به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، با افزایش کیفیت زندگی و بهبود خدمات و مراقبتهای بهداشتی و درمانی در ایران میانگین طول عمر افراد نیز افزایش یافته که از اثرات این افزایش طول عمر، پدیده سالمندی است که به عنوان یک مفهوم نه چندان جدید دارای چالشهایی برای کشور است. در گفتوگو با رامین رضایی زنگنه، معاون فنی مرکز بهداشت استان کرمانشاه پیرامون سالمندان و نقش و جایگاه واقعی آنها در زندگی امروز به بحث نشستهایم.
تسنیم: میانگین طول عمر افراد نسبت به گذشته چه تغییری داشته است؟
رضایی زنگنه: تا پیش از قرن بیست و یکم میلادی، میانگین عمر بسیار پائین بود اما بهبود وضع تغذیه و پیشرفتهای چشمگیر پزشکی و ارتقا سطح بهداشت، سبب افزایش میانگین عمر شده است که وجود سالمندان در بیشتر کشورها سبب شده تا مقامات دولتی و برنامهریزان اجتماعی، توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند و به وضع مقررات اجتماعی مطلوبتر برای آنان همت گمارند.
با وجود کمکهای مالی فرزندان به ویژه در کشورهای آسیایی، باز هم اتکا سالخوردگان به تامین اجتماعی بسیار است و از این رو حمایتهای مادی و معنوی دولتها را در این زمینه طلب میکند و اگرچه در پرتو آداب و رسوم دینی و فرهنگی جامعه، کهنسالان از جایگاه ویژهای در بسیاری از جوامع برخوردار هستند اما این بدان معنا نیست که هیچ سالمندی از محیط گرم خانوادهاش محروم نمیماند.
تسنیم: اصولا فرد سالمند چه تعریفی دارد؟
رضایی زنگنه: افراد 60 سال به بالا را سالمند میگویند که همین افراد به 3 دسته 60 تا 69 سال که سالمند جوان، 70 تا 79 که سالمند سالخورده و 80 سال به بالا که کهنسال یا سالمند پیر خطاب میکنند تقسیم میشود که البته این سنین تقویمی است و در برخی افراد 60 ساله و حتی بالاتر هیچگونه آثاری از سالمندی و سالخوردگی دیده نمیشود و به عکس در برخی از افراد زودتر از 60 سال آثار سالمندی مشاهده میشود که به طور مسلم با شیوه زندگی سالم میتوان عمر را طولانیتر و آثار سالمندی را به تاخیر انداخت.
تسنیم: این روزها صحبتهایی در مورد پیر شدن جمعیت بیان میشود. پیر شدن جمعیت به چه معنی است؟
رضایی زنگنه: امروزه حدود 700 میلیون نفر از جمعیت جهان را افراد سالمند بالای 60 سال تشکیل میدهند و تا سال 2020 این رقم به بیش از یک میلیارد نفر میرسد که 60درصد از این افراد سالمند در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند.
تسنیم: جمعیت سالمندان در کشور ایران در چه وضعیتی قرار دارد؟
رضایی زنگنه: جمعیت سالمندان در کشور ما نیز روبه افزایش است و بر اساس آخرین سرشماری عمومی و نفوس در حال حاضر 8.3درصد جمعیت کشور را سالمندان تشکیل میدهند و از آنجایی که هرچه مراقبتهای بهداشتی و درمانی موفقتر باشد با پدیده سالمندی زودتر و سریعتر مواجه میشویم، در کشور ما نیز عمرها طولانیتر و مرگ و میرها کمتر شده که بر این اساس تعداد سالمندان روز به روز بیشتر میشود.
تسنیم: در پدیده سالمندی چه مواردی به عنوان چالش مطرح است؟
رضایی زنگنه: پیری یک افتخار بوده که اگر برای آن برنامهریزی نداشته باشیم چالشی بزرگ است زیرا همانطور که جمعیت سالمند افزایش مییابد به دلیل آسیب پذیر بودن این گروه سنی، نسبت بیماریهای مزمن و ناتوانیها و معلولیتها نیز افزایش مییابد که به طور قطع با مداخلات پیشگیری کننده و ارتقا سطح سلامت میتوان آن را بهبود بخشید و در این رابطه سازمان بهداشت جهان اعلام کرده زمانی از عهده این چالش بر میآییم که برنامهای در رابطه با سالمندی داشته باشیم و سالمندی پویا در واقع برنامهریزی و استفاده از فرصتهایی برای سلامتی، مشارکت و امنیت سالمندان، جهت افزایش کیفیت زندگی آنها است.
