تحقق اقتصاد و فرهنگ در گرو عقلانیت در تولید و گفتمان سازی رسانۀ ملی
خبرگزاری تسنیم: رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی در یادداشتی می‌نویسد: پرسش اساسی این است که چرا ولی فقیه جامعه اسلامی توأمان مقولۀ اقتصاد و فرهنگ را به عنوان زنجیرۀ کاملا به هم پیوسته و ملازم یکدیگر برای احیای پیشرفت کشور ضروری دانسته اند؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم، متن یادداشت اختصاصی حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین مختاری رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی و رییس موسسه پژوهشی عروه الوثقی با عنوان "تحقق اقتصاد و فرهنگ در گرو عقلانیت در تولید وگفتمان سازی رسانۀ ملی" به شرح ذیل است:
تحقق اقتصاد و فرهنگ در گرو عقلانیت در تولید و گفتمان سازی رسانۀ ملی
فرمایشات حکیمانۀ مقام معظم رهبری در آغاز سال و نامگذاری آن به سال "اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی" بار دیگر نیازها و مطالبات فراگیر ملت ایران و نخبگان جامعۀ اسلامی به ویژه مقام معظم رهبری را در لزوم بهبود دو مولفۀ مهم و حیاتی در پیشرف نظام اسلامی را برای همگان آشکار نمود.
بدیهی است رهنمودهای مدبرانه مقام معظم رهبری در طی سال های اخیر همواره موجبات رشد و پیشرفت نظام اسلامی را به ار مغان داشته است ،لیکن پرسش اساسی این است که چرا ولی فقیه جامعه اسلامی توأمان مقولۀ اقتصاد و فرهنگ را به عنوان زنجیرۀ کاملا به هم پیوسته و ملازم یکدیگر برای احیای پیشرفت کشور ضروری دانسته اند؟
باید اذعان نمود مقولۀ اقتصاد و فرهنگ در سال های اخیر به عنوان شاه کلید رشد و پیشرفت نظام اسلامی مطرح بوده است،در طول سال های اخیر اقتصاد به عنوان مهمترین شریان اقتدار و استقلال ملت ایران و مولفۀ فرهنگ به عنوان مهمترین شاخص برای تمدن سازی نوین اسلامی همواره از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است لیکن فقدان مدیریت جهادی در مقولۀ اقتصاد و فرهنگ و مهمتر از همه ضعف مفرط سیاستگذاران در این دو عرصه مهم در بعد نرم افزاری ،نظام اسلامی را با چالش های فراوان مواجه ساخته است.
اقتصاد نفتی مهمترین مانع رشد و توسعه
در تبیین مدعای فوق می توان به اقتصاد نفتی اشاره نمود که نقش دولت و ملت را در حد مصرف کالای وارداتی منحصر ساخته است و در این حالت تمامی تارو پود جامعه؛اعم از ساختار اقتصادی ،اجتماعی ،سیاسی و فرهنگی را مصرفی و در حالت رکود مفرط قرار داده است.بدین ترتیب ساختار نظام اسلامی مطابق با اقتصاد نفتی و مصرفی ، نقش جوامعی مولد در عرصۀ تولید اقتصادی و تولید فرهنگ از قبیل روستا در تشکیل ساختار فرهنگی شهرها به شدت دستخوش تغییر قرار داد به نحوی که با اقتصاد نفتی،شهر از لحاظ فرهنگی و اقتصادی از روستا بی نیاز شد و شهر مبنای فرهنگی خود را نه از مولفه های فرهنگی تمدن ساز در درون کشور بلکه از گزاره های موجود در جوامع غربی دریافت نمود.
