مراغه از مدت‌ها پیش نظر زمین شناسان را به خود جلب کرده و از همین رو محققان زیادی از روسیه، آمریکا، فرانسه و ژاپن در این ناحیه کار کرده‌اند، به گونه‌ای که بخشی از نمونه‌های فسیلی در موزه‌های تاریخ طبیعی وین، پاریس، لندن و لس‌آنجلس در معرض نمایش قرار دارند.
سازمان محیط زیست نیز نظر به اهمیت این منطقه برنامه‌هایی چون ادامه مطالعات جامع دیرین‌شناسی، شروع عملیات اجرایی و ساختمانی مرکز تحقیقات و موزه فسیل شناسی و ایجاد اولین موزه صحرایی (field museum) را آغاز کرده است.
نماینده موزه تاریخ طبیعی تهران در مراغه می‌گوید: با توجه به اهمیت این منطقه در فسیل شناسی در نظر داریم تا در قالب یک طرح بزرگ، ژئوتوریسم این منطقه را احیا کنیم، به ویژه در غارهایی چون غار کبوتر که از اعجوبه‌های آفرینش محسوب می‌شوند.
منطقه فسیلی مراغه به عنوان نخستین اثر ملی-طبیعی فسیلی به مساحت 1026 هکتار ثبت شده و بالاترین رده حفاظتی را اخذ کرده است. اکنون دانشگاه تبریز سرپرستی پروژه کاوش و تحقیقات منطقه فسیلی مراغه را به عهده داشته و تاکنون بقایای ارزشمندی از این ناحیه کشف شده است.
در خصوص نگهداری این آثار نخستین موزه دیرینه شناسی و سنگواره ایران به مساحت 5 هزار متر مربع در مراغه احداث می‌شود تا آثار مکشوفه در آن نگهداری شوند. هم چنین قرار است تا آثاری که قبل از انقلاب توسط آمریکایی‌ها برای مرمّت از ایران خارج شده، طبق رای دادگاه لاهه به ایران عودت داده شده و در این موزه به نمایش درآیند.
مرکز تحقیقات فسیل شناسى مراغه
ساخت مرکز تحقیقات فسیل ایران در شهرستان مراغه به عنوان یک طرح ملى در دستور کار سازمان محیط زیست قرار گرفته و این طرح با جدیت آغاز شده است.
مرکز تحقیقات فسیل ایران 6 هزار متر مربع مساحت داشته و با حمایت هاى صورت گرفته از سوى سازمان حفاظت محیط زیست کشور عملیات اجرایى آن از سال 84 آغاز شده است.
مرکز تحقیقات فسیل شناسى ایران در شهر مراغه با هدف انجام برنامه هاى آموزشى، تحقیقات، نگهدارى و بازسازى نمونه هاى جمع آورى شده از فسیل هاى این منطقه ساخته مى شود. در این میان مى توان گفت، منطقه فسیلى مراغه از ارزشمندترین ذخایر طبیعى جهان به شمار رفته و داراى ارزش علمى بالایى است .
براساس آثار کشف شده، قدمت منطقه فسیلى مراغه به 7 تا 12 میلیون سال قبل بازگشته و مربوط به دوران نیوفل فوقانى است . منطقه فسیلى آذربایجان شرقى به عنوان تنها منطقه غنى فسیلى در ایران در امتداد کمربندى از مناطق فسیلى بین المللى قرار گرفته که کشورهایى نظیر ترکیه، یونان، اسپانیا و پرتغال در آن قرار دارند .نخستین آثار منطقه فسیلى مراغه در سال 1840 میلادى از سوى گروهى از سوداگران روسى به سرپرستى دکتر آبیخ به دست آمد .این گروه در آن سال ها استخوان هاى یک فیل ماقبل تاریخ به نام «ماستئودونت» را کشف و براى بازاریابى و فروش به اروپا بردند .
این واقعه سبب شد بعدها پاى دیگر سوداگران و حتى فسیل شناسان جهان از کشورهایى نظیر ژاپن، اتریش، اسپانیا، هلند و حتى کانادا و آمریکا به این منطقه باز شود .
در سال 1353 سازمان حفاظت محیط زیست وقت با انعقاد قراردادى با دانشگاه کانتیلوس آمریکا نخستین اکتشافات آکادمیک، علمى و تخصصى را در این منطقه آغاز کردند .این گروه تا سال 56 در مراغه فعالیت داشت اما از این سال فعالیت هاى خود را به حالت تعلیق درآورده و با خروج از ایران بخشى از آثار کشف شده را با خود بردند .
نمونه هایى از فسیل هاى کشف شده در این منطقه هم اکنون زینت بخش موزه هاى تاریخ طبیعى وین، پاریس، لندن و لس آنجلس است.پس از سال ها وقفه در این منطقه، اکتشافات منطقه فسیلى مراغه دوباره از سال 81 با همکارى دانشگاه تبریز به سرپرستى دکتر زین العابدین پورابریشمى تنها فسیل شناس مهره داران ایران آغاز شد .
این اکتشافات به نتایج قابل توجهى منجر شد به طورى که منطقه فسیلى مراغه به وسعت 1026 هکتار از سوى شوراى عالى حفاظت محیط زیست به عنوان اثر طبیعى ملى به ثبت رسید .اقداماتى در حال انجام است تا منطقه ارزشمند فسیلى مراغه به یونسکو معرفى شده و به ثبت جهانى نیز برسد .
پس از پیروزى انقلاب اسلامى در منطقه فسیلى مراغه، کار حفارى در 4 سایت بالغ بر یک هزار مترمربع انجام شده است. در این حفارى ها فسیل هاى حیواناتى چون اسب ، کرگدن، فیل ، آهو، زرافه، ببر، کفتار و گرگ شناسایى و کشف شده است. به منظور حفاظت از نمونه هاى فسیلى در برابر عوامل طبیعى چون تابش نور خورشید، یخ زدگى، بارش برف و باران و فرسایش، سایت هاى حفارى شده در این منطقه ساماندهى شده و از پوشش موقت برخوردار شده اند.
با توجه به وسعت و غناى این منطقه، کارشناسان محیط زیست همچنین مطالعات مقدماتى خود را براى راه اندازى نخستین موزه صحرایى در این شهرستان آغاز کرده اند . راه اندازى مرکز فسیل شناسى ایران در این منطقه علاوه بر بهره بردارى علمى و تبادل اطلاعات با دیگر کشورهاى جهان، درجذب دیرینه شناسان مطرح دنیا نقش به سزایى دارد.
این مرکز نخستین موزه تخصصى فسیل شناسى ایران محسوب شده و به عنوان مرکز ملى تحقیقات دیرینه شناسى کشور فعالیت می کند.با توجه به نفت خیز بودن سرزمین پهناور ایران، لزوم تحقیقات فسیل شناسى در نقاط مختلف کشور اجتناب ناپذیر است بنابراین ا این مرکز به عنوان زیربناى تحقیقات اکتشافات معدنى و نفتى مورد استفاده قرار می گیرد. هم اکنون رشته علمى فسیل شناسى مهره داران در دانشگاه هاى ایران تدریس نمى‌شود اماکارشناسان امیدوارند این مرکز در سال هاى آتى عامل راه‌اندازى این رشته از علوم فسیل شناسى در ایران شود.
منطقه فسیلى مراغه در دامنه جنوبى کوه سهند و شرق مراغه واقع شده و وسعتى بالغ بر 144 کیلومتر مربع دارد.
انتهای پیام/ ق
