محمد رضا مسعودی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در مشهد مقدس، با بیان اینکه مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری به عنوان یکی از مدیریتهای زیر مجموعه سازمان معماری و شهرسازی مشغول به فعالیت است، اظهار کرد: این مجموعه بنا به ضرورت تهیه طرحهای معماری ویژه و چند بعدی وارد عرصه طراحیهای شهرداری مشهد شد.
وی افزود: این طراحیها گاه ممکن است ابعادی با رنگ و بوی فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی، هدایت آبهای سطحی و ترافیک به خود بگیرد.
مسعودی بیان کرد: زمانی که پروژههای شهری ممکن است به سطحی از تبعات برسد که سرعت دهی به چنین بخشهایی را در نگاه اول به خود معطوف می سازد، باید دانست که در نگاه اول بیشتر پروژههایی مدنظر قرار میگیرند که مقیاس عملکردی شهری بیشتری دارند و بحث عملیاتی شدن آن نزدیک تر است، ترمینالهای مسافربری یکی از این مدل کاربریها است.
12کارگروه تخصصی با مرکز طراحی و مطالعات شهری همکاری میکنند
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد تصریح کرد: این مجموعه بررسی هر قسمت از مطالعات شهری را به گروههای متولی و متخصص سپردهایم، به عنوان مثال مطالعات فرهنگی را باید این دسته از گروههای متخصص انجام دهند، البته در این میان و در قالب این گروههای متخصص از تجربیات اساتید دانشگاهی و متخصصین طراحی شهری و کشوری استفاده میکنیم.
وی اظهار کرد: با تلاشهای این نهاد زبانی مشترک میان تمامی علوم و روابط مهندسین ایجاد کردهایم و موضوعات مهندسی را در رابطهای نزدیک با علوم انسانی قرار داده ایم چرا که علوم انسانی باید به یک طرحی اجرایی تبدیل شود.
مسعودی گفت: این مرکز با وجود 12 کارگروه تخصصی و حضور بیش از70 صاحب نظر و متخصص از تجارب آنها در این کارگروههای تخصصی استفاده میکند و به طور قطع این حرکت نوعی استفاده از تجارب و نظرات شهروندانمان است.
مسعودی با اشاره به اینکه از جامعه تخصصی طراحی و مشاوره به عنوان نمایندگان مردم در کارگروه های طراحی بهره میبریم،اظهار کرد: مسئله کسر پارکینگ که در اکثر پروژههای شهری مشهد خودنمایی میکرد با وجود تلاشهای همین کارگروهها و تخصص متخصصین در پروژههای شهری جدید برطرف کردهایم و به طور قطع آیندهای روشن را برای این پروژههای شهری متصور هستیم.
وی خاطرنشان کرد: جدای از بحث طراحی، بعد زمان و سرعت تهیه این پروژهها از دیگر موضوعات مهمی است که در رابطه با طراحی این پروژه ها مدنظر قرار میگیرد.
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد با اشاره به طراحیهای بخشهای ترافیک شهری خاطرنشان کرد: در رابطه با بحث های ترافیک شهری از نقطه نظرات صاحب نظران ترافیکی و همچمین از کمکهای سازمان ترافیک شهری بهره میبریم، البته ممکن است اختلاف نظرهایی میان این دو خط فکری به وجود آید ولی سعی ما بر این است که در جهت هم افزایی و رسیدن به یک نقطه نظر مشترک قدم برداریم.
مسعودی با بیان اهداف مجموعه طراحی و مطالعات پروژههای شهری بیان کرد: به طور قطع تجمیع نقشهها یک نقطه عطف جدید است چرا که با این تجمیع از هم پوشانیها و هزینههای اضافی پرهیز میکنیم، البته در این مجموعه هنوز به حد مطلوبی دست نیافتهایم ولی خوشبختانه آرشیو تمامی مطالب و مطالعات در این مرکز تهیه میشود، چرا که در طول بهره برداری طرحها نیاز به مطالعات مختلف دارد و به همین دلیل این آرشیو در مرکز طراحی و مطالعات شهری شکل گرفت.
