به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، محمدرضا اسدی عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در دومین روز از نخستین همایش فرهنگ و تکنولوژی با موضوع مناسبات فرهنگی میان دین و تکنولوژی سخنرانی کرد.
وی با بیان اینکه جامعه ما یک جامعه دینی است و باید به نسبت دین و تکنولوژی بیاندیشیم گفت: میشود درباره مناسبات سیاسی، فلسفی و فرهنگی دین و تکنولوژی سخن گفت که من از اینها مناسبات فرهنگی را برگزیدهام و فکر میکنم بیش از هر چیز باید تلقی خودمان را از فرهنگ، دین و تکنولوژی به طور ساده روشن کنیم.
اسدی ادامه داد: تلقی من از فرهنگ مجموعه درهم آمیخته شیوههای زیستن ماست. فهمم درباره دین که در اینجا مراد من اسلام است آن است که دین مجموعه حرفها و بایدهایی است که مدعی رستگاری این جهانی و ان جهانی انسان هستند.همچنین تعریفی که از تکنولوژی داریم ناظر به همان تعریف هایدگر از ماهیت تکنولوژیست.
به گفته استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در دوره جدید هنوز تعریفی که بتواند بیرون از تعریف هایدگری باشد ارائه نشده. وی افزود: البته این به معنای پذیرش نظر هایدگر درباره تکنولوژی نیست بلکه همه کسانی که دراین باره اظهارنظر کردهاند نتوانستهاند در برابر نگاه هایدگر موضع گیری نکنند. برای تأثیرگذاری یک فیلسوف همین نکته کافی است که نتوان از او چشم پوشی کرد.
اسدی خاطرنشان کرد: تکنولوژی پوستهای دارد و هستهای. آنچه در تفکرات غیرفلسفی درباره تکنولوژی گفته میشود ناظر به پوسته، ابزار و دیوان سالاری فناورانه تکنولوژی است. اما این همهی تکنولوژی نیست. تکنولوژی مغز و هستهای هم دارد که باید نسبتمان را با آن مشخص کنیم.
وی اضافه کرد: ماهیت تکنولوژی همان تصرف کردن در عالم به عنوان منبع ذخیره است. گویا یک منطق خودمختار، خودگردان و خودتوجیه کننده در تکنولوژی هست که ما نمیتوانیم در آن دخل و تصرف کنیم. یعنی نسبت انسان با تکنولوژی یک نسبت فعال نخواهد بود.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه تکنولوژی ماهیت مرموز و دوگانهای دارد گفت: تکنولوژی گاهی خود را ورای اختیار ما قرار میدهد و گاهی به عنوان امری تحت اختیار ما ظاهر میشود. از این نظر اگر بخواهیم در مورد مناسبات فرهنگی و ارتباطمان با تکنولوژی داوری کنیم میتوانیم به سه ساحت اشاره کنیم. نخست خنثی بودن دوم مساعدت و سوم مزاحمت است. اسدی توضیح داد: در ساحت خنثی بودن اعتقاد بر این است که از منظر فرهنگی دین و تکنولوژی دو حوزه کاملا جدا از هم هستند و برهم تأثیر و تأثر قابل توجهی ندارند. در ساحت مساعدت تکنولوژی و استفاده ابزاری از آن میتواند به دین کمک کند. یعنی در خدمت آیات دینی قرار گیرد. در ساحت سوم یعنی مزاحمت که بیشتر وامدار تفکر هایدگر است دین و تکنولوژی مزاحم هم هستند.
وی افزود: تکنولوژی در این معنا از اقتضاعاتی پیروی میکند که مورد اختیار دین نیست و دین نمیتواند آن را تحت اختیار بگیرد و مسیر آن را تعیین کند. هایدگر میگوید تکنولوژی تقدیر بشر است بنابراین بشر اصلا در تولد آن هم نقش ندارد، چه برسد به اینکه بخواهد آن را مدیریت یا کنترل کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه تکنولوژی جدید به تولید مصرف انبوه دعوت میکند خاطرنشان کرد: چرخه تکنولوژی یک چرخه جهانی عام و خودفزاینده است و همگان را نسبت به خود توجیه میکند. این چرخه به دست ما نیست. از سوی دیگر دین به قناعت در تولید و قناعت در مصرف دعوت میکند. سوال اینجاست که چطور میتوان این دو را در کنار هم قرار داد.
وی با اشاره به دیدگاه جنون درباره عصر جدید گفت: به تعبیر این اندیشمند تکنولوژی کمیت آفرین است و کیفیت را تبدیل به کمیت میکند اما دین در کیفیت تأکید دارد. در چنین فضایی چطور میتوان بین دین و تکنولوژی ارتباط مساعدت برقرار باشد.
به گفته این استاد دانشگاه نوگرایی و تنوع طلبی در ذات تکنولوژی است. اما این مسئله در دین اصلا موضوعیت و اصالت ندارد.
اسدی در پایان اظهار کرد: به نظر من تاهنگامی که ما تکلیفمان را با تعریفی که از ماهیت تکنولوژی داریم روشن نکنیم، نمیتوانیم آن را به یک سمت و سو هدایت کنیم.
انتهای پیام/