به گزارش گروه "رسانههای دیگر" خبرگزاری تسنیم،مثلث نوشت؛ اسکات پترسون برای بسیاری از اصحاب رسانه، خصوصا افرادی که در حوزه دیپلماتیک و بینالملل قلم میزنند آشناست. خبرنگار روزنامه کریستین ساینس مانیتور توجه دقیقی روی مسائل ایران و خاورمیانه دارد. او هماکنون ساکن شهر استانبول است تا بتواند از نزدیک در جریان تحولات منطقه قرار گیرد. سوالاتی را از خبرنگار روزنامه کریستین ساینس مانیتور در خصوص چشمانداز مذاکرات هسته ای، مناسبات جاری ایران و آمریکا و... مطرح کردیم. این گفتوگو از نظر شما خوانندگان گرامی میگذرد.
مذاکرات هستهای ایران و اعضای 1+5 فراز و نشیب زیادی داشته است. یکبار در طول مذاکرات شاهد بودیم که لوران فابیوس وزیر امور خارجه فرانسه مانع از رسیدن به توافق اولیه و موقت شد و البته در دور بعدی مذاکرات توافقنامه ژنو میان ایران و طرف مقابل به امضا رسید. این تحولات را چگونه ارزیابی میکنید؟
لازم است درخصوص مذاکرات و مواضعی که از سوی طرفهای حاضر در مذاکره مورد تاکید قرار میگیرد به نکتهای کلیدی و مهم اشاره کنم. در تحلیل مذاکرات هستهای نباید در قید و بند موضعگیری طرف های مذاکره قرار گرفت. در خصوص «میز مذاکره» به مراتب اصالت بیشتری نسبت به «فضای بیرونی مذاکرات» دارد. از این رو آنچه روی میز مذاکرات میگذرد تعیین کننده است نه آنچه در خارج از فضای مذاکرات رد و بدل میشود. در این خصوص چندان اهمیتی ندارد که مواضع بیرونی افراد چگونه است، بلکه باید دید آنها سر میز مذاکره حاضرند چگونه با یکدیگر وارد معامله شوند. آیا موضعگیریهای سلبی یا ایجابی در خصوص مذاکرات هستهای از سوی سیاستمداران، در صورتی که تحقق پیدا نکند، منجر به کاهش اعتبار سیاسی آنها نخواهد شد؟ بهعنوان مثال در آخرین دور از مذاکرات ژنو (که منجر به امضای توافقنامه شد) شاهد بودیم «ویلیام هیگ» وزیر امور خارجه انگلیس با گاردی بسته وارد هتل اینتر کانتیننتال شد. هیگ در یکی از مصاحبههای خود در میان خبرنگاران امکان به نتیجه نرسیدن مذاکرات را منتفی ندانست و حتی ایران هستهای را برای خاورمیانه یک تهدید خواهند. کاملا بدیهی است که در این برهه هر سیاستمداری سعی دارد خود را نسبت به دیگران برتر نشان دهد.بهتر بگویم، هر سیاستمداری در صدد افزایش نقش خود در میدان مذاکرات و حتی خارج از آن است. در یکی از ادوار مذاکرات ژنو نیز شاهد بودید که لوران فابیوس، وزیر امور خارجه فرانسه سعی کرد خود را قویتر از دیگران نشان دهد. همه سیاستمداران در مذاکرات هستهای میخواهند از قدرت تعیین کننده خود سخن به میان آورند.اظهارات ویلیام هیگ در ژنو را هم باید در همین منظر تجزیه و تحلیل کرد. نباید وزن زیادی برای اظهارات سلبی یا ایجابی خارج از میدان مذاکرات قائل شد. در هر صورت «غنی سازی اورانیوم» و «آب سنگین اراک» دو موضوع محل اختلاف میان ایران و 1+5 به شمار میآید. بههرحال باید دید که دو طرف در این خصوص چگونه با یکدیگر وارد تعامل میشوند. ضمن اینکه موضوعات و اختلافات دیگری نیز به تبع این دو موضوع و حتی خارج از این حیطه در صحنه مذاکرات مطرح میشود. در هر صورت باید روی میز مذاکره تمرکز کرد و اختلافاتی که در آن طرح میشود، مسائلی که توسط دو طرف بیان میشود و در نهایت نتیجه مشترکی که حول این موضوعات مورد توافق واقع میشود را بهخوبی رصد کرد. در این میان برخی اختلافات نیز دامنه دار هستند و به راحتی نمیتوان در خصوص آن به توافق رسید. طبیعی است که به نتیجه رسیدن حول این موضوعات زمان و انرژی زیادی میطلبد.