باید اذعان نمود آسیب های متعدد اقتصاد نفتی آنچنان بر پیکره فرهنگ نظام اسلامی خدشه وارد نمود که ارزش های زندگی غربی بر جامعه تحمیل گردید و متأسفانه دولت های مختلف نیز با سیاستگذاری های نادرست و غرب گرایانه در رشد فزایندۀ آسیب مذکور سهم قابل توجهی از خود بر جای گذاشتند،تبلیغ کالاهای غربی و ترویج سبک زندگی غربی و نیز تأکید دولت ها بر وام و...برای تقویت اقتصاد مصرفی ،فرهنگ جامعه اسلامی را به شدت متزلزل نمود و به نحوی که پدیده غرب گرائی و فرار مغزها و مهاجرت به غرب از مهمترین آفات و پیامدهای این امر محسوب می شود،هم چنین برخی دیگر در داخل کشور سعی می کنند با برچسب توسعه و تجدد با پول و نفت ایران در ترویج غرب گرائی در نظام اسلامی تلاش کردند لذا عرصۀ فرهنگ و اقتصاد در طول چند دهۀ اخیر متحمل بیشترین آسیب ها و پیامدها گردید.
بدیهی است اقتصاد نفتی در ایران که در اواخر جنگ و دوران سازندگی پدید آمد و متأسفانه تمامی دولت های پس از آن نیز با ذوق زدگی فراوان در این دور باطل حرکت کرده اند ، وابستگی اقتصادی و فرهنگی را به همراه داشته است لذا باید اقتصاد نفتی و مصرفی را مهمترین دشمن استقلال ایران نامید که به شدت خودکفائی ملت ایران را متزلزل نمود و در سوی دیگر فرهنگ ملت ایران را در مسیرانحطاط و ضعف قرار داد از این رو اشارات مدبرانۀ مقام معظم رهبری بر دو مقولۀ اقتصاد و فرهنگ به صورت توأمان نشان دهندۀ درک عمیق و ژرف نگری ایشان برای پیشرفت کشور می باشد.
هم چنین نامگذاری مقام معظم رهبری در سال 93 با عنوان سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و فرهنگ جهادی ناظر بر رفع چالش های موجود در مشکلات اقتصادی ملت ایران و رفع برخی آسیب های فرهنگی در جامعه بوده است که سر منشأ این امر را باید در اقتصاد نفتی و ورود تشکیلاتی فرهنگ منحط غرب به نظام اسلامی و سیطرۀ سبک زندگی غربی بر ارزشهای اسلامی ایرانی است مطالبه ای که با ضعف مدیریت مسئولان کشور و فقدان روحیۀ جهای ، تداوم و استمرار مشکلات جامعه در موله های اقتصادی و فرهنگی را به همراه داشته است.
بدیهی است اشاره حیکمانۀ مقام معظم رهبری مبنی بر مدیریت جهادی برای احیای مقولۀ اقتصاد و فرهنگ به معنای انجام اقدامات زود بازده و شتاب زده در عرصه های اقتصادی و فرهنگی نیست بلکه باید با تدبر و دور اندیشی بسترهای فکری و نرم افزاری احیای مولفۀاقتصاد و فرهنگ را فراهم نمود،لذا قید معنادار «جهادی» در بیانات مقام معظم رهبری ناظر بر استمرار و تداوم حرکت مسئولان و اجتناب از ایستائی و توقف برای پیشبرد اهداف نظام اسلامی به ویژه در بخش های اقتصاد و فرهنگ می باشد،لذا ولی فقیه جامعه اسلامی با تأکید بر اهمیت غیر قابل انکار مولفۀ اقتصاد و فرهنگ همگان را به احیای اقتصاد و فرهنگ جامعه اسلامی فراخواند ،حرکتی که با دو مولفۀ عزم و اراده ملت ایران ونیز مدیریت جهادی مسئولان، توأمان زمینه ساز پیشرفت اقتصاد و فرهنگ کشور خواهد گردید.لیکن برای تحقق منویات مقام معظم رهبری نیازمند مولفه های مهم و کلیدی گفتمان سازی در رسانۀ ملی و عقلانیت محوری در امر تولید می باشیم که ذیلاً اشاره می گردد.
