به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کشور کنونی افغانستان در ایران فرهنگی نقش سازندهای در حوزههای مختلف بالاخص فرهنگی داشته است. شهرهای مهم افغانستان در گذر تاریخ همواره یکی از مراکز ادب و دانشپرور در تمدن بزرگ اسلامی بوده است. بخارا، سمرقند، غزنه و بلخ را در جغرافیای کنونی نباید تنها بهعنوان یک شهر تاریخی دید که البته الآن سالهاست آتش جنگ چهره خستهای به آن بخشیده است. تمامی این مراکز روزی گذرگاه بزرگان ادب و تاریخ بودهاند.
افغانستان در سده گذشته بیشتر از آنکه گذرگاه علم و ادب باشد، جادهای برای تاخت و تاز نیروهای بیگانه و جنگهای داخلی بوده است. عاملی که از گذر آن چهره بسیاری از امور تغییر کرد و گرد رکود را بر بسیاری از حرکتهای علمی پاشید. از جمله عواملی که در این سالها دستخوش تحول شد، پژوهشهای ادبی و مکتوبات فرهنگی این کشور بود.
ابوطالب مظفری، شاعر و پژوهشگر ادبی افغانستان، در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم، با اشاره به این امر گفت: در افغانستان این سالها بهدلیل مشکلات به وجود آمده از جنگ، بسیاری از نسخ خطی و مکتوبات این کشور که بهنوعی سند فرهنگی آن نیز محسوب میشد، از بین رفته است. بسیاری از شاعران در روستاها زندگی میکردند که اکثر آثار آنها در آتش جنگهای داخلی و خارجی سوخت. این بخشی از ادبیات کشورمان بود که از این طریق از بین رفت.
وی با بیان اینکه جنگ و آشوب در افغانستان باعث شده است که اطلاع کاملی راجع به نسخ خطی موجود و منابعی که از بین رفتهاند، وجود نداشته باشد، افزود: عمده نسخ خطی به دو شکل از بین رفتهاند، نخست اینکه یا در آتش جنگها از بین رفتهاند و یا اینکه بهدلیل آشنا نبودن خانوادهها به ارزش این منابع، از بین رفتهاند. حتی ما در تاریخ دیدهایم که برخی از نیروهای نظامی برای گرم کردن خود در زمستان از این کتابها استفاده میکردهاند.
این پژوهشگر ادبی یادآور شد: در سالهای جنگ بسیاری از کتابخانههای مهم و اصلی کشور از جمله کتابخانه کابل دستخوش حمله قرار گرفت و بمباران شد که در این وضعیت بسیاری از نسخ خطی از بین رفت. کنار این موارد، ورود نیروهای خارجی و عدم امنیت در کشور منجر شد که بسیاری از این نسخ خطی ارزشمند که روشنکننده هویت ملت افغانستان بودهاند، به کشورهای دیگر فروخته شود.
مظفری افزود: هرچند در سالهای اخیر بهدلیل امنیت نسبی کمتر شاهد این رویه هستیم، اما هنوز نتوانستهایم بهطور کامل از منابع فرهنگی خود محافظت کنیم. عمق فاجعه بسیار است. کتابخانهها از دستبرد محفوظ ماندهاند، اما هنوز در شهرهای کوچک و روستاها این شیوه جاری است و بیم آن میرود که در این مسیر بسیاری از نسخ خطی ارزشمند نابود شوند.
آمارهای اعلام شده نشان میدهد که علاوه بر کمرونقی پژوهش، آمار مطالعه در این کشور نیز از وضعیت مساعدی برخوردار نیست. اطلاعات رسمی گواه این است که هر یک از شهروندان افغان تنها یک دقیقه در سال مطالعه میکنند که ارقام گفته شده نسبت به جمعیت 30 میلیونی این کشور وضعیت مناسبی را نشان نمیدهد. اطلاعات رسمی و در کنار آن صحبتهای مظفری در حالی است که برخی از رسانههای غربی از رونق گرفتن کتاب و کتابخوانی در یک دهه گذشته افغانستان حکایت دارد.
انتهای پیام/*