شما در آخرین دور از مذاکرات هستهای میان ایران و اعضای 1+5 در وین حضور پیدا کردید. تحلیل شما از فضای مذاکرات چیست؟
تحلیل من از آنچه در وین مشاهده کردم این است که مذاکرات در حال پیشرفت است. از این رو من نسبت به حصول توافق نهایی میان ایران و اعضای 1+5 تا سال آینده خوشبین هستم. در هر صورت لازم است این روند ادامه پیدا کند و مذاکرات در فضایی منطقی دنبال شود. هنوز گامهای زیادی جهت حصول یک نتیجه نهایی و محکم در مذاکرات باقی مانده است اما روندی که طی میشود ، روند خوبی است.
همانطور که همه تحلیلگران میدانند، مساله مذاکرات هستهای ایران و اعضای 1+5 به نحوی با نسبت میان تهران و واشنگتن و نوع موضعگیری این دو نسبت به یکدیگر گره خورده است. این مساله خود را در موارد زیادی نشان داده است. بهعنوان مثال پس از امضای توافقنامه اولیه و موقت ژنو، شاهد مانور مقامات کاخ سفید حول محور «عدم لحاظ شدن حق غنی سازی» برای ایران بودیم. این در حالی بود که آقای دکتر ظریف ، وزیر امور خارجه ایران و دیگر اعضای تیم مذاکره کننده هستهای مطابق توافقنامه ژنو چنین حقی را برای کشورمان محفوظ میدانستند. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و هانس بلیکس، مدیرکل سابق آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز ادعای ایالات متحده را مخدوش اعلام کردند. نظر شما در خصوص کلیت تقابل ایران و آمریکا چیست؟
موضوع تقابل و اختلاف میان ایران و ایالات متحده آمریکا بنیادین است. این تقابل محصول بیش از 30 سال اختلافات و مواضع اساسی دو طرف است. در چنین شرایطی نمیتوان تصور کرد که اختلاف میان ایران و آمریکا به زودی حل شود.همان گونه که اشاره کردم جنس این اختلافات اساسی و میزان آن عمیق است. هنگامی که میان دو طرف اختلافات عمیق وجود دارد نمیتوان بهراحتی از حل و فصل اختلافات سخن به میان آورد. در خصوص مذاکرات نیز همین قاعده را باید در نظر گرفت. من نیز معادله شکل گرفته در مذاکرات هستهای ایران و اعضای 1+5 را با آنچه میان ایران و آمریکا میگذرد مرتبط میدانم.
برخی ادعا میکنند که در صورت رسیدن ایران و اعضای 1+5 به توافق نهایی در مذاکرات هستهای، میتوان ادعای ترمیم روابط ایران و ایالات متحده آمریکا را طرح کرد و روی آن مانور داد. آیا شما چنین ادعایی را قبول میکنید؟
رهبر جمهوری اسلامی ایران (حضرت آیتالله خامنهای) خود نیز بارها تاکید کرده اند که اختلافات میان ایران و ایالات متحده آمریکا اساسی است. بر این پایه، حتی اگر مساله هستهای میان ایران و اعضای 1+5 به نقطهای روشن و معین برسد، این اختلافات و ادعاها و حتی طرح دعاوی تازه در حوزههایی مانند «حقوق بشر»، «حمایت از تروریسم» و مواردی که آمریکا ادعای آن را دارد ادامه خواهد داشت. من نیز تقابل میان ایران و آمریکا را منحصر در مساله هستهای نمیدانم. احتمال تمرکز آمریکا بر سر موضوعات غیر هستهای پس از حل این پرونده زیاد است و نمیتوان چنین احتمالی را نادیده انگاشت. نکته دیگر اینکه باید نسبت به زمانبر بودن پروسه حل اختلاف میان ایران و آمریکا توجهی ویژه داشت. البته چنین حل اختلافی مخالفانی جدی در داخل ایران و آمریکا دارد.
با تشکر از شما که در این گفتوگو شرکت کردید
من هم از شما متشکرم
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای بازنشر میشود