به گزارش خبرنگار پارلمانی خبرگزاری تسنیم، واژه استیضاح به معنای پرسش رسمی نمایندگان مجلس شورای اسلامی از وزرای دولت و رئیس جمهور است؛ براساس ماده 222 آئین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی نمایندگان مجلس شورای اسلامی میتوانند در مواردی که لازم میدانند هیئت وزیران یا هر یک از وزرا را استیضاح کنند. در باب شرایط استیضاح وزرا در آئین نامه داخلی مجلس آمده است: در استیضاح باید موضوع به صورت صریح و با ذکر مورد یا موارد، معین شود و به صورت کتبی تنظیم و به هیئت رئیسه تسلیم گردد.
طبق ماده 223 آئین نامه داخلی مجلس نیز هیئت رئیسه موظف است در اولین جلسه علنی استیضاح را اعلام وصول نماید و در همان روز متن استیضاح را برای وزیر یا وزیران مورد استیضاح ارسال و همزمان چاپ و بین نمایندگان توزیع کند. علاوه بر امضاء کنندگان استیضاح، سایر نمایندگان میتوانند تا قبل از طرح استیضاح در جلسه علنی استیضاح را امضا نمایند.
بعد از طرح استیضاح در جلسه علنی مجلس وزیر با هیئت وزیران موظفند ظرف 10 روز پس از طرح در مجلس حاضر شوند و در جلسه پس از بیانات استیضاح کنندگان، رئیس جمهور میتواند به دفاع از وزرای خود بپردازد و پس از آن وزیر مورد استیضاح میتواند از خود دفاع کند؛ پس از پاسخ وزیر مورد استیضاح یا پاسخ رئیس جمهور حداکثر دو نفر از نمایندگان استیضاح کننده میتوانند توضیحات تکمیلی بدهند و در خاتمه پس از انجام استیضاح، رئیس مجلس عدم اعتماد وزیر را رأی میگذارد.
از زمان آغاز به کار کابینه دولت یازدهم در 26 مرداد سال 1392 تاکنون که 260 روز از فعالیت کلیدداران دولت تدبیر و امید می گذرد 5 وزیر تا یک قدمی استیضاح پیش رفته و طرح استیضاح آنها توسط نمایندگان خانه ملت تهیه شده است.
محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت نخستین وزیری بود که طرح استیضاحش از سوی پارلمان نهم بعد از 131 روز کاری تهیه شد. این طرح که در 16 محور تهیه شده بود به امضای 63 نماینده رسید اما پس از مدتی با این استدلال که دولت قصد برکناری نعمت زاده از وزارت را دارد و می خواهد هزینه برکناری را به پای مجلس بگذارد، طرح استیضاح مسکوت ماند.
عباس آخوندی وزیر راه وشهرسازی، علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش، رضا فرجی دانا وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و حمید چیت چیان وزیر نیرو سایر وزرای دولت یازدهم بودند که نمایندگان مجلس به دلیل انتقاد از عملکردشان تصمیم به استیضاح آنها گرفتند. البته گرچه 5 طرح استیضاح وزرای کابینه حجت الاسلام روحانی در قالب پیش نویس یا طرح تدوین شده است ولی همه آنها تا مرحله جمع آوری امضا پیش رفته و هیچ کدام از آنها به هیئت رئیسه مجلس ارسال نشده است چراکه نمایندگان سعی کرده اند با برگزاری جلسات مختلف با وزرای دولت از استیضاح جلوگیری کرده و مانع فعالیت آنها نشوند.
در جدول زیر نام وزرایی که در یک قدمی استیضاح قرار گرفتهاند، مهم ترین علت استیضاح و وضعیت کنونی طرح استیضاح نمایش داده شده است.
| ردیف | نام وزیر | مهمترین علت | تعداد امضاها | تعداد محورها | وضعیت کنونی | لینک خبر |
| 1 | محمدرضا نعمتزاده وزیر صنعت، معدن و تجارت | نابهسامانی در بازار، تعطیلی واحدهای تولیدی، استفاده از مدیران بازنشسته و عدم توانایی جسمانی با توجه به کهولت سن | 63 امضا | 16 محور | مسکوت ماندن طرح استیضاح | https://www.tasnimnews.com/fa/news/2014/11/26/230857 |
| 2 | عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی | جلوگیری از ادامه کار طرح راهآهن مشهد شیروان بجنورد گنبد گرگان علی رغم اختصاص بودجه 960 میلیون یورویی در بودجه سال 1393 | 13 امضا | 1 محور | منتفی شدن طرح به دلیل قول وزیر برای اتمام هرچه سریعتر پروژه | |
| 3 | علیاصغر فانی وزیر آموزش و پرورش | سوء مدیریت در حوزههای مختلف آموزش و پرورش | 90 امضا | 8 محور | ادغام طرح استیضاح قبلی با طرح جدید و ارسال به هیئت رئیسه مجلس | https://www.tasnimnews.com/fa/news/2014/11/26/291824 |
| 4 | رضا فرجی دانا وزیر علوم، تحقیقات و فناوری | مسلط و حاکم کردن فتنهگران در آموزش عالی کشور | | 11محور | منتفی شد | https://www.tasnimnews.com/fa/news/2014/11/26/313810 |
| 5 | حمید چیت چیان وزیر نیرو | حفر تونل آب بهشت آباد و گلاب بین استانهای خوزستان و چهارمحال و بختیاری | 15 امضا | 17 محور | مهلت به وزیر برای مشخص شدن دلیل و جلوگیری از آن | https://www.tasnimnews.com/fa/news/2014/11/26/340273 |
انتهایپیام/