آقای جواد ظریف روز چهارشنبه پس از دیدار با جان کری و کاترین اشتون، در اظهاراتی تاملبرانگیز گفت: «تحریمها ناکارآمد است و آمریکاییها باید بفهمند که تحریمها اثرگذار نیست.» او لغو تحریمها را یک اقدام نمادین دانست و گفت از دیدگاه جمهوری اسلامی تحریمها باید به صورت «نمادین» برداشته شود. خب! این حرفهای آقای ظریف، مهم و قابل تامل است. به هر حال وزیر امور خارجه در چنین موقعیت حساسی از عدم اثرگذاری تحریمها گفت. چرا؟بیایید 3 گزاره را درباره این اظهار نظر آقای ظریف بررسی کنیم.
1- شاید واقعا دولت آقای روحانی به این نتیجه رسیده باشد که بدون لغو تحریمها نیز میتوان کشور را به استاندارد مطلوبی از اقتصاد و معیشت رساند. برخلاف تصور رایج که میگوید جز لغو تحریمها دولت هیچ برنامهای برای بهبود معیشت ندارد؛ شاید حقیقتا کابینه یازدهم به اقتصاد مقاومتی پایبند است. آمارهای دولت نیز موید همین است. رشد اقتصادی به 6/4 رسیده است. دولت میگوید در یک سال اخیر 450 هزار شغل ایجاد کرده به گونهای که بیکاری «تکرقمی» شده است. بر اساس آمارهای دولتی تورم طی یک سال اخیر تقریبا نصف شده و باز هم بر اساس آمارهایی که دولت اعلام میکند؛ قدرت خرید مردم در یک سال اخیر 30 درصد افزایش یافته است. دولت آقای روحانی میگوید طی همین مدت توانسته فروش نفت را افزایش دهد و مهمتر از همه اینکه بر اساس اظهارات صریح آقای روحانی دولت از «رکود» عبور کرده است. اینها توفیقات بسیار ارزشمندی است و همه اینها در شرایط تحریم بهدست آمده است. میتوان گفت اظهارنظر عجیب آقای ظریف مبتنی و متکی بر همین آمارهاست.
یعنی ظریف پس از اعلام این توفیقات، حالا از ناکارآمدی تحریم صحبت میکند. حال با فرض صحت این گزاره، میتوان گفت اکنون که تحریمها اثر ندارد و توفیقات اقتصادی نیز پرشمار است؛ پس به راحتی میتوان بر موضع عدم تمدید توافق ضعیف ژنو اصرار و پایداری کرد و اساسا با این شرایط، مذاکره برای چیست؟ اکنون که تحریمها اثر ندارد؛ چه بهتر از اینکه از دستاوردهای هستهای کشور به عنوان یک اهرم اثرگذار پیشرفت و مقوّم امنیت ملی حراست شود.
2- آن زمان که آقای حسن روحانی در برنامههای انتخاباتی خود، چرخ اقتصاد را به چرخ سانتریفیوژها گره زد؛ گزاره «اثرگذاری تحریمها» را به عنوان بستر فعالیتهای انتخاباتی خود تایید کرد. دولت آقای روحانی مذاکرات خود را نیز در همین قالب و با تقویت همین دیدگاه آغاز کرد. رئیسجمهور بارها از «خزانه خالی» گفت. «آمار و ارقام دهشتناک» او از وضعیت اقتصادی در همان هفتههای نخست مذاکرات مطرح شد و البته وزیر امورخارجه او نیز روی «ویلچر» به جنگ تحریمهای آمریکا رفت. دولت کلید اقتصاد را در مذاکرات و لغو تحریمها میجست. آیا کسی هست این واقعیت را انکار کند؟ دولت آقای روحانی یک سال گذشته را بر پایه یکسری محاسبات خارجی سپری کرد. شفافسازی یا اعتمادسازی یا هر اسم دیگری داشته است؛ راهبرد دولت در موضوع هستهای بود. اکنون یک سال از عملکرد دولت آقای روحانی در سیاست خارجی بر اساس این الگوی محاسباتی گذشته است.
مهلت گام نخست توافق ژنو تمام شد و توافق 4 ماهه نیز رو به اتمام است و این در شرایطی است که آقای ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا این پیام را میدهد که در صورت لغو نشدن تحریمها، دولت انتخابات پارلمانی در 16 ماه دیگر را خواهد باخت! او کمپینی راه میاندازد که بر پوستر آن شعار معنادار «هر توافقی از عدم توافق بدتر نیست» درج شده است! معنای این اظهارات آقای ظریف واضح است. اما اگر تحریمها اثرگذار نیست پس آقای ظریف نباید از انتخابات پارلمانی آینده هراس داشته باشد. اگر تحریمها ناکارآمد است؛ پس هر توافقی از عدم توافق بهتر نیست!شاید اظهارات آقای ظریف در وین 8 مبنی بر ناکارآمدی تحریمها تلاشی برای اصلاح اظهاراتش در شورای روابط خارجی آمریکا باشد اما در واقع، آن اشتباه پاک شدنی نیست و نتیجه آن در مذاکرات مشخص میشود. همانگونه که نتیجه «خزانه خالی» و «آمار دهشتناک» هم در توافق ضعیف ژنو آشکار بود.
3- شاید واقعا این اظهارات یک عملیات روانی باشد. همانگونه که مطرح کردن ماجرای دست دادن روحانی و اوباما شایعهای بود برای فراهم شدن افکار عمومی برای دیدار روحانی با کامرون!این یک ادعا یا اتهام نیست؛ این واقعیتی است که آقای حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیسجمهور به صراحت گفت. بنابراین باید حق داد رفتارهای دولت را با این نگاه نیز ارزیابی کرد. این احتمال وجود دارد که این قبیل اظهارات آقای ظریف برای آرام کردن منتقدان باشد. مدتهاست اخباری درباره توافق پنهان هستهای به گوش میرسد. آقای روحانی نیز در گفتوگوی تلویزیونی اخیر صراحتا از قطعی بودن تفاهم هستهای گفت. افشاگری روسها درباره توافق 95 درصدی هستهای هم این احتمال را تقویت میکند. به هر حال شاید درباره همه چیز در نیویورک توافق شده باشد!
انتهای پیام/