به گزارش خبرگزاری تسنیم، آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اولین گزارش ماهیانه خود در مورد اقدامات ایران در اجرای توافق تمدید 4 ماهه را چهارشنبه (20 اوت) منتشر کرد. در این گزارش، برای هفتمین بار طی دوره توافق هسته ای که از 24 نوامبر 2013 با 1+5 آغاز شده است، پایبندی ایران به الزامات داوطلبانه تایید شده است.
در ابتدای این گزارش، آژانس همانند گزارشهای قبلی خود در مورد ارزیابی ماهیانه «وضعیت برنامه هسته ای ایران در ارتباط با برنامه مشترک اقدام»، خود این توافق را تعریف می کرد. در بند 1 گزارش اخیر هم آژانس به تاریخ انعقاد و اجرایی شدن توافق مذکور اشاره کرده و تاریخ انعقاد و اعتبار دوره جدیدی که در خاتمه مذاکرات وین 6 توافق شد را ذکر کرده است. آژانس در این رابطه، توافق جدید را «تمدید» توصیف کرده است ولی به اشتباه تاریخ لازم الاجرا شدن توافق جدید یا تمدید را "یک دوره 4 ماهه از 24 ژوئیه 2014 تا 24 نوامبر 2014 معرفی کرده است.
دو عامل در ایجاد این برداشت آژانس نقش داشته است:
- نامه ای که در 23 ژوئیه 2014 به امضای مشترک مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا و وزیر امور خارجه ایران در زمینه تمدید توافق موقت ژنو برای مدیرکل آژانس ارسال شده است؛ آژانس بدون استناد به اعلان متعدد بیانیه تمدید مذاکرات در وین 6، صرفاً به نامه فوق استناد کرده و تاریخ شروع اقدامات خود در پایش عملکرد ایران را یک روز بعد از این تاریخ قرار داده است. اما آژانس به جای اینکه دوره مسئولیت خود را بر این اساس توجیه کند، به تفسیر کلی و تبیین عینی دوره اجرای تمدید از منظر دولتهای عضو آن پرداخته است. در این زمینه، برداشت مدیرکل آژانس موجب تعارض با تاریخ موردنظر 7 دولت دخیل در تمدید شده است.
- تاکید غالب بر «4 ماهه بودن» دوره تمدید. اما دوره کامل این تمدید، 125 روز است.
تاریخ انعقاد توافق جدید، 19 ژوئیه می باشد و توافق مذکور از 21 ژوئیه یعنی بلافاصله بعد از خاتمه دوره ششماهه تا سالگرد انعقاد توافق ژنو یعنی 24 نوامبر 2014 اجرایی شده است.
در واقع، یکی از نکات جالبی که این گزارش بر آن تاکید کرده، تاریخ شروع اجرای دوره تجدید-تمدید است. در بند 1 گزارش مدیرکل آژانس چنین آمده است:
"برنامه مشترک اقدام در تاریخ 20 ژانویه 2014، در ابتدا برای یک دوره 6 ماهه اجرایی شد. در تاریخ 24 ژوئیه 2014، مدت اجرای برنامه مشترک اقدام تا 24 نوامبر 2014 تمدید شد".
دوره 6 ماهه از 20 ژانویه 2014 تا 20 ژوئیه 2014 بوده است و توافق جدید وین نیز که در 19 ژوئیه به عمل آمده از ابتدای 21 ژوئیه قابلیت اجرایی یافته است. بنابراین، تاریخ مورد استناد آژانس نادرست بوده است. آژانس بر اساس همین برداشت، اقدامات جدید ایران در دوره تجدید را نیز از تاریخ 24 ژوئیه بررسی و ارزیابی کرده است. در هر حال، در صورتی که ملاک، برداشت آژانس باشد، یک فترت و خلأ در مورد اجرای الزامات متقابل طرفین در یک مقطع کوتاه چهار روزه (21 تا 23 ژوئیه) به وجود خواهد آمد.
این در حالی است که:
اولاً متن بیانیه تمدید گام اول توافق ژنو خلأ در فاصله توافق موقت و تمدید را رد می کند.
ثانیاً مذاکره کنندگان ارشد کشورمان نیز در تشریح تمدید 4 ماهه، تصریح کرده اند این توافق از 21 ژوئیه اجرائی شده است.
ثالثاً صدور ابلاغیه وزارت خزانه داری امریکا مورخ 20 ژوئیه 2014 تصریح دارد که تمدید از ابتدای روز 21 ژوئیه اجرایی شده است.
آژانس متاثر از تعیین دوره زمانی فوق، تاریخ پایش عملکرد ایران در رابطه با دوره تمدید و اقداماتی که در مورد تبدیل اکسید اورانیوم به صفحات سوختی و همچنین رقیق سازی اورانیوم غنی شده ناقص یا 2 درصدی انجام داده است را صرفاً از تاریخ 24 ژوئیه به بعد معرفی کرده و در بند 3 گزارش، این تاریخ را مبنا قرار داده است.
در هر حال، آژانس در گزارش 3 صفحه ای روز چهارشنبه، هم در بند 1 و هم 3 گزارش، تاریخی را برای اجرایی شدن تمدیدیه وین مقرر کرده، که آن چیزی نیست که مورد توافق ایران و 1+5 قرار گرفته است.
انتهای پیام/پ