وی تاکید کرد: متاسفانه در بعضی از طراحیهای پروژهها با فرصت کمی برای تهیه روبرو میشویم و همین اتفاق منجر به این میشود که طرحها با اجراهای طولانی و کم کیفیت مواجه شویم و از طرف دیگر این فرصت کم منجر به تبعات اجتماعی و اقتصادی هم میشود.
مسعودی افزود: این موسسه سعی بر این دارد که با خرد جمعی هر چه بهتر در قالبهای زمانی مختلف مطالعات را کنترل کند البته زمان پروژهها به حجم پروژهها هم بر میگردد.
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد بیان کرد: به طور معمول مطالعات پروژههای بزرگ شهری کمتر از یک سال و یا 18 ماه نمیشود چرا که اگر کمتر از این مدت زمان به مطالعه پرداخته شود ممکن است طرح آن چنان که باید و شاید است قوی نباشد،اگر کارها با خلا یا مانعی مواجه نشوند به طور قطع با روندی قدرتمند به جلو پیش می روند.
نگاه اول شهرداری به زمینهای رها شده محصورسازی آنها است
وی اظهار کرد: به طور معمول در خارج از کشور بین 5 تا 10 درصد از اعتبارات خود را به مطالعه پروژههای شهری و پژوهش اختصاص می دهند، البته در کشور ما تا این حدود به مطالعات اختصاص نمییابد ولی میتوان در کارگروههای شهرداری مشهد رقم قابل توجهی را به این موضوع اختصاص داد که امیدوار هستیم با افزایش بهره وری این موضوع این روند رشد چشمگیری داشته باشد.
مسعودی تصریح کرد: خوشبختانه سیاست مردمی خوبی در شهر مشهد اجرا شد که بر طبق این سیاست و ماده 110 قانون که اصرار دارد تا شهرداریها زمینهای رها شده را برای بالا بردن سطح اجتماعی و امنیت مناطق محروم به کار گیرند، از این قبیل از زمینها در شهر بسیار زیاد است، به طور قطع نگاه اول شهرداریها به زمینهای رها شده محصور سازی آنها را در پی دارد.
مطالعه بر روی 140 زمین رها شده آغاز شده است
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد افزود: شهرداری به عنوان یک ارگان اجرایی مسئول سعی کرد تا فضای ورزشی را در این زمینها ایجاد کند که شهرداری در زمینهای رها شده با اتخاذ تدابیر نوین شروع به ساخت یکسری فضاهای روباز ورزشی کرد.
وی خاطرنشان کرد: این زمینهای رها شده از 33 هزار قطعات مختلف که از 100 هکتار و یا شاید 100 متر بود، تشکیل شده است، البته نباید فراموش کرد که با این اقدام شهرداری نهادهای عمومی هم به سراغ این دسته از زمینها آمدند که از جمله این سازمانها میتوان به آستان قدس رضوی، اداره کل اوقاف و دیگر نهادها که نسبت به این قانون اعمال اجرایی به کار گرفتند، نام برد.
مسعودی اظهار کرد: در مناطق مختلف شهرداری غالبا سلیقههای مختلف، سازمان نیافته و بیمطالعه به کار گرفته میشد، لذا این مرکز با محوریت مطالعه این مناطق به تفکیک نواحی شهری پرداخت که این مطالعه با توجه به مقدار جمعیت متمرکز و علایق این جمعیت برای آنها ورزشهای مطلوب را شناسایی کردهایم.
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد افزود: بابرنامه ریزیهای انجام شده 140 زمین رها شده را به عنوان طرحهای آغازین مطالعه به کار گرفتهایم.
وی با بیان اینکه بسیاری از زمینهای رها شده در مناطق محروم فاقد سند بودند، تصریح کرد: این موضوع در عمل اجرای ماده 110 قانون شهرداری را با اشکال مواجه کرده است و لذا در این امور با ملاحظات ویژهای به اقدام برای مطالعه پرداخته شد.