رسالت رسانۀ ملی در تحقق عزم ملی
انقلاب اسلامی ایران به عنوان نظام برگرفته از آموزه های ناب تشیع مدعی ارائه الگوئی جامع و جهانی درهمۀ ابعاد مورد نیاز جوامع بشری است، از آنجا که مقولۀ اقتصاد و فرهنگ به عنوان موضوعاتی کلیدی در راستای رشد و توسعه نظام های مختلف جهان به ویژه نظام اسلامی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد، لذا از یک سو رشد و توسعۀ اقتصادی و یا سیاسی بدون توجه به ارزش های والای فرهنگی قابل تصور نخواهد بودو در سوی دیگر تقویت و تحقق فرهنگ اسلامی بدون در نظر گرفتن شاخصه های رشد و توسعۀ اقتصادی نتیجه مطلوب را به همراه نخواهد داشت از این رو در نامگذاری سال اقتصاد و فرهنگ ازسوی مقام معظم رهبری می توان عقلانیت و سیر مشخص و هدفدار را مشاهده نمود.
این که مقام معظم رهبری سال 93را به عنوان اقتصاد و فرهنگ نامگذاری می کند توجه ایشان به ضرورت ترمیم ساختارهای موجود در وضعیت اقتصادی و فرهنگی را نمایان می سازد ساختارهایی که با مبانی غیر بومی و غالباً لیبرالی در هم تنیده شده و وضعیت موجود در اقتصادو فرهنگ را برای مردم به همراه داشته است، لذا می توان مدعی گردید رهبر معظم انقلاب در نام گذاری با بررسی دقیق چالش های موجود از تئوری آغاز کرده و به استراتژی رسیده است. که دراین میان مسئولیت همۀ مسئولان به ویژه متولیان رسانه ای کشور در جامعه و لزوم نقش آفرینی رسانه های مکتوب و غیر مکتوب در تبیین و تفسیر مطاالبات رهبری به ویژه پیگیری و اجرائی نمودن منویات رهبر معظم انقلاب در نامگذاری سال جدید امری کلیدی به شمار می آید. از این رو مقام معظم رهبری در لزوم حمایت آحاد مسئولان از تولیدملی و اقتصاد مقاومتی فرمودند:«مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند. تولید ملّی، اساس و حلقه‌ی اساسی پیشرفت اقتصاد است. مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند.»
بدیهی است رسانۀ ملی به عنوان مهمترین نهاد تأثیر گذار برافکار عمومی برای حرکت به سمت تحقق اقتصاد مقاومتی و فرهنگ اخلاقی در جامعه مسئولیت سنگینی در این زمینه ایفا می کند، لذا صدا و سیما باید این سیر را که رهبر معظم انقلاب در خصوص نامگذاری سال جدید مد نظر قرار داده و مطرح می کند برای عموم مردم تبیین و تفسیر نماید.در حالی که برخی از مردم و رسانهها صرفاً به شعار بودن آن اکتفا میکنند. لذا مسئولیت رسانۀ ملی در نشر و گسترش دغدغه نخبگان اسلامی برای رشد اقتصاد و فرهنگ در نظام اسلامی امری انکار ناپذیر است.
بدیهی است رسانۀ ملی باید با درک صحیح و مطلوب از مطالبات مقام معظم رهبری و دیگر نخبگان اسلامی در راستای ایجاد تولید در عرصه های اقتصاد و فرهنگی گام بردارد لیکن متأسفانه سازمان صدا و سیما با کادر 13 هزار نفری در مسیر ترویج مصرف گرائی حرکت می کند ،پخش سریال های غیر هدفمند و بی ضابطه و حتی مخرب از تولیدات سینمای هالیوود و نیز ضعف در تولید محصولات فاخر فرهنگی مطلوب برای رفع نیازهای فکری و اندیشه ای جوانان و پاسخگوئی به انبوه پرسش ها و مطالبات نسل های امروزی ،خود بیانگر سیر قهقرائی صدا و سیما در مقولۀ فرهنگ و به تبع آن اقتصاد می باشد زیرا تولیدات بایستۀ فرهنگی در رسانۀ ملی در نهایت موجبات تقویت بسیاری از امور من جمله عرصه های اقتصادی وفروش محصولات فرهنگی در داخل و خارج از را فراهم خواهد کرد، لیکن صدا و سیمای نفتی به علت فقدان سیاست گذاری مطلوب وتولید محور در مسیر مصرف گرائی گام برداشته و اینچنین آحاد جامعه با تأثیر پذیری از رسانۀ ملی به مصرف گرائی و فرهنگ منحط اسراف مبتلا گشته اند،به نحوی که می توان مدعی شد در واقع بیش از نیمی از مصرف گرایی در جامعه ناشی از برنامه های بی هدف صدا و سیما است.
