موج‌سواری روی خط زلزله

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، اینها احساسات مشترک بسیاری از شهروندان نگران در چند روز اخیر است؛ روزهایی که شبکه های اجتماعی گوشی های همراه، تا جایی که امکان داشت بر طبل وقوع زلزله ای نزدیک و قابل پیش بینی در تهران کوبیدند و با همین حربه، امنیت روانی بسیاری از شهروندان را مختل کردند.

انتشار اخبار کذب درباره احتمال وقوع زلزله های مهیب در پایتخت ایران، از جمله پرتکرارترین پیام هایی بود که طی چند روز اخیر در شبکه های اجتماعی مثل لاین، وایبر و تانگو منتشر شد؛ پیام هایی به ظاهر هشدارگونه که از مردم درخواست می کرد مراقب زلزله های احتمالی باشند یا تجهیزات لازم برای مقابله با زلزله را همراه خودشان داشته باشند.

منبع بسیاری از این اخبار هم یک سایت خارجی اعلام شده بود که در این سایت به ظاهر علمی و تجاری، به وقوع قطعی زلزله در ایران اشاره شده بود.

اما جالب است که بر اساس گفته های متخصصان زلزله شناسی، بشر فعلا امکان پیش بینی زلزله را ندارد و هر ادعایی که در این خصوص مطرح شود، از پایه و اساس، دروغ است.

جالب تر این که این سایت، هم اکنون خارج از دسترس است و سایت علمی که از آن به عنوان منبع یاد می شد، حالا به دلایلی نامعلوم، حذف شده است.

نکته ای که نباید در این میان فراموش شود این است که رواج شایعه وقوع زلزله در این شبکه های اجتماعی، حتی افراد باسواد جامعه را هم تحت تاثیر قرار داده است. مصداق بارز این حرف هم بازپخش مکرر این شایعه ها در فضاهای اجتماعی است.

در چنین فضای مسمومی، وظیفه رسانه ها و دیگر نهادهای فرهنگ ساز است که به مردم، اطلاعات دقیق بدهند و اجازه ندهند که گروه ها و افراد سودجو، از عواطف مردم سوءاستفاده کنند و به نام پیش بینی وقوع زلزله، بازدید سایتشان را بالا ببرند.

دکتر مهدی زارع، دانشیار پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله نیز به صراحت، از دروغ بودن این شایعه ها سخن می گوید.

زارع در گفت و گو با ایسنا توضیح می دهد در روزهای اخیر تلفن های متعددی دریافت کردم که در آن یکی از سایت ها، برای 48 ساعت آینده ایران، احتمال زیادی برای زلزله پیش بینی کرده است. در سایت هم فقط کلمه ایران (با وسعت حدود یک میلیون و 648 هزار کیلومتر مربع) آمده ولی در پیامک ها و گروه های وایبری پیامی می چرخد که پیام این سایت تجاری (و از دید من حقه بازی و شعبده بازی!) را به عنوان احتمال بالای وقوع زلزله در تهران ترجمه کرده و در بعضی پیامک ها آن را به سازمان لرزه شناسی دنیا یا تهران نسبت می دهد که اصلا به این نام، سازمان لرزه شناسی در تهران یا دنیا یا هیچ جای دیگری از کره خاکی نداریم!

به گفته این محقق، واقعا باعث تاسف و تاثر عمیق است که بعد از این همه گفت وگو در مورد علم و عقل و آموزش در جامعه ما، یک پایگاه تجاری جمعی از هموطنان ما را سرکار می گذارد و باز هم بخشی از مردم، دسته جمعی مشغول نگران کردن همدیگر شده اند البته این پژوهشگر تاکید می کند که زلزله هم قابل پیش بینی است، ولی هم اکنون کسی در دنیا زمان دقیق آن را نمی تواند اعلام کند، ولی در آینده خواهد توانست.