درههای کوچک در اطراف وکیل آباد
مسعودی با اشاره به مختصات مسیل چهل بازه، عنوان کرد: از حدود حوالی پل پرتویی و پارک وکیل آباد قسمتی وجود دارد که زیاد به چشم نمیآید، مسیری که در بخشی از سال آبهای روان و فصلی را به خود میبیند، این مسیل براساس دورههای مختلف کوتاه مدت و یا بلند مدتگاه عرض آن به 400 مترهم میرسید.
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد افزود: منظور از معنای چهل بازه یعنی همان درههای کوچکی است که در کوهستانها شکل میگیرد و چهل به معنی تعدد آب راههای موجود در این مسیل است که در نهایت تمام این مسیرهای آبی به همدیگر ملحق میشوند و حوزه آبریز وسیعی را تشکیل میدهند.
وی بیان کرد: در دههٔ گذشته با ساخت و سازهای ضلع غربی مشهد که در مقابل سیلابها و بارندگیها شکل گرفته بود متاسفانه حال بعد از کمبود بارندگیها با این موضوع مواجه شدهایم که زمینهای رها شدهٔ بسیاری در این مناطق به وجود آمده است که به طور قطع میتواند موجب سوء استفاده برخی قرار گیرد.
مسعودی افزود: در مجاورت ضلع غربی مشهد و در همین زمینهای رها شده چیزی بالغ بر 3 میلیون متر مکعب خاک نخاله و زبالههای بنایی ریخته شده است. که با محاسبات به عمل آمده حداقل 500هزار کامیون در آن محلها خاک و نخالههای ساختمانی مختلف را تخلیه کردهاند.
دره های کوچ زمینه ساز مشکلات بسیار زیادی میشوند
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد با بیان اینکه زمینهای رها شده ضلع غربی مشهد سه معضل را به وجود آورده بود، تصریح کرد: معضل اول از بین بردن فرصتهای مفید شهری بود که با تصرف زمینی به متراژ260هزار هکتار این موضوع نمود پیدا کرده بود.
وی خاطرنشان کرد:دومین معضل را میتوان به لحاظ بروز مشکلات بهداشتی برای مردم دانست که زمینه رشد پشه سالک را در این مناطق فراهم میکرد که منجر به بروز مشکلاتی برای ساکنین و مجاورین این منطقه میگشت، معضل بعدی را میتوان در این مشاهده کرد که این مناطق ممکن بودگاه مورد دخل و تصرف قرار گیرد.
وی اظهار کرد: به کارگیری آبهای روان و سطحی این منطقه یک امر مهم بود چراکه هدر رفتن این آبها به طر قطع به ضرر ما میبود، ما سالانه به 1میلیون متر مکعب آب در ایام سال احتیاج داشتیم که تا حدودی این مقدار را از طریق به کار گیری و ایجاد مخازن عظیم آبی که در طول راه آب قرار گرفته بود برطرف کنیم.
مسعودی افزود: این مخازن چیزی بالغ بر 50تا60هزار متر مکعب اب را در خود ذخیره میکنند، البته با تغییر بخشی از طراحی رودخانه توانستیم مخازن خود را به حد بیشتری افزایش دهیم.
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد تاکید کرد: در مجموع این مخازن حدود 130میلیارد تومان هزینه در برداشت.
وی اظهار کرد: از انتهای منطقه سید رضی تا پل شهید پرتویی 260هکتار فضای سبز اضافه میشود که با نگاهی جدید و با محوریت آب این فضاها ایجاد میشود، البته با ایجاد این فضای سبز قصد داریم که سواحل مختلفی را برای نزدیکتر شدن مردم به رودخانه ایجادکنیم تا فضای بانشاط تری را برای مردم به ارمغان بیاوریم.
مسعودی افزود: هزینهای که این طرح از ابتدای پل نمایشگاه تا منطقه دانشجو در پی داشت چیزی بالغ بر 480 میلیارد تومان بود که برای کاربریهای انتفاعی و غیرانتفاعی صرف شده است. البته نباید فراموش کرد که در این طرح 5یا6 کیلومتری برای تفریحات شهروندان علاوه بر فضای سبز از یک قطار تفریحی بسیار مطلوب و به اندازه جایگاه مردم مشهد استفاده کنیم.