از این رو رسانۀ ملی باید با استفاده از خرد جمعی و بهره گیری از کارشناسان متعهد و آگاه به موضوعات اقتصاد و فرهنگ در راستای ترسیم مطالبات مقام معظم رهبری در سال جدید اقدام نماید ،لازم به ذکر است اگر رسانه ملی نتواند بر مبنای عقلانیت در راستای بازتولید اقتصاد و فرهنگ اقدام کند قطعا نمی¬توان آثار قابل توجهی را انتظار کشید؛ زیرا مواجهه برخی از افراد و مسئولان جامعه با مطالبات رهبری و دیگر نخبگان جامعۀ اسلامی برخوردی کاملا شعاری و زینتی است و از آنجا که فقدات تأمل و تفکر عمیق توأم با اقدام جهادی در صحنۀ عمل برای تحقق مطالبات رهبر معظم انقلاب در سال های گذشته نیز به کرات مشاهده گردید از این رو لزوم ایجاد سازو کارهائی از طریق رسانۀ ملی برای ایجاد پویائی فکری در میان صاحبان خرد و اندیشه امری اساسی و بنیادین می باشد.
تحقق اقتصاد و فرهنگ در گرو عقلانیت در تولید ملی
نظام اسلامی به عنوان گفتمان تولید محور و مولد در عرصه های مختلف فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ...مورد نظر می باشد،وجود مولفه های بی نظیر ارزشمند فرهنگی از قبیل تولید فرهنگ ایثار و از خود گذشتگی در دفاع مقدس و نیز حرکت ملت ایران به سمت خودکفائی در برخی محصولات کشاورزی ، تولید فرهنگ قناعت و پایداری و استقامت در مواجهه با استکبار در طول حیات انقلاب اسلامی از جمله تولیدات اقتصادی ،فرهنگی و سیاسی ملت ایران در مقایسه با دیگر ملت ها و نظام های سیاسی می باشد که وجود این مولفه های ذی قیمت؛ جایگاه ایران را در عرصه های بین المللی به عنوان نهادی تولید گرا در عرصه های مختلف مطرح نموده است.
در بیانات اخیر مقام معظم رهبری در حرم مطهر رضوی مطالبۀ ایشان از مقولۀ تولید از برجستگی خاصی برخوردار بوده است به نحوی که ایشان با تأکید مکرر بر مقولۀ تولید و ضرورت حرکت ملت و مسئولان به سمت گفتمان تولید محور در اقتصاد و فرهنگ فرمودند:« مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند. تولید ملّی، اساس و حلقه‌ی اساسی پیشرفت اقتصاد است. مسئولان باید از تولید ملّی حمایت کنند. چه‌جوری؟ یک جا که قانون لازم دارد، حمایت قانونی کنند؛ یک جا که حمایت قضائی لازم است، انجام بگیرد؛ یک جا که حمایت اجرایی لازم است، باید تشویق کنند و کارهایی بکنند؛ باید این کارها انجام بگیرد. تولید ملّی باید رونق پیدا کند.»
