به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از مؤسسه واشنگتن، کارشناس این اندیشکده ضمن بررسی سیاست یک بام و دو هوای رژیم السیسی در قبال حماس و مردم نوار غزه، تصریح میکند که واشنگتن نباید از رویکرد منفی السیسی نسبت به حماس نگران باشد و باید با کمک وی در دوران عدم نزاع، حماس را به حاشیه رانده و آن را خلع سلاح کند.
درگیری کنونی میان حماس ـ اسرائیل، از تناقضی مهم در چشم انداز و ظرفیتهای سیاست خارجی رژیم کنونی مصر پرده برمیدارد. رئیس جمهور جدید مصر، عبدالفتاح السیسی نیز همانند واشنگتن و اسرائیل، حماس را هم سازمانی تروریستی و هم تهدیدی استراتژیک میبیند و در نتیجه هم از جایگاه سنتی مصر به عنوان میانجی میان حماس و اسرائیل سقوط میکند و هم تمایل کمتری برای این کار خواهد داشت. در حالی که واشنگتن به درست میکوشد تا پایانی سریع از طریق مذاکرات به دور جدید نزاع در غزه ببخشد، میبایست از ترغیب مصر برای دادن امتیازی که ظرفیت تجدید قوای حماس را بالا میبرد، بپرهیزد؛ از جمله بازگشایی گذرگاه رفح بدون آنکه سیستم کارآمدی برای ممانعت از ورود تسلیحات به غزه ایجاد شود.
رویکرد منفی سیسی به حماس، به مثابه عبور قطعی از رویکرد سلف خود، محمد مرسی، رهبر اخوانی مصر، و استقبال از یک رویکرد کاملاً جدید است. مرسی، پیش از انتخاب شدن در ژوئن 2012 به عنوان رئیس جمهور، مهمترین رابط حماس با دفتر راهبری اخوان المسلمین بود و مرسی پس از انتخاب شدن، میزبان رهبران بلند پایه حماس در کاخ ریاست جمهوری بوده و به موسی ابومرزوق، معاون ریاست حماس، و دوست سالیان سال خود مرسی، اجازه داد تا در قاهره سکونت کند. در حالی که رژیم سیسی به مرزوق دستور داد تا مصر را ترک کرده و مبارزه نظامی خشونتباری را برای انهدام تونلهای زیرزمینی از صحرای سینا به غزه آغاز کرد؛ تونلهایی که حماس و دیگر گروهها با استفاده از آنها تسلیحات و دارو به غزه میبردند. در دوران آرامش و عدم نزاع، سیسی برای محدود کردن حماس، با غربیها همراه میشود.
روابط تیره و تار سیسی با حماس، اقدامات واشنگتن برای پایان بخشیدن به نزاع نظامی اخیر حماس ـ اسرائیل را دشوار میسازد. سیسی، بر خلاف اسلاف خود، نتوانسته است تا حماس را به سمت مذاکرات سوق دهد؛ کاری که شورای عالی نیروهای مسلح در سال 2011 انجام داد و اسباب آزادی سرباز اسرائیلی را فراهم کرد و کاری که دولت مرسی در سال 2012 پیش برد و آتشبس غزه را میسر ساخت. در واقع، به درخواست مقامات آمریکایی، رژیم سیسی با مطرح کردن یک پیشنهاد به حماس نزدیک شده که برابر با این پیشنهاد اسرائیل زندانیانی که به تازگی گرفته است آزاد کرده و منطقه ماهیگیری در سواحل غزه را گسترش میدهد، در حالی که مصر هم اجازه میدهد تا مواد لازم برای کار ساخت و ساز وارد غزه شود. حماس این معامله را رد کرد و قاهره هم تمایلی به دادن امتیازی را ندارد ـ مانند بازگشایی دائمی گذرگاه رفح ـ که میتواند به حماس اهرم فشار و قدرت ببخشد. با این حال حمله زمینی اسرائیل ممکن است سیسی را وادار به تغییر رویکرد خود کند، چرا که تلفات بالای فلسطینیها باعث میشود تا تلاش سیسی برای منزوی ساختن حماس، هزینه سیاسی برای او به بار آورد، چرا که مردم مصر با فلسطینیها احساس همدردی کرده و با ایشان همراهند.
این تنش میان تنفر سیسی از حماس از یک سو و نیاز سیسی به جلب افکار عمومی مصر از سوی دیگر، به خوبی در فاصله بسیار زیادی که میان سیاست اعمالی مصر و اظهارات رسمی آن دیده میشود، هویداست. در حالی که گذرگاه رفح معمولاً مسدود است، و فقط در چند روز اخیر به طور موقت بازگشایی شده تا کمکهای پزشکی وارد شده و زخمیها از غزه خارج شوند، مقامات مصری به طور آشکار و علنی حملات هوایی اسرائیل را محکوم کردند. در روز جمعه، سخنگوی وزارت خارجه مصر اعلان کرد که قاهره «در کنار مردم فلسطین ایستاده است؛ مردمی که بهای حملات وحشیانه و خطرناک را پرداخت میکنند» و اسرائیل را به «نقض قوانین بینالملل» محکوم کرد. این در حالی است که رژیم سیسی تلاش میکند با ارسال پانصد تن مواد خوراکی و تجهیزات پزشکی به غزه با استفاده از خودروهای نظامی، خشم مردم مصر ناشی از موضع رئیس جمهور در قبال غزه را کاهش دهد.
در نتیجه این سیاست یک بام و دو هوای رژیم سیسی در قبال غزه، دوران مبارک را در خاطر زنده میکند؛ البته با این تغییر که در این دوره نقش میانجیگری مصر در زمان بحران کاملاً از بین رفته است. در حالی که این امر دست واشنگتن را از یک مکانیسم دیپلماتیک قابل اتکا برای حل منازعه کنونی حماس ـ اسرائیل، خالی گذاشته است، اما در کل واشنگتن میتواند برای هر چه منزویتر کردن حماس روی سیسی حساب باز کند ـ البته در زمانی که توجه رسانهای به این موضوع کمتر باشد.
در واقع واشنگتن نباید خواهان بازگشت روزهایی باشد که حکومت اخوان المسلمین دسترسی بیشتری به نوار غزه داشتند. به رغم نقشی که در مذاکرات آتشبس سال 2012 ایفا کرد، احساس همدردی عمیق مرسی با حماس به معنای آن است که هر برحه از منازعه میان حماس ـ اسرائیل، خطر بروز یک بحران منطقهای را در پی دارد. هر چند که این موضوع در جریان درگیری کنونی، حادث نشده است.
انتهای پیام/ع