به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حیدر مستخدمین حسینی، معاون سابق وزیر اقتصاد در دولت اصلاحات برای پرونده خشت کج یادداشتی اختصاصی برای خبرگزاری تسنیم نوشت که در ادامه میآید:
یکی از نقاط ضعف اقتصاد ایران، چگونگى نگاه و باور مدیران اقتصادی کشور است. متأسفانه طی چند دهه گذشته، رویکرد مدیران اقتصادی، نگاه هزینهای بر کارکردهاى اقتصادى بوده است. دولتمردان اقتصادی همواره بر هزینهکرد منابع متأثر از کارکردهاى درآمد حاصل از ثروت کشور یعنى نفت تمرکز داشتهاند تا اینکه رویکرد اندیشه به کاهش هزینه در فرآیند اقتصادى و کسب درآمد بیشتر باشد، بهبیان دیگر همواره نگاه درآمدی مورد غفلت قرار گرفته است.
پاسخ این سؤال که چرا دولتها بیشتر سمت و سوى هزینهاى داشتهاند تا درآمد، موضوع به بهره گیرى از درآمدهای نفتی یعنى ثروت بیننسلى براى اداره کشور برمىگردد، دولتها بهویژه بعد از دوران جنگ تحمیلی، در سایه غفلت از درآمدهای مالیاتی و صادرات غیرنفتى براساس میزان درآمدهای نفتی در اقتصاد ایران برنامه ریزی کردهاند، چرا که درآمدهای نفتی آسانترین و راحتترین منبع درآمدی در اختیار دولتها بوده و اکنون نیز چنین است، تنها در زمان دوره جنگ تحمیلی شاهد بودیم که مسئولان بر پتانسیل و ظرفیتهای درونی جامعه تکیه داشتند و بر همین اساس اقتصاد جنگ را مدیریت کردند. اگر دولتها همین رویه را ادامه میدادند و گام در همین مسیر مینهادند، قطعاً اقتصاد کشور در شرایط کنونی اینچنین به «چه کنم!، چه کنم!» نمىافتاد، و دیگر شاهد مشکلات ساختاری و زیربنایی کنونی نبودیم. غالب دولت ها به ظرفیتهای درونی بعد از جنگ توجه نداشتند و فقط این شرایط در زمان جنگ رخ داد.
وابستگی به درآمدهای نفتی بلای خانمانسوزی است که بهنوعی پاشنه آشیل دولتها بوده است، چرا که با کاهش درآمدهای نفتی، اعمال مدیریت اقتصادی کشور دیگر میسر نخواهد بود. دقیقاً شبیه به شرایط کنونی کشور، که تحریم نفت، دولت را در کسب درآمدهای نفتی با مشکل روبهرو کرده است.
متأسفانه نگاه هزینهای مدیران اقتصادی و وابستگی به درآمدهای نفتی صرفاً متعلق به دولتهای گذشته نیست. این موضوع در دولت یازدهم نیز قابل مشاهده است. با تیم اقتصادی موجود در دولت هیچگاه نمیتوان اقتصاد را بدون نفت مدیریت کرد لذا در صورت تشدید تحریمها بهطور حتم اقتصاد با چالش مواجه خواهد شد. در صورت تشدید تحریمها و اینکه دولت نتواند درآمدهای نفتی خود را محقق کند چالش اساسی گریبانگیر اقتصاد خواهد شد. کاهش رشد اقتصادی، کاهش تولید ناخالص داخلی و کاهش درآمد ملی از جمله آثار این موضوع است. همچنین در بخشهای صنعت، نفت و پتروشیمی که نقش کلیدی در رشد ارزش افزوده و تولید ناخالص ملی را دارند، این مهم قابل ملاحظه مىباشد.
به نظر میرسد مهمترین راهبرد در مقابل وابستگی به نفت و جایگزینی درآمدهای نفتی، اعمال مدیریت اقتصادی توسعهگرا با نگاه به درون است، یعنی اگر دولت بهدنبال جبران درآمدهای نفتی است بایستی رویکرد نگاه به درون را به نگاه به بیرون ترجیح دهد. ایمان به توانمندیها و ظرفیتهای درونی اقتصاد ایران باید یک اصل اساسی تلقی شود. بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه که رشد اقتصادی خوبی را تجربه کرده است، یک اصل را فراموش نکردند که آن تمرکز بر قابلیتها و ظرفیتهاى داخلی مردم میباشد. این مسئله مهمی است که کمتر مورد توجه قرار میگیرد. متأسفانه دولت کنونی و تیم اقتصادیاش رویکرد توسعه با نگاه به بیرون را ظاهراً اصل قرار دادهاند. دولت بر این تصور است که صرفاً با لغو تحریمها میتوان اقتصاد کشور را بهبود بخشید، در صورتى که این آغاز راه تلقى مىشود.
با توجه به ظرفیتهای موجود در اقتصاد کشور، بسترهای لازم برای کاهش وابستگی کامل به درآمدهای نفتی وجود دارد، منتهی این مهم نیازمند جسارت و شجاعت است. دولت برای تحقق و عملیاتی کردن اقتصاد بدون نفت بایستی مبتنی بر یک برنامه ریزی کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت عمل نماید، توسعه را از طریق بهره گیری توان داخلی و ظرفیتهای موجود و حماسه اقتصادی متکی به سرمایههای نرمافزاری و سختافزاری موجود در اقتصاد کشور در پیش گرفت. در حال حاضر بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی با ظرفیت کمتر از 40 درصد فعال هستند. این بنگاهها در اولویت رسیدگی هستند. بایستی ابتدا به این بنگاهها رسیدگی شود.
توسعه در تمامی کشورها از طریق باورهای درونی به نیروی انسانی و ظرفیتهای داخلی شکل خواهد گرفت. بنابراین تکیه بر حماسه اقتصادی وارداتی نمیتواند اصلاحات ساختاری را شکل دهد. تکیه بر توان نرمافزاری و سختافزاری داخلی موجود، تکیه بر صنایع با ارزبری پایین، هدایت نقدینگی بهسمت فعالیتهای مولد و حمایت از بخشهاى کشاورزی و ارائه خدمات مهندسی، فنی، مشاورهای و مدیریتی به برخى از کشورهاى همسایه و کشورهایى که مناسبات اقتصادى با کشورمان دارند، میتواند آغازى برای ورود به حماسه اقتصادی و حرکت در مسیر اقتصاد مقاومتی تلقى شود.
انتهای پیام/*