حجت الاسلام مجتبی الهی خراسانی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در مشهد مقدس اظهار کرد: در اندیشه شیعه، زیارت از طرفی به عنوان یک طریق برای اتصال به امام یا به تعبیر صحیحتر، حجت است و از طرف دیگر، جزء مناسکی است که گرچه مستحب است، اما کارکردش میتواند بر واجبات هم تاثیرگذار باشد.
وی افزود: از آنجا که زیارت یک پدیده خارجی است، بخش پیامدهی را باید با ابزارهای انتقال پیام مدیریت کرد و بخشهای عینیتیافتهاش را نیز باید با آنچه که پدیدههای عینی را کنترل میکند مدیریت کرد؛ یعنی مجموعه فضاسازی، محیطیابی، مقررات، چرخهها و فرایندهایی که برای زیارت وضع میکنیم به گونهای باشد که خروجی آن، زیارتی باشد که با فرهنگ شیعی سازگار است.
مدیرکل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان اینکه یک پیام واحد میتواند لایههای متنوعی داشته باشد، خاطرنشان کرد: پیامی همچون زیارت در عین حال میتواند برداشتهای همگنی داشته باشد، یعنی در قسمتهایی مشترک باشد؛ به عنوان مثال وقتی گفته میشود «زیارت»، همه از عامی و عالم، متوجه می شوند که معنای آن پرستش و عبادت نیست.
الهی خراسانی بیان کرد: بنابراین لازم نیست که پیام آنچنان پیچیده باشد تا مخاطب این را بفهمد، چرا که در لایههای خیلی پایینتر هم میتوان زیارت را تعریف کرد.
وی با اشاره به تنوع تکنیکها و لایههای پیامدهی مختلف، تصریح کرد: اگر چه همه تکنیکهای پیامدهی، حامل همه انواع پیام با هر عمق و لایهای نیستند؛ اما میتوان وجوه اشتراکی را به عنوان شاخصهها و ضابطههای اساسی زیارت که نه به دامان افراط بغلتد و نه به دامن تفریط، مشخص کرد.
این استاد حوزه علمیه در رابطه با جایگاه محبت و معرفت در مقوله زیارت، گفت: محبت نمیتواند بدون معرفت باشد، اما اگر راجع به انس صحبت کنیم مسأله دیگری است، زیرا انس میتواند زائیده عادت و تکرار باشد؛ بنابراین آنچه ما نیاز داریم این است که سطوحی از معرفت را القاء کنیم که وجوه محبت هم بتواند ارتقاء پیدا کند.
الهی خراسانی بیان کرد: نوع انتقال معرفت است که محبتها را چندگونه میکند؛ یعنی مثلا وقتی امام رضا(ع) را با سجایای اخلاقی به مردم معرفی کنیم، یک جنس محبت به وجود میآید و وقتی ایشان را با معارف عقلانی، ولائی و کلامی معرفی کنیم، جنس دیگری از محبت به وجو د میآید، لذا آن تابلوی معرفتی که از امام(ع) عرضه میکنیم، در نوع محبتی که در دل مردم لانه میکند، تأثیر خواهد داشت.
وی با بیان اینکه محبت تکساحتی میتواند چندساحتی و چندوجهی شود، تصریح کرد: این امر وقتی اتفاق میافتد که آن معرفتی که پشتوانه محبت است، تکساحتی نباشد و به یک معرفت چندوجهی تبدیل شود.
مدیر کل آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی افزود: به عنوان مثال اگر مردم، امام رضا(ع) را فقط به عنوان فردی که حاجت میدهد بشناسند، با این معرفت، محبتشان هم فقط در همین زمینه خواهد بود و در نتیجه تنها باید از کرامات بگویید تا این محبت اوج بگیرد، اما اگر امام رضا(ع) را به عنوان کسی شناختید که ولایت و امامشناسیتان را از او گرفتهاید، باید از این جنس اطلاعات و معرفت داده شود تا معرفت و محبت ناشی از آن افزایش یابد.
الهی خراسانی تاکید کرد: توجه تک محوری به برخی شاخصههای وجودی امام رضا(ع) نگاهی تکساحتی است که درست نیست و به نوعی تجزیه شخصیت حضرت رضا(ع) است.
وی با اشاره به اهمیت برنامه جامع برای زائران، اظهار کرد: رسانهها و آموزشهای فراگیر تنها یک ادعا هستند و همیشه بخشی از مخاطبانشان غایب هستند، حتی بخشی ممکن است حضور فیزیکی داشته باشند، اما ذهن و احساسشان غایب است.
این استاد حوزه علمیه خاطرنشان کرد: زائران دارای شخصیتهای متفاوتی هستند، ولی باید برنامه جامعی داشت؛ برنامهای که روی کاغذ بیاید و مطمئن باشیم که هیچ مخاطبی جا نمانده است؛یعنی برای هر مخاطب، با هر سلیقه و هر ذائقه، جنست، سن، تحصیلات، ملیت، گرایش، تیپ شخصیتی و... برنامه داشته باشیم؛این مؤلفهها در هم که ضرب میشوند، یک جدول چندوجهی را به دست میدهند و نتیجه ضرایب آن، انواع مخاطب را مشخص میکند.
الهی خراسانی با تاکید بر اهمیت شکل گیری یک شورای عالی زیارت جهت تقسیم وظایف، تصریح کرد: کلیه گروههای مرتبط با زائر، مثل هتلها، بازار و... و نیز افراد نخبه و خلاق و کارشناسان فرهنگی میتوانند در این شورا عضویت داشته باشند که در واقع ترکیبی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی است که از اشخاص حقیقی و حقوقی تشکیل شده است.
وی افزود: در حال حاظر اگر چه هر بخشی از کار زائر مرتبط با یک دستگاه اجرایی است و یک کار باید به آن دستگاه ارجاع شود، اما متأسفانه در کشور ما مدیریت متمرکز به اختیارات متمرکز منجر میشود نه وظایف متمرکز! لذا در این فضا، طرح ایده مدیریت متمرکز خطرناک است؛ چون ممکن است آن را عملیاتی کنند و این مشکلات ایجاد شود و چهبسا در آینده با یک اقتدار سیاسی گره بخورد و از آن استفاده سوء استفاده شود.
انتهای پیام/