به گزارش خبرنگار تسنیم از کرج، یکی از اصول مهم و اولیه در فعالیت نهادهای شهری و شهرداری‌های کشورهای مختلف جهان، تصویب قوانین و مقررات مرتبط با نمای شهری و نیز نظارت بر اجرای دقیق آنها است. تا جایی که این ضرب‌المثل جهانی بین شهرداران و شهروندان کشورهای توسعه یافته یا حتی در حال توسعه مطرح است که: "اگر می‌خواهید احترام مدیران شهری را نسبت به مردم بسنجید، به مبلمان آن شهرنگاهی بیندازید."

 تاکید بر نمای شهری از آن جهت است که آرامش بصری و روحی و روانی شهروندان را در پی داشته باشد. چراکه شهروندان در طول شبانه روز بیش از هر چیز با اجزا و تاسیسات شهری سر و کار دارند؛ در خیابان‌ها قدم می‌زنند، خرید می‌کنند، سوار خودرو شخصی یا عمومی می‌شوند و ساعات زیادی را در سطح شهرها به سر می‌برند. چنانچه نمای شهری تاثیر نامطلوبی بر روحیه شهروندان بگذارد قطعا مشکلات دیگری مانند کاهش آستانه تحمل، بداخلاقی، توهین به دیگران، عصبی شدن و غیره برای ساکنان شهر ایجاد می شود.

 گذری کوتاه در شهر کرج حکایت از این دارد که هیچ قانون یا آیین‌نامه مشخصی برای بهبود نمای شهر در زمان ساخت واحدهای مسکونی، اداری و تجاری رعایت نمی‌شود و البته در موارد بسیاری، جای خالی یک قانون محکم و بازدارنده از هرج و مرج بصری، قابل لمس است.

خبری از خط تراز، خط پنجره‌ها و خط آسمان نیست

یکی از اصول مهم در نمای بصری شهری، رعایت اصول خطوط کلی نما از جمله خط تراز، خط پنجره‌ها و خط آسمان است که حتما باید با یکدیگر در هماهنگی کامل باشند اما چنین اصلی فقط در برخی از کلانشهرهای کشور رعایت می‌شود و نمای شهر کرج از نبود این مهم رنج می‌برد.

 به طور مثال به تازگی شهرداری مشهد طبق مصوبه شورای اسلامی این شهر، راهکارهای تازه‌ای را برای نظارت بر ساخت و سازها و بهبود نمای شهری در دست اقدام قرار داده است. بر این اساس تمامی نماهای شهری و نماهای اصلی قابل رویت در معابر اصلی شهر باید با مصالح مرغوب و مقاوم در برابر عوامل مخرب پوشش یابد و در محل تلاقی با نماهای مجاور باید نزدیک به هم و متناسب با یکدیگر به صورت زیبا و هماهنگ طرح شود.

 همچنین نمای بدنه‌های جانبی حداقل با سیمان سفید پوشش یابند. از سوی دیگر در رنگ نماهای اصلی ساختمانی باید از رنگ‌های روشن، قهوه‌ای روشن، آبی فیروزه‌ای، لاجوردی و گل بهی بیشتر استفاده شود و در نماهای اصلی خیابان‌های منتهی به حرم مطهر امام رضا (ع) نیز آجر و کاشی‌های سنتی فیروزه‌ای غالب نمای اصلی ساختمان‌های این محدوده را تشکیل خواهند داد.

 در شهر کرج اما معابر بی‌قواره، ساخت و سازهای غیراصولی و نامتناسب و نیز خط‌های آسمان ناهماهنگ، موجب بر هم خوردن آرامش روانی و بصری شهروندان می‌شود و در قوانین و آیین‌نامه‌های موجود در حوزه شهرسازی کرج کمتر تاکید جدی بر رعایت اصل آرامش بصری شده است؛ تا جایی که پیمانکاران، ناظران، مهندسان و عوامل مدیریت شهری هم فقط مطابق سلیقه خود عمل می‌کنند و از هر رنگ و ترکیب غیراستاندارد و ناهماهنگ در ساخت و سازها استفاده می‌کنند و هیچ نهادی نیز مانع تصمیمات شخصی و سلایق متفاوت آنان نمی‌شود.

یک کارشناس معماری: ارزیابی ما از نمای کرج مثبت نیست
 در همین باره مهندس منصور زند کارشناس معماری و کارشناس ارشد شهرسازی معتقد است: "امروزه شهرسازی با هم‌راهی علوم اجتماعی و روان‌شناسی ادراک به جایی رسیده که بداند، تعاریف جاری از فضایِ شهری ناکارآمد و نارسا است. می‌دانیم که دو نوع فضای شهری وجود دارد: این فضایی است که زمان، آن را می‌سازد؛ و آن، فضایی که من وشما آن را می‌سازیم. مقتضیات این‌ها باهم فرق دارد. و نقش من‌ وشما؛ شهرساز باشیم، شهروند باشیم و یا مدیریت شهری، بسته به این‌که جایگاه ما در کدام‌یک از آن دو نوع قرار بگیرد، بسیار متفاوت است."

