اعتدال، گفتمانی که هنوز غالب نشده

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، گفتمان اعتدال مولود تازه صحنه سیاست در مقطع معاصر است که از آغاز انتخابات ریاست جمهوری یازدهم چشم به جهان گشوده و پس از پیروزی حسن روحانی بر رقبا توجه خیلی ها را به خود جلب کرده و اکنون به نام گفتمانی غالب در ایران جا افتاده است .

نباید فراموش کرد که اعتدال ریشه در مبنای دینی و اجتماعی کشورمان دارد ، این امر موضوعی ناشناخته برای مردم نیست و زمانی که دولت روحانی تاکید کرد این رویه، رویه غالب بر دولت وی خواهد بود، انتظار و توقع مردم و افکار عمومی از این موضوع روشن بود بنابراین راه سختی در پیش روی دولت قرار گرفت .

رئیس جمهور بیش از آنکه خود را متعلق به جناح اصلاح طلب و اصولگرا معرفی کند خود را یک اعتدال گرا می خواند و در برهه هایی سعی داشته است تا این اعتدال را نشان دهد. اینکه با کلید آمده است ، نه داس، اینکه اهل مشورت است، به دنبال محقق کردن اهداف انقلاب است و از همه در این راه کمک می خواهد ، از نظر رقبای خود برای تقویت دولت بهره می‌گیرد ، اینکه از افراد اصولگرا در کابینه استفاده کرده و مخالف افراط است شعارهایی بود که مکرراً در سخنرانی های رئیس جمهور از بدو امر و دوران کاندیداتوری تا کنون شنیده می شود و نشان می دهد که روحانی نیز به این انتظار مردم واقف است .

با این وجود راه طی شده در مدت زمامداری دولت یازدهم نشان از رخوت و سستی در برابر برخی از افراط گرایی ها را دارد و عملکرد برخی حامیان دولت نتوانسته است تا انتظارات مردم را در این زمینه برآورده سازد.

تا آنجا که به نظر می رسد که این روزها تبیین اعتدال ازسوی برخی معنای دیگری پیدا کرده است و این کلمه به ابزاری برای رقبا تبدیل شده و موجب شده است که مقام معظم رهبری در جمع کارگزاران نظام هشدار دهند که " مراقب باشید که برخی در صحنه سیاسی کشور، با شعار اعتدال، جریان‌های مومن را کنار نزنند".

آنچه که مسلم است این است که فرمایشات مقام معظم رهبری اشاره به شکافی دارد که این روزها در بسیاری از مسائل سیاسی کشور دیده می شود و هشداری به این است که مسئولان باید در این زمینه مراقب باشند چرا که عده ای نمی خواهند اعتدال مورد تاکید رهبری والبته رئیس جمهور پیاده سازی شود.

اعتدال مورد نظر رهبری چیست ؟

این روزها بازار تعریف از «اعتدال و اعتدالگرایی» داغ است و بسیاری سعی دارند متناسب با شرایط زمانی و منافع خود به ارائه تعریف دلخواه از این واژه بپردازند. در حالی که تعریف باید دارای ویژگی فرازمانی و فرامکانی باشد تا در هر شرایطی از عهده معرفی معرف خویش برآید. براساس آموزه‌های قرآنی ، اسلام همواره از «افراط» و «تفریط» و از «کندروی» و «تندروی» از «چپ‌روی» و «راست‌روی» برکنار است و درست از همین روست که گوهر تربیت قرآنی، اعتدال و میانه‌روی نام گرفته است .

اعتدالگرایان حقیقی آن گروهی هستند که هم عقلانیت را از ادله های اصلی اعتدالگرایی می دانند و هم آنرا با انقلابیگری و عدالت خواهی و معنویت گرایی در تضاد نمی بینند. آنها معتقدند نه تنها دولت اعتدال بروز عینی داشته بلکه حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری دو الگوی حقیقی مشی اعتدالگرایی و میانه روی بوده و هستند. اینکه عده ای شاخصه‌های مدنظر خود را به اعتدال تحمیل می‌کنند از آن روست که امام راحل را فردی انقلابی دانسته و اساسا انقلابیگری را نقطه مقابل اعتدالگرایی می‌دانند و این در حالی است که سلطه جویی و سلطه پذیری هر دو مسیر افراط و تفریطی هستند که راه میانه و اعتدال بین آنها داشتن روحیه انقلابی برای ایستادن در برابر استعمار و استبداد و در عین حال رعایت عدالت در منصب قدرت است. لذا مشی سیاسی حضرت امام (ره) را باید بهترین روش اعتدال و اعتدالگرایی دانست.

اعتدالگرایی رهبر معظم انقلاب نیز بر همین مبنا استوار است و معظم له افراط و تفریط را دو راه انحرافی از صراط مستقیم دانسته و راه نغلتیدن در گرداب انحراف را تاسی به مکتب حضرت امام(ره) می‌دانند. لذا می‌فرماید: ‏«مکتب امام یک بسته‌ کامل است، یک مجموعه است، داراى ابعادى است؛ این ابعاد را باید با ‏هم دید، با هم ملاحظه کرد. دو بُعد اصلى در مکتب امام بزرگوار ما، بُعد معنویت و بُعد ‏عقلانیت است. بُعد سومى هم وجود دارد، که آن بُعد عدالت است.»‏
با این وجود نگاهی به چرخش های صورت گرفته در کشور نشان می دهد که رویه اعتدالی یاد شده جدای از آن چیزی است که اینک جریان دارد .