با تأمل در فرمایشات مقام معظم رهبری به عینه می توان دغدغۀ ایشان مبنی بر اقدام مسئولان برای حمایت از تولید بر مبنای عقلانیت را مشاهده نمود، لذا می توان عقلانیت و ژرف نگری را به عنوان مهمترین شاخصۀ اقدام مسئولان اجرائی برای تحقق مقولۀ مهم و حیاتی تولید ملی در کشور مد نظر قرار داد.بدیهی است مطالبۀ تولید ملی باید با مقولۀ عقلانیت همراه شود،زیرا فقدان عقلانیت و خرد اقتصادی در نهایت منجر به عدم شکل گیری تولید ملی خواهد شد،از این رو وجود برخی تولیدات داخلی فاقد کیفیت و عدم خلاقیت در برخی محصولات داخلی،معلول ضعف در عقلانیت و عدم لحاظ ظرافت های مربوط به فضای تولید می باشد.لذا عقلانیت در تولید ملی این است که همۀ نهادهای مسئول با اجتناب از مصرف گرائی ،در حیطۀ مسئولیت و فعالیت خود به سمت تولیدات بومی و ملی حرکت کنند،لیکن در عمل چالش های فراونی در این امور مشاهده می گردد، به عنوان نمونه باید پرسید به راستی آیا دانشگاه تولید گراست یا مصرف گرا؟! به راستی دانشگاه و حتی حوزه در عرصۀ تولید علم و دانش به چه میزان موفق عمل نمود؟در پاسخ باید گفت متأسفانه مصرف گرائی از علم غربی تارو پود اسقلال علمی و عقلانیت منطبق با آموزه های اسلامی را در دانشگاه را به شدت خدشه دار نموده است به نحوی که جامعۀ علمی کشور باوجود 70هزار اعضای هیأت علمی فاقد نظریه های علمی در محیط دانشگاهی کشور است که عامل این جالش و فاجعه را می توان در مصرف گرائی مفرط جامعۀ علمی کشور از غرب ارزیابی نمود.
برنامه‌های رسانۀ ملی در ترویج مصرف گرایی و سبک زندگی غربی با منویات رهبری درباره ترویج تفکر تولیدگرا در تعارض است
لذا ضرورت وجود شاخصه کلیدی عقلانیت در تولید ملی از زوایای مختلف قابل بررسی است،که می توان به مدیریت مصرف و افزایش تولید ابه عنوان عقلانیت مطلق تولید کنندگان و مصرف کنندگان در جامعه برای تحقق اقصاد فرهنگ شایستۀ نظام اسلامی شاره نمود.لزوم تقویت فضای زهد و قناعت در فضای تولید و مصرف و به تبع آن اجتناب از اسراف و بی بند و باری در مصرف گرائی جامعه ، افزایش تولیدات ملی را به ارمغان خواهد آورد، لیکن برای تحقق این مهم باید از ظرفیت عظیم رسانۀ ملی برای تشویق و ترغیب مردم به مدیریت و کنترل مصرف و نیز ارتقای رقابت در بین تولید کنندگان بهره جست، لیکن سیاست گذاری رسانۀ ملی در عمل در راستای مصرف گرائی،و ترویج سبک زندگی غربی منحصر شده است،که وجود این آسیب مهم در رسانۀ ملی با منویات مقام معظم رهبری و تأکید ایشان بر ترویج تفکر تولید گرا در تعارض می باشد.
بدیهی است خبط و خطای سنگین در رسانۀ ملی قدرت تفکر را از مخاطب سلب خواهد کرد و رویکرد مصرف محور در رسانۀ ملی و در جامعه ، در نهایت خواسته ومطالبات ولی فقیه جامعه اسلامی و همۀ نخبگان در مقولۀ اقتصاد و فرهنگ در حد شعارباقی خواهد ماند و به مرحلۀ عمل نخواهد رسید.بنابراین همۀ مسئولان باید با تبعیت از منویات ژرف نگرانۀ مقام معظم هبری و با رویکرد عقلانیت اسلامی ایرانی و اجتناب از مصرف گرائی در راستای تقویت اقتصاد و فرهنگ بومی گام بردارند. لذا باید همۀ مسئولان کشور به ویژه رسانۀ ملی به عنوان نهاد کلیدی تأثیر گزار بر عزم و ارادۀ ملی در راستای تحقق رشد و توسعۀ اقتصاد و فرهنگ در نظام اسلامی حرکت نمایند.
امید است در آغاز سال جدید همۀ مسئولان کشور با تکیه بر عزم و ارادۀ ملی به عنوان ظرفیت عظیم و بی پایان اقتدار نظام اسلامی و با مدیریتی جهاد گونه ومستمر و بدون ایستائی و رکود و توقف در راستای منویات حکیمانه و مدبرانۀ مقام معظم رهبری گام برداند که در صورت انجام این مهم می توان پیشرفت و رفاه بیشتر برای ملت ایران و در نهایت تمدن سازی نوین اسلامی را برای جوامع بشری به ارمغان آورد.
انتهای پیام/
