به گزارش خبرگزاری تسنیم، ظرفیت غنی سازی ایران در دوره توافق جامع، نه تنها از جمله اصلی ترین موضوعات اختلافی باقیمانده میان ایران و گروه 1+5 (امریکا) در وین 6 بود بلکه مهمترین آنها هم محسوب می شود. این مقوله در کنار پلوتونیومی که به صورت فرعی از فعالیت عادی رآکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک تولید می شود، دو حلقه ای تلقی می شوند که امریکا با تلاش برای کنترل آنها، سعی کرده به بهانه از بین بردن قابلیت های نظامی هسته ای در ایران، در واقع قدرت راهبردی هسته ای را از کشور سلب کند یا این قدرت را به حداقل ممکن برساند.
جان کری در بیانیه خود در مورد توافق جدید وین، دقیقاً عبارت «خنثی کردن» توان هسته ای ایران را بکار برد. این امر نشان می دهد که آمریکاییها تنها در شرایطی با ایران کوتاه خواهند آمد که قدرت ایران در نتیجه دستاوردهای هستهای، به حدی تقلیل یابد که عملاً ارزشی برای چانه زنی در محیط منطقه ای و جهانی نداشته باشد.
برای تحقق این هدف راهبردی، آمریکا طرحهای زیر را به صورت مکمل تعقیب کرده است:
1- در خصوص پلوتونیوم:
• طراحی رآکتور اراک به نحوی تغییر یابد که تولید پلوتونیوم در نتیجه آن، به حداقل ممکن برسد.
• منظور از حداقل، میزان تولید بر حسب سال است که امکان ندهد به تعبیر آنها، ایران بتواند از پلوتونیوم برای تولید قدرت افکنی هسته ای علیه امریکا استفاده کند؛
• پلوتونیوم تولیدی در این فرآیند، به هر میزان که باشد، از ایران خارج شود. این مساله در حالی مهم جلوه می دهد که آمریکا با حفظ ماهیت آب سنگین اراک کنار آمده و اصل امکان تولید پلوتونیوم در این زمینه را ناگزیر شمرده است.
2- در خصوص غنی سازی اورانیوم
• اینکه به هیچ وجه بر موجودی غنی سازی پیشرفته ایران (20 درصد) افزوده نشود.
• اینکه بخشی از موجودی ذخایر اورانیوم با غنای بالا، به شیوه رقیق سازی به اورانیوم با غنای پایین تبدیل شود و هزینه های این اقدام را ایران بر عهده بگیرد.
• اینکه موجودی اورانیوم با غنای بالا که اکسید شده است، به سوخت تبدیل شود که امکان عملی بازگشت به غنای بالا را نداشته باشد.
• سطح و قدرت تولید اسمی و عملی اورانیوم با غنای اندک، مهار شود. مساله تعداد سانتریفیوژها و نسل های آنها، به همین مساله مربوط می شود.
• موجودی های اورانیوم با غنای پایین، هیچ گاه به صورت گاز باقی نمانده و به سرعت تبدیل به اکسید شود؛
• اکسید اورانیوم با غنای پایین، از اکسید خارج شده و در همین شرایط باقی نماند بلکه به منظور مصرف، تبدیل برسد.
• پسماندهایی که در فرایند غنی سازی پیشرفته ایران به عنوان محصول جانبی تولید شده است، قابلیت قرار گرفتن در فرایند غنی سازی را از دست بدهند. از همین رو، رقیق سازی آنها تا حد اورانیوم طبیعی (با غنای 7/.) تعقیب شده است.
3- نظارت بین المللی فراگیر و پایدار: سایه دائمی آژانس بر صنعت هسته ای بموجب پروتکل الحاقی
منظور از نظارت، حضور آژانس در کلیه مراحل فعالیت های حساس و راهبردی ایران در امر غنی سازی، تولید پلوتونیوم و خارج سازی آن از کشور و همچنین تولید و مصرف اورانیوم است.
در این رابطه، الگوی پایدار و جامعی که همراه با بالاترین ظرفیت های پایش عملکرد ایران خواهد بود، پروتکل الحاقی است.
جمع بندی: مذاکرات وین 6؛ اختلافات و توافقات
بخشی از طرحهای مورد نظر آمریکا، در فاز اول توافق ژنو یعنی توافق موقت 6 ماهه محقق شد. در این رابطه، تمرکز اصلی بر غنی سازی 20 درصد بود به طوری که رقیق سازی و اکسید کردن کلی موجودی و حدف امکان موجودی جدید، دنبال شد. در مورد غنی سازی پایین هم اکسید کردن این مواد، و در مورد راکتور اراک نیز متوقف کردن پیشرفت آن، مورد توافق قرار گرفت.
در مرحله توافق جدید 4 ماهه: همه وضعیت های 6 ماهه قبل تثبیت و برای مدت 4 ماه دیگر هم الزامی شد.
علاوه بر این، تبدیل ذخایر اکسید اورانیوم غنی شده بالا هم به سوخت (یک چهارم در قالب توافق جدید و 3 چهارم در قالب برنامه داخلی ایران) و رقیق سازی پسماند 2 درصد در فرایند غنی سازی بالا، بر ایران الزام شد. این پسماندها از آن نظر اهمیت داشت که قابلیت تبدیل به غنای 10 درصد را نیز دارد.
در مورد ظرفیت تولید هم طرح قطره چکانی ایران که با نسخه آمریکا تغییر یافته است، به دنبال اکتفای ایران به 8 هزار سو در وضعیت کنونی با امکان توسعه آن در آینده (با توافق بعدی طرفین) است و این مساله در دست مذاکره مانده است.
در مورد پلوتونیوم نیز گفته می شود که طرح آمریکا در ابعاد زیادی پیشرفت داشته و بازرسیهای آژانس بر اساس پروتکل، مورد مخالفت ایران نبوده و تنها به موافقت مجلس و رعایت اختیارات آن منوط شده است.
در هر حال، پرسشی که همچنان قابل طرح مانده، این است که ایران با از دست دادن قابلیتهای راهبردی حساسترین بخش های صنعت هسته ای خود به موجب توافق ژنو و توافق جدید 4 ماهه، چه کارتهای برای بازی در مذاکرات وین 7 باقی گذاشته است که بتواند طرف غربی را به تمکین در برابر خواسته های مشروع خود به ویژه پذیرش ظرفیت 190 هزار سو نیاز قطعی ایران در عرصه غنی سازی، وادار کند؟
انتهای پیام/.