نگاهی به سیاست خارجی

دولت یازدهم در مقام عمل راه برون رفت از مشکلات اقتصادی را نیز تغییر جدی در سیاست خارجی بیان نمود و بواسطه آن حرکت های خویش را آغاز کرد. سوال جدی اینجاست که شعار اعتدال ولت در این زمینه واقع بینانه بوده است یا نه؟ از منظر ارزشهای انقلاب اسلامی راه درست آرمان گرایی واقع بینانه و به تعبیری برنامه ریزی دقیق برای عبور از واقعیات تلخ موجود در رسیدن به اهداف انقلاب اسلامی و تحقق ارزش های آن دارد و این به عبارت همان ترجمه نرمش قهرمانانه ای است که رهبری معظم انقلاب بر آن اصرار دارند.

عدم تحمل برخی از رسانه ها

«دولت از نقد نمی هراسد و استقبال می کند...» شاید یکی از کلیدی ترین جمله های حسن روحانی پس از انتخاب به عنوان رئیس جمهور ایران بود؛ اما طی چندماه اخیر و با افزایش برخی انتقادها نسبت به دولت در زمینه سیاست خارجی و برنامه های اقتصادی نظیر توزیع سبد کالا میان مردم، استفاده از این جمله را بیشتر در دستور کار خود قرار داد.

دکترروحانی همچنین در مراسم اختتامیه بیستمین جشنواره مطبوعات و خبرگزاری ها از آزادی رسانه های منتقد دولت سخن گفت اما این درحالی است که طی چند ماه اخیر و درست زمانی که رئیس جمهور تاکید دارد که دولت از نقد و منتقدان استقبال می کند رویکرد دوگانه تیم رسانه‌ای دولت یازدهم و حذف رسانه های منتقد برای پوشش برنامه‌های رئیس جمهور به رویه‌ای ثابت در دولت تدبیر و امید تبدیل شده است.

در ابتدا تیم رسانه ای دولت در چندین برنامه بدون هیچ توضیح خاصی برای دعوت از رسانه‌ها، گزینشی عمل کرده و خبرگزاری منتقد بخصوص خبرگزاری های اصولگرا را از لیست پوشش برنامه‌های ریاست جمهوری در عمل حذف نمود و از آنها برای حضور دعوت نکرد . در آن زمان تنها پاسخ مسئولان مربوطه این بود که رسانه‌های خارجی بسیاری تقاضای حضور در این برنامه را داشتند و فضا محدود بوده است!

توقیف دو نشریه ، به دلیل انتشار مطالب انتقادی نسبت به سیاست‌های هسته‌ای، فرهنگی و اقتصادی از جمله موارد عدم تحمل دولت در مواجهه با مطبوعات به شمار می رود تا جایی که حتی منتجب‌نیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی گفت: به روند حذف رسانه‌های منتقد از سوی دولت یازدهم انتقاد داریم؛ منتقدین باید از آزادی برخوردار باشند.

با این وجود نکته قابل توجه نظر وزیر ارشاد دولت یازدهم در مورد توقیف هفته نامه یالثارات بود. علی جنتی در حاشیه بازدید از خبرگزاری دولتی ایرنا در گفت و گویی با اشاره به توقیف این هفته نامه گفت: « آنچه که در چندین شماره اخیر این نشریه بررسی کردیم مشحون از نشر اکاذیب، توهین های بسیار بارز به رییس جمهوری، اعضای دولت و مقامات کشور است؛ در این نشریه نوعی لمپنیسم در بکار گیری کلمات و ادبیاتی در سطح بسیار سخیف و زشت مشاهده می شود. »

وزیر ارشاد در ادامه انتقاد تند خود از هفته نامه مذکور تصریح کرد: «اگر هیات نظارت می خواست با این نشریه برخورد کند باید لغو پروانه می شد؛ سوابق یکسال گذشته این نشریه تا کنون نشان می دهد هیات نظارت بارها به دنبال توقیف آن بوده اند؛ هرکسی که این هفته نامه را بخواند عادلانه می تواند قضاوت کند که این هفته نامه در شان جمهوری اسلامی نیست.

توقیف روزنامه بهار و آسمان نیز که اخیراً صورت گرفت از جمله توقیف هایی بود که در زمان دولت روحانی صورت گرفت . در زمان توقیف این روزنامه ها اولین موضع گیری توسط علی جنتی وزیر ارشاد به عنوان یک عضو هیات نظارت بر مطبوعات صورت گرفت و اعلام کرد : «من نظر هیئت نظارت بر مطبوعات را در این باره اعلام کردم و نظر شخصی نمی‌دهم؛ من از توقیف روزنامه بهار متاسفم و امیدوارم راه‌های دیگری به جز توقیف پیدا کنیم.