باید با انتقاد بجا و منصفانه پروژههای عظیم شهری را در برابر نقدهای مخرب بیمه کرد
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد با بیان اینکه بنده در پروژه اطراف حرم مطهر امام رضا (ع) درگیر نبودهام و شخصا در این پروژه شرکت نداشتهام، عنوان کرد: بنده به عنوان یک کارشناس مطالعه طرحهای شهری این طرح را تبیین میکنم، در این طرح بزرگ عملا افراد کوچکی شرکت نداشتهاند و کسانی هم نبودهاند که در کار خود سهل انگاری کنند ولی با گدشت زمان متاسفانه این پروزه عظیم روندی کند به خود گرفته است و ممکن است اگر با همین روند این طرح پیش رود تا 50 سال آینده هم به اتمام نرسد.
وی افزود: با انتقاد به جا و منصفانه هر طرحی را به ویژه طرح پیرامون حرم رضوی را میتوان به جلو پیش برد بنابراین طرحهای شهری مشهد را با انتقاد منصفانه باید در برابر انتقادهای مخرب بیمه کرد.
مسعودی تصریح کرد: اخیرا صحبتها زیادی در رابطه با به کارگیری معماری اسلامی ایرانی به زبان میآید، باید دانست که این مرکز به عنوان یکی از متولیان اصلی به کارگیری هرچه بهتر این نوع معماری به این مفاهیم ارزشهای ویژهای قائل است.
وی افزود: باید دانست که تمامی مطالعات این مرکز دارای پوستههای فرهنگی و اجتماعی است که با زبان مهندسی ارائه میشود، بخش دیگر این اعتقاد به معماریهای فرهنگی در دل طرحهای اجرایی این مرکز نهفته است چراکه تمامی طرحهای ما بر اساس زمینههای فرهنگی بنیان گذاشته شده است.
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد تاکید کرد: به طور قطع معماری اسلامی ایرانی تعریف و رویکرد ویژهای را به خود معطوف نمیکند چراکه بخشی از ان تامین شدن نظرات بهره برداران است یعنی اینکه یک مسلمان فضای سکونت خود را به لحاظ دین و فرهنگ خود مشاهده میکند و نظر خود را برآن حاکم میکند.
مسعودی افزود: در معماری اسلامی ایرانی باید از ریخت و پاشهای اضافی و بیهوده جلوگیری کنیم و همچنین از تقلیدهای کورکورانه غربی پرهیز کنیم. باید سعی کرد این مسائل را در پروژههای خود نهادینه کنیم.
سرانه فضای سبز در مناطق کم برخوردار بیشتر از مناطق مرکزی شهر است
وی با بیان اینکه سرانه فضای سبز در مناطق کم برخوردار و حاشیهای شهر بیشتر از مرکز شهر است، اظهار کرد: سرانه فضای سبز به این دلیل در مناطق زیاد است که قیمت زمین در این مناطق ارزانتر است و به راحتی میتوان این زمینها را به فضاهای سبز تبدیل کرد، در همین زمینه فضاهای سبز بزرگ مقیاس منطقه غرب مشهد از شرق آن بیشتر است.
مدیر مرکز طراحی و مطالعات پروژههای شهری شهرداری مشهد با اشاره به برخی از این پارکها وفضاهای سبز شهری عنوان کرد: پارک غدیر و طرق هرکدام با مساحت 100هکتار با محوریت پارک جنگلی، پارک بهار با وسعت 84 هکتار به عنوان منحصربه فردترین پارک در مناطق کم برخوردار، پارک بانوان در مجاورت بلوار فرودگاه و پارکهای متعدد دیگری که در محدوده ضلع شرقی وجود دارد و احداث شده است که البته برخی از آنها تا مشکل مالکین آن برطرف شود به سرعت به فضای سبز شهری تغییر کاربری میدهد.
گفت وگو از امیرحسین عباسی
انتهای پیام/ آ