تسنیم: وجود سالمندان در خانوادهها چه نقشی را ایفا میکند؟
رضایی زنگنه: سالمندان تا زمانی که زندهاند ناشناخته هستند و افراد وقتی به جایگاه حساس و نقش کارگشایی آنان پی میبرند که آنان را از دست داده باشند و چه بسیار اختلافها و قهرها و نزاعهای خانوادگی که پس از درگذشت "بزرگ خاندان" چهره خود نشان میدهد و چه بسیار رابطهها و رفت و آمدها که قطع میشود یا به سردی میگراید که علت آن فقط از دنیا رفتن فردی است که مایه دلگرمی، امید، انس و معاشرت فامیل بوده است.
تسنیم: براین اساس چگونه میتوان نسل جوان را نسبت به جایگاه بزرگان خانواده حساس کرد؟
رضایی زنگنه: از عمدهترین راههای انتقال یک فرهنگ به نسلهای آینده، رفتار پدر و مادر و مربیان است، به نحوی که کودکان آنچه را در رفتار بزرگترها ببینند از آن الگو میگیرند زیرا احترام به بزرگترها و رعایت ادب و تکریم نسبت به سالخوردگان، اگر در عمل و رفتار ما تجلی یابد فرزندان ما نیز این فرهنگ را میآموزند و با همین آداب و سنن بار میآیند که به دیگر بیان کسی که انتظار ادب و معرفت و حق شناسی از فرزندان خود را دارد باید همین حالت را نسبت به پدر و مادر و بزرگترها نشان دهد تا کوچکترها نیز از او بیاموزند.
تسنیم: در دین اسلام رعایت احترام نسبت به بزرگان جایگاه مهمی دارد.
رضایی زنگنه: در احادیث آمده که هیچ ارزشی همانند ادب نیست که از بزرگان به فرزندان برسد که در مورد مطالب عنوان شده در بالا نیز مصداق مییابد و نیز امام علی(ع) فرمودند: به بزرگانتان احترام کنید تا کوچکترها نیز به شما احترام کنند.
بر اساس آیه 23 سوره مبارکه اسرا "و خدای تو حکم فرمود که جز او را نپرستید و بر پدر و مادر نیکویی کنید، اگر یکی از آنان یا هردو به سنین کهولت و سالخوردگی رسیدند، کلمهای که رنجیده خاطر شوند نگویید و کمترین آزار به آنان نرسانید و با آنها به اکرام و احترام سخن گویید" مشاهده میکنیم که در دین اسلام تاکیدات بسیاری بر احترام به سالمندان وجود دارد.
تسنیم: بهترین نوع آموزش کودکان در راستای دعوت به احترام به بزرگترها چگونه است؟
رضایی زنگنه: مهمترین درس تربیتی آن است که با عمل داده شود و کودکان نیز مستعدترین شاگردانی هستند که درسهای عملی را با دقت، از رفتار ما میآموزند زیرا اگر ما به سالمندان احترام نگذاریم از خردسالان و نوجوانان چه انتظاری باید داشته باشیم که با سالخوردگان و خود ما با احترام و تعظیم و تکریم برخورد کنند.
تسنیم: وجود سالمندان چه برکاتی را در پی دارد؟
رضایی زنگنه: جایگاه سالمند در کانون گرم و با محبت خانهها است تا چراغ خانه روشن بماند و محور تجمع و الفت افراد شوند و از اندیشه آنان نیز استفاده شود زیرا آنان، حاصل یک عمر تجربه و چشیدن سرد و گرم روزگار هستند و میتوانند مشاور خوبی در تصمیمگیری برای زندگی باشند.
تسنیم: برای سلامت سالمندان چه برنامه هایی در استان کرمانشاه در دست اجرا است؟
رضایی زنگنه: معاونتهای بهداشتی دانشگاهها زیر نظر اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت و درمان و با همکاری سازمانهای دیگر متولی سلامت سالمندان هستند و در حال حاضر دو برنامه را در دست اجرا دارند که یکی آموزش شیوه زندگی سالم، تغذیه و تمرینات بدنی در دوره سالمندی است که در سراسر استان کرمانشاه در حال اجرا است. سالمندان در امور بهداشتی و درمانی میتوانند تا حد زیادی در سلامت خودشان نقش داشته و از خود مراقبت کنند و دیگری مراقبتهای ادغام یافته جامع سالمندی است که در حال حاضر در تمام مراکز شهرستانها اجرا میشود و در این برنامه پس از بررسی وضعیت سلامتی و تندرستی سالمندی، سالمندان در صورت نیاز مورد درمان قرار میگیرد.
انتهای پیام /