 وی درباره نمای شهر کرج می‌گوید: "این چیزها در کرج، با آن‌چه که در غیر کرج می‌گذرد اگرنه یکسان، دست‌کم همسان است. البته ارزیابی ما چندان مثبت نیست اما، هرچه هست، این اغتشاش و یا هرچه بتوان اسمش را گذاشت، بازتاب برآیند شخصیت‌های فردی من وشما است. این ماییم که مغشوشیم. روابط اجتماعی خود را نظام‌مند کنیم، سیمای بصری شهرمان نظام‌مند می‌شود. نظام‌مندی الزاما خوب و یا کامل وبی‌عیب بودن روابط نیست. منظور خصلت سازمان‌پذیری آن است. معروف است که ایرانیان در ورزش‌های انفرادی خوش می‌درخشند، اما کار تیمی نمی‌توانند. چرا؟ هر پاسخی که بر این پرسش بیابید، بازتابش را بر سیمای بصری شهرهایمان خواهید یافت. این فضاها آینه‌دار روابط اجتماعی ما هستند. دیگر اینکه دست مردم را در ساختن فضایی که خود می‌خواهند باز بگذارید. ضرر نمی‌کنید. حداقل بیش از این ضرر نمی‌کنید."

 مهندس زند همچنین راهکارهایی برای ساماندهی بدنه خیابان‌های شهر ارائه کرده است: "به مردم ضابطه نشان دهید. الگو بدهید. از آنکه بهتر کار کرده صادقانه حمایت کنید و در نظر داشته باشید که اصلا بخشی از تقصیر، خود ما هستیم. یا ضابطه‌هایمان غلط است، یا دخالت نابه‌جا کرده‌ایم و یا حتی زیادی سخت گرفته‌ایم. و بالاخره گناه پاره‌هایی از این نافرمانی مدنی در سیمای شهری، از سر سوداگری مستغلاّت و سرمایه‌ای بودن بازار ساختمان است. اشکال کار جای دیگری است. چرا شصت سال پیش که بازار ساختمان بیش از امروز خصلت مصرفی ( و کمتر خصلت سرمایه‌ای) داشت، سیمای بصریِ شهرهایمان هم به‌سامان‌تر بود؟

بهبود نمای بصری کرج حتی در حد شعار هم نیست
 جست‌وجو درباره اهتمام مدیریت شهری کرج برای بهبود نمای بصری شهر متاسفانه نتایج چندانی ندارد و فقط به تعداد اندکی مصاحبه برمی‌خوریم که پشتوانه و ضمانت عملیاتی محکمی نیز ندارند و حتی از سطح شعار هم پایین‌تر است چه رسد به مرحله اجرایی!

 به طور مثال فروردین 1392 مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری کرج عنوان کرده است: ضرورت حذف آلودگی های بصری چشم انداز برنامه های مهم کرج است و از جمله مهمترین انتظارات مردم از مسئولان شهری ایجاد محیطی زیبا، آرام و پاکیزه شهری است. بر این اساس همه بخش‌ها و سازمان‌های تحت پوشش شهرداری به منظور تحقق این مهم نسبت به انجام اقداماتی که در حوزه وظایف هریک مشخص شده است، اقدام می‌کنند. یکی از دیدگاه‌های مهمی که شهروندان در خصوص محیط زندگی شهری دارند، فراهم آوردن بسترهای مناسب به لحاظ زیباسازی چهره شهر است."

 وی با بیان اینکه سازمان زیباسازی شهرداری کرج برنامه‌های مهمی را در دستور کار دارد، گفته بود: "برنامه‌ریزی‌های زیباسازی با محوریت فراهم آوردن تحولات ساختارسازی و زیباسازی طراحی و تدوین می‌شود... پرداختن به نقاشی‌های دیواری و نورپردازی‌های مناسب نقش بسزایی در ایجاد آرامش خاطر ذهن شهروندان ایفا می‌کند. اعمال سلیقه‌های شخصی موجب آشفتگی سیمای بصری شهر می‌شود و برای رفع این مهم نیاز است نمای هر ساختمان با نماهای مجاور و موقعیت اقلیمی هماهنگ باشد."

 این اظهارات البته چنانچه با اقدامات عملی و مطالعات کارشناسی همراه باشد، می‌تواند برخی مشکلات موجود در نمای بصری کرج را رفع کند.

انتهای پیام/