به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سنت خاطرهنویسی از دهه 70 و دقیقاً همزمان با اتمام جنگ عراق علیه ایران آغاز شد، سنتی که هرچند در سالهای اولیه بیشتر بهصورت تفنن و نه حرفهای به آن نگریسته میشد، اما چند سالی است که این قاعده جای خود را به تدبیر بیشتر در این عرصه داده است. کتابهای متعددی در این حوزه طی دهههای مختلف به چاپ رسید، اما یکی از بهترین آثاری که در این دایره قابل ذکر است، کتابی است از سیده اعظم حسینی با عنوان «دا».
اهمیت این کتاب را میتوان از چند وجه مورد بررسی قرار داد. نخست محتوای این کتاب است که یکی از نابترین خاطرات در مورد خرمشهر را در دل سطرهای خود جا داده است، خاطراتی که با کمال دقت و با بیان جزئیات روایت میشود و نویسنده نیز با تمام جزئیات آن را نقل میکند تا سند افتخار دیگری بر ماجرای خرمشهر و مقاومت مردم در عین مظلومیت و کارشکنیها زده شود.
سیده زهرا حسینی، راوی کتاب، یکی از افراد حاضر در خرمشهر طی ایام حمله و بعد از آن بوده که روایت جدیدتری از روزهای تلخ خرمهشر ارائه میدهد. بارها در مورد خرمشهر و حوادث آن نقل شده بود که عمدتاً از زبان فرماندهان و سربازان بود. هرچند در این میان آثار دیگری مانند «پوتینهای مریم» هم با این محتوا به چاپ رسیدهاند، اما «دا» سرآغاز تحول در خاطرهنویسی خرمشهر و مهمتر از آن خاطرهنویسی دفاع مقدس بود. وقایع جنگ اینبار از زبان یک راوی زن نقل میشود، راویای که در بسیاری از بزنگاهها حضور دارد و وقایعی را نقل میکند که جای خالی آن در کتاب خاطرات دیده میشود. عمده خاطرات روایت شده تا پیش از انتشار «دا» عمدتاً به شرح ماوقع صحنههایی اختصاص داشت که به میدان جنگ منتهی میشد، اما «دا» علاوه بر گریز به صحنههای جنگ، تأکید و محور خود را در جریان مردمی در خرمشهر قرار داده است. جریانی که هرچند بارها بهاشاره از آن سخن رفته است، اما همه این گفتهها، ناگفتههای بسیاری همراه داشت که در نهایت تصویر ناروشنی در ذهن مخاطب باقی میماند. از این جهت محتوای «دا» یکی از عوامل مؤثر در جذب مخاطب تمام این سالها بوده است.
نکته دیگری که «دا» را «دا» کرد، ساختار اثر است که سهم قابل توجهی از آن بهعهده قلم توانا و مهارت نویسندهای است که تلاش دارد تا تمام جزئیات را آنگونه که بوده ابتدا حس کند و سپس روی کاغذ درج کند، نویسندهای که خود اعتقاد دارد تا نویسنده نتواند تفاوت صدای خمسه خمسه و تأثیر آن را از دیگر حملات تشخیص دهد، نمیتواند آنچه را بوده بهعینه بنویسد.
ساختار «دا» بر شخصیتپردازی و توصیف وقایع است، روشی که پیش از این بهصورت محدود و اندک در آثار دفاع مقدس بهویژه میان خاطرات دیده میشد. نویسندگان آثاری از این دست تا پیش از این بهصورت اجمالی از وقایع گذشته و تنها به ذکر آنها اکتفا میکردند. این تفاوت عمده «دا» با دیگر آثار همرده خود است. نویسنده چنان جزئیات را نقل میکند که مخاطب هنگام خواندن اثر خود را میان معرکه مییابد.
از این رو «دا» از همان ابتدا با مخاطبان از سلایق مختلف مواجه شد. کتابی که توانست پس از سالها مخاطبان از تمام سلایق را به خود جلب و تأکید کند که ادبیات دفاع مقدس اگر سنجیده پرداخته و ساخته شود، هنوز هم میتواند در قفسههای کتابخانههای مردم جای گیرد.
بهگفته مدیرعامل انتشارات سوره مهر این کتاب در سالهای نخست چاپ، هر چهار روز یک بار تجدید چاپ میشد. امسال نیز چاپهای جدیدی از این اثر روانه نمایشگاه کتاب شد و با وجود اینکه قریب به پنج سال از چاپ این اثر میگذرد، هنوز یکی از پرفروشهای سوره مهر است. این انتشارات همزمان با سالروز آزادسازی خرمشهر چاپ 151 را روانه بازار کرده است. این آمار نشان میدهد که «دا» در کمتر از پنج سال از انتشار خود قریب به 4 میلیون نسخه به فروش رفته است.
انتهای پیام/*