مساله ای که در این میان و در انتقاد به عملکرد دولت در برخورد با رسانه ها از سوی برخی مطرح شد، این بود که چرا دولت زمانی که روزنامه های منتقد عملکردش، توقیف می شوند، این موضوع را تصمیم اکثریت اعضای هیات نظارت و پس از تذکرات گسترده عنوان می کند ولی زمانی که یک نشریه حامی دولت توقیف می شود، آقای وزیر این توقیف را تاسف بار و به دلیل تمایل اعضای دیگر هیات نظارت معرفی می کند؟

انتصاب چهره های مسئله دار

انتصاب چهره ها ی حامی فتنه ، افراطی، حاشیه دار و بعضا اخراجی از جمله دیگر اقداماتی بود که در دولت یازدهم روی داد . بعنوان مثال دولت پس از عدم اعتماد مجلس به جعفر میلی منفرد برای تصدی وزارت علوم، در اقدامی تعجب برانگیز جعفر توفیقی وزیر علوم دولت محمد خاتمی را که از جمله چهره های پرحاشیه محسوب می شود را به عنوان سرپرست این وزارتخانه تعیین کرد. پس از اینکه میلی منفرد به عنوان وزیر علوم موفق به کسب رای اعتماد از مجلس نشد، روحانی رضا فرجی دانا را به عنوان جایگزین معرفی کرد زمانی که فرجی دانا عهده دار این وزارتخانه شد، اقدامات صورت گرفته توسط وی موجب تنش‌های بسیاری گشته است و با انتصاب نیروهای مسئله دار، حذف نیروهای ارزشی ، حمایت از جریان های تنش زا نشان داد اعتدالی در کار نیست .

برکناری نیروهای ارزشی

هر چند رویه تغییر نیروها در آغاز دوره دولتها مساله ای طبیعی است اما این رویه در دولت یازدهم عمق زیادی پیدا کرده و جابجایی و حذف مدیران و نیروهای ارزشی و متعهد به رویه ای رایج تبدیل شده است بطوری که افراد بدون در نظرگرفتن مراتب تعهد و کارآمدی و تنها به صرف اختلاف نظرهای سیاسی حتی در مواردی جزئی کنار گذاشته می شوند.

بادامچیان عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در این باره گفت : انتظار داشتیم روحانی در رعایت اعتدال مانند عسگراولادی باشد اما دولت در زمینه تحقق شعار اعتدال که با آن روی کار آمد ناموفق بود و همانطور که دیدیم چینش کابینه یازدهم به گونه ای غیر مفید بود و تغییرات در دولت روحانی اتوبوسی شکل گرفت .

نگاهی به چینش کابینه نشان می دهد که اکثر نیروهای آن از نیروهای اصلاح طلبان و کارگزاران شکل گرفت و این حذف و تغییرات در انتخابات استانداران هم کاملا مشهود بود. مجلس به 3 وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان دولت یازدهم رای اعتماد نداد چرا که همه افراد معرفی شده سابقه در فتنه 88 داشتند، یا ساکت بودند و یا همراهی می کردند .

حجت‌الاسلام موسوی‌نژاد نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی در این باره گفت : نیروهای مومن با چماق افراط از صحنه کنار زده می‌شوند، و این در حالی است که باید نیروهای انقلاب همواره در صحنه دفاع از کشور و مردم حاضر باشند.

عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با یادآوری اینکه شعار عدالت توسط دولت یازدهم و حامیان آنها مطرح شده است، اظهار داشت:‌ ما در جلسه با رئیس‌جمهور از وی خواستیم که اعتدال را بازتعریف کرده و در جهت تحقق سیاست‌های تعریف شده برای اعتدال برنامه‌ریزی کند.

وی با انتقاد از حذف نیروهای مؤمن توسط دولت با چماق افراط اظهار داشت:‌ متاسفانه حذف نیروهای مومن در دولت در حال تبدیل شدن به یک رویه عادی است؛ برخی در این دولت با استفاده از گفتمان اعتدال و با چماق افراط نیروهای مومن را از صحنه خارج کردند در واقع آنها به بهانه مقابله با افراط اما در اصل با افراط برخی اقدامات را دنبال کردند.

راهکارهای پیشنهادی به دولت برای ایجاد تعادل

دولت باید کابینه و اطرافیان خود را از افراد افراطی دور کند و اعتدال را برای همه ایرانیان نه برای خودی ها بخواهد . یعنی در رفتار با دگر اندیشان باید تامل عقلی و ژرف نگری داشته باشد و برای هر اندیشه در بیانی حتی اگر مخالف عرف باشد اولا اجازه گفتن بدهد و در ثانی تفکری در آن داشته باشد. همچنین لازم است که از نگاه افراطی به مولفه های سیاسی، فرهنگی و اعتقادی پرهیز کنند. اجرای بدون تنازل قانون اساسی یعنی اجرای کامل بند بند قانون اساسی نه اجرای گزینشی با نگاه سلیقه ای نیز از جمله پیشنهاداتی است که در این زمینه می توان ارائه داد

منبع: سیاست روز
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.