66 میلیون سال پیش، یک جرم آسمانی به قطر تقریبی ده کیلومتر به شبه جزیره یوکاتان، واقع در مکزیک، با نیروی مخربه صد تراتن تیانتی اصابت کرد و حفرهای به وسعت بیش از 150 کیلومتر به جای گذاشت.
بسیاری از پژوهشگران بر این باورند بر اثر این رویداد مهیب، اتفاقات هولناکی در سراسر جهان به وقوع پیوست: سونامیهای بزرگ، آتشسوزیهای جنگلی، زمینلرزههای عظیم و انفجارهای آتشفشانی همگی دست در دست یکدیگر دادند تا نسل دایناسورها از میان برود و بستر حیات پستانداران مهیا شود، اما براستی چه بر سر گیاهانی آمد که دایناسورها از آنها تغذیه میکردند؟
فرضیههای متفاوتی وجود دارد: بعضی از آنها تاکید دارند چنین رویداد سهمگینی، همه موجودات زنده روی زمین را بدون استثنا به نیستی محکوم کرد، اما در نقطه مقابل، فرضیه دیگری وجود دارد که معتقد است بعضی از گونهها به علت داشتن ویژگیهای سازشپذیر توانستند به حیات خود ادامه دهند.
برای نمونه، مطالعات اخیر در دانشگاه آریزونا نشان میدهد شهاب سنگی که باعث انقراض دایناسورها شد به نابودی گیاهان گلدار همیشه سبز نیز انجامید، اما گیاهان برگریز به علت سازگاری بیشتر با تغییرات سریع و شدید آب و هوایی باقی ماندند.
پژوهشگران از اصول بیومکانیک کمک گرفتند و با مطالعه فسیل نهاندانگان (گیاهان گلدار به استثنای مخروطیان) موفق شدند زیست بوم نوعی جمعیت گیاهی متنوع و رایج را طی یک دوره دو میلیون ساله که متاثر از تحولات عظیم زمینشناسی بود، بازسازی کنند.
به این منظور، حدود هزار نمونه فسیل گیاهی متعلق به یک میلیون و 400 هزار سال آخر دوره کرتاسئوس و 800 هزار سال اول دوره پالئوژن مورد بررسی قرار گرفت. نمونهها به منطقهای در جنوب ایالت داکوتای شمالی مربوط بود که اواخر دوره کرتاسئوس، یک دشت سیلابی پست به حساب میآمد و کانالهای متعدد رودخانهای از آن رد میشد.
شواهد حکایت از این دارد که در بازه زمانی ذکر شده، نهاندانگان برگریز که رشد سریعی داشتند جای همپایان همیشه سبز خود را که به کندی رشد میکردند گرفتند. اگر نگاهی به نهاندانگان همیشه سبز نظیر راج و پیچک بیندازید، متوجه میشوید آنها غالبا در سایه و به کندی رشد میکنند و برگهای تیرهای دارند. بعلاوه میبینید در سراسر جهان تعداد جنگلهای پوشیده از گیاهان همیشه سبز چندان زیاد نیست، در حالی که گونههای برگریز فراوانی بیشتری دارند.
به این ترتیب، پژوهشگران دریافتند نابودی گیاهان همیشه سبز تصادفی نبود، زیرا شیوه ذخیرهسازی منابع غذایی در گیاهان تعیینکننده نوع عملکرد آنها در موقعیتهای بحرانی است. بعد از برخورد شهابسنگ، دمای هوا به علت انباشته شدن اتمسفر از گرد و غبار ناشی از اصابت به طرز چشمگیری پایین آمد. در نتیجه، گیاهان برگریز که رشد سریعتری داشتند و تغییرات آب و هوایی به نفع آنها بود گسترش یافتند و جای گیاهان همیشه سبز را گرفتند. گیاهان برگریز استراتژیکتر عمل کردند و بقای آنها تا امروز تضمین شد.
منبع: terradaily