همچنین قائم مقام رییس پژوهشگاه زلزله نیز ضمن تکذیب چنین شایعه های بی اساسی، به مهر یادآور شد: در ایران زلزله های نزدیک به هم و پشت سر هم دیده می شود و ما با وجود پژوهشگاه های فعال در این زمینه فقط می توانیم از مکان زلزله خبر دهیم، ولی زمان زلزله در هیچ جای دنیا به مدت طولانی پیش بینی نمی شود.

به اعتقاد ساسان عشقی، فقط در برخی کشورها چند ثانیه قبل از وقوع زلزله، پیش بینی زلزله امکان پذیر است که در چند ثانیه قبل از زلزله هم، نمی توان کار خاصی انجام داد.

درباره ارتباط زلزله ایلام با احتمال وقوع زلزله در تهران نیز عشقی معتقد است: زلزله هایی که در مناطق ایران اتفاق افتاده، نمی تواند نشان از زلزله در تهران داشته باشد. زلزله های اخیر در برخی نقاط ایران، هیچگونه ارتباط منطقی به زلزله در مناطق دیگر ندارد و فقط وجه مشترک این زلزله ها این است که در فلات ایران اتفاق می افتند.

یعنی به باور این پژوهشگر، زلزله های مناطق لرزنده ایران به یکدیگر ارتباط مستقیمی ندارند و هرکدام از این مناطق ساز و کار خودشان را دارند.

تکذیب خبر وقوع زلزله در تهران

در حالی که برخی پیش بینی های دروغین از وقوع زلزله در روز گذشته در پایتخت خبر می داد، اما رییس سازمان مدیریت بحران کشور تصریح کرد: دیروز هیچ زمین لرزه ای در تهران رخ نداده است.

حسین باقری در گفت وگو با برنا یادآوری کرد که خبر وقوع زمین لرزه شایعه است و شهروندان به آن توجه نکنند. اگرچه امکان وقوع زلزله زیر دو ریشتر در تهران وجود دارد، اما بر اساس اعلام موسسه ژئوفیزیک، هیچ زلزله ای با این قدرت یا کمتر به ثبت نرسیده است.

احمد اسفندیاری، رییس سازمان امداد و نجات هلال احمر نیز خبر زلزله در تهران را تکذیب کرد و گفت: دیروز زلزله ای در تهران به وقوع نپیوسته و اصلا اگر زلزله ای بالای 3 ریشتر باشد، به ما اعلام می کنند، اما هیچ چیزی اعلام نشد.

طعمه راحت الحلقوم نشویم

هم اینک هزاران سایت اینترنتی مختلف وجود دارد که کارشان تبلیغ محصولات مختلف است. در بسیاری از این سایت ها ـ که احتمال دارد ظاهر بسیار شیکی هم داشته باشد ـ از علایق مخاطب سوء استفاده می شود و بیننده را وادار به کلیک کردن مطلبی می کنند که کاملا غیرمستند است و فقط مدیر سایت با هر بار کلیک شما، مبلغی را به عنوان حقوق از کارفرما می گیرد.

حالا هرچقدر بازدید این سایت بیشتر شود، در نتیجه معلوم است که درآمد مدیر سایت هم بالاتر می رود.

گرچه نمونه های سالم این تجارت الکترونیک هم وجود دارد، اما در نمونه های ناسالم این تجارت مجازی، از هر مطلب حساسیت برانگیزی مثل زلزله، جنگ، انقلاب یا هر مساله دیگری، بهره می برند و شما را به سمت کلیک کردن مطالب مورد علاقه تان، راهنمایی می کنند؛ در حالی که این وسط، تنها چیزی که گردانندگان این گونه سایت ها برایشان مهم است، بالا رفتن تعداد بازدیدکنندگان سایت است.

نباید فراموش کنیم این پیام های بی محتوا، زمانی مهم می شوند که ما خودمان آنها را مهم کرده و در سطح وسیعی، منتشر می کنیم؛ آن هم فقط به این دلیل ساده که دوستمان برایمان یک مطلب غیرعلمی را ارسال کرده ولی ما بدون تحلیل منطقی محتوا، آن را به فرد دیگری می فرستیم و در نتیجه همین کار، ناخودآگاه اضطرابی جمعی به بار می آورد.

منبع: جام جم

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.