مهدی زارعی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در شیراز، با اشاره به علل به وجود آمدن گنبدهای نمکی و کمبود آب و چگونگی دسترسی به منابع جدید آب، اظهار کرد: در حال حاضر اکثر منابع آبی ما چه آبهای زیر زمینی و چه آبهای سطحی با حداکثر ظرفیت در حال برداشت هستند که سبب شده آبهای زیر زمینی ما به شدت کاهش یابد.
استادیار دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه با احداث چاههای عمیق و سدها دیگر مکانی برای احداث سدهای جدید برای بهرهبرداری از آبهای سطحی وجود ندارد، افزود: در چنین شرایطی چارهای نمیماند جز اینکه به فکر بهبود کیفیت منابع آب به عنوان روشی برای دستیابی به منابع جدید آب باشیم.
زارعی با توجه به توزیع گنبدهای نمکی در جهان، تصریح کرد: تعداد گنبدهای نمکی در جهان اندک هستند و در کشورهای آمریکا، آلمان، ایران، اسپانیا، آلبانی، اردن و فلسطین اشغالی بیشتر یافت میشوند.
وی اظهار کرد: در ایران گنبدهای نمکی تقریبا در پنج منطقه گسترده شدهاند که عمدهترین آن در جنوب کشور با حدود 122 گنبد قابل مشاهده است و تعدادی نیز در اعماق زمین است.
زارعی با بیان ارائه راهکار برای جلوگیری از شوری آب گفت: نخستین قدم بررسی مکانیزم تاثیر این گنبدها بر منابع آب مجاور است که به دو صورت تاثیر گنبدها بر آبخوانها و آبهای زیرزمینی و دیگری تاثیر بر رودخانهها بررسی میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز گنبدها را به سه دسته سطحی، زیر سطحی و غیرمستقیم تقسیم و عنوان کرد: بارشی که روی سطح گنبد نمکی میبارد در تماس با نمک شور شده و سبب شور شدن آبهای زیر دست میشود که کیفیت آب را پایین آورده و از جمله آنها میتوان به گنبدهای مینا و نمکی در غرب لار اشاره کرد.
وی به گنبدهای زیرسطحی مانند گنبد نمکی کنار سیاه و علیآباد اشاره و بیان کرد: با بارش بر سطح گنبد نمکی آب به درون گنبد نمکی وارد و در تماس با نمک شور شده که این آب به شکل زیر سطحی و بدون اینکه اثری از آن دیده شود وارد آبخوان مجاور شده و سبب شور شدن آن میشود.
زارعی در توضیح دسته سوم گنبدها تماس مستقیم آنها با آهک مجاور را علت اصلی شور شدن دانست و افزود: پس از آنکه آب به صورت شورابه ظاهر شد مجددا به آبخوان آهکی نفوذ کرده که گنبد نمکی بستک در شمال غرب استان هرمزگان از این دست است.
وی روشهای پیشنهادی برای جلوگیری از شور شدن آبخوانها را نیازمند فعالیتهای مهندسی، زیست محیطی و آبشناسی دانست و خاطرنشان کرد: احداث حوضچه نمک، حفر گالری یا قنات، استخراج آب شیرین قبل از شور شدن، احداث سد و زهکشی از جمله این اقدامات است و پیگیری مسئولان در این حوزه نیز مهم و ارزشمند است.
پایان پیام/ج