تبریز میزبانی برای مرکز تجارت فرش بین‌المللی ایران

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، قالی یا فرش نوعی گستردنی بافته‌شده از الیاف پنبه، پشم و در بعضی موارد ابریشم است که معمولاً برای پوشش زمین به کار می‌رود. ازآنجاکه قالی و فرش همیشه نقش‌های زیبا بر خود داشته‌اند، امروزه به جنبهٔ تزئینی آن نیز توجه می‌شود.

واژهٔ قالی یا خالی یا غالی از نام شهری به نام قالین در ارمنستان (بخشی از ایران باستان) گرفته‌شده است. البتّه فرهنگ لغت عمید کلمهٔ قالی را برگرفته از کلمهٔ ترکی قالین به معنای فرشِ پُرزدار که با نخ و پشم به رنگ‌های مختلف بافته می‌شود، معنی کرده است.

به دست‌بافتهٔ پُرزدار و گره‌دار قالی گویند. همهٔ پژوهشگران بدون چون‌وچرا بر این نکته اعتراف دارند که قالی و قالی‌بافی از آسیا شروع‌شده است. پژوهشگران بر این عقیده‌اند که ترکستان، ایران و قفقاز می‌باید مهد اولیهٔ این هنر بوده باشند.

امروزه مراکز عمدهٔ تولید و بافت قالی، کشورهای ایران، پاکستان، هند، ترکیه، شمال آفریقا، منطقهٔ قفقاز، نپال، اسپانیا، ترکمنستان و تبت می‌باشند.

قالی تبریز یکی از انواع قالی‌های ایرانی است. این قالی در شهر تبریز بافته می‌شود. این شهر یکی از مهم‌ترین مراکز بافت قالی در ایران است و قالی‌های بافت آن از تنوع و گوناگونی بسیاری برخوردارند.

در فرش تبریز ابداعاتی خصوصاً در چند دهه اخیر انجام‌شده که حالتی خاص را به فرش اعلای این منطقه داده است. این خلاقیت‌ها در نقوش، رنگ و بافت نمود کرده و سبب به وجود آمدن آثار بدیع درزمینهٔ تولید فرش نفیس ایران گردیده که تاکنون سابقه نداشته است.

از جلوه‌های جدید در رنگ فرش معاصر تبریز به‌کارگیری عمق و بعد یا پرسپکتیو در این طرح دوبعدی است که شناسه‌ای خاص به فرش تبریز داده است.

تحولی دیگر در ابداعات فرش تبریز، استفاده از رنگ برای پر کردن فضاهای خالی به‌جای نقش است که با به‌کارگیری رنگ‌های دارای هارمونی و هماهنگی با طرح فضاهایی خاص قرابتی زیبا بین طرح و رنگ ایجاد می‌شود. چنین فنی را در طرح‌های زیرخاکی جدید می‌بینیم.

در میان ویژگی‌های مشترک تمامی قالی‌های آذربایجان گره ترکی بیش از همه موردتوجه است. نوع گلیم‌بافی قالی‌های روستایی و عشایری آذربایجان به‌ویژه در قالی‌های قدیمی عمدتاً به سبک معروف فارسی است و به عبارتی از پود ضخیم برای گلیم‌بافی استفاده می‌نمایند.

رج شمار قالی‌های روستایی آذربایجان عموماً درشت و بین 15 و حداکثر 25 رج محدود می‌گردند. دارهای قالی مورداستفاده در آذربایجان به‌جز قالی‌های عشایری، همگی از نوع عمودی است. مهم‌ترین ابعاد قالی‌های جدید شهری باف آذربایجان 2*3 و 2/5*3/5 و همچنین 3*4 است و ابعاد کوچک‌تر اغلب در قالی‌های قدیم آن دیده می‌شود.

ابعاد دایره و چندضلعی نیز طی سال‌های اخیر در این منطقه رواج یافته است. قالی روستایی آذربایجان ابعاد متفاوتی دارد.8 شمار رج‌های قالی تبریز معمولاً از 24 رج شروع‌شده و تا 110 رج ادامه می‌یابد. رج که به واحد تراکم گره اطلاق می‌شود، بهترین روش برای ارزیابی کیفیت قالی به شمار می‌رود؛ هرقدر شمار رج‌های یک قالی بیش‌تر باشد، کیفیت آن نیز مطلوب‌تر خواهد بود. قالی‌های ظریف معمولاً از نخ‌های ابریشمی یا پنبه‌ای بافنده می‌شوند.
تبریز یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین مراکز قالی‌بافی در سطح ایران و جهان است و نقش مهمی را درزمینهٔ توسعه و گسترش سنت‌ها و هنرهای تزئینی و کاربردی بازی می‌کند.

اوج هنر قالی تبریز مربوط به سده‌های دوازدهم تا شانزدهم میلادی بوده است. شکل‌گیری 200 شاهکار هنری قالی تبریز با ادغام هماهنگ هنرهای بافندگی و نگارگری ایرانی در طی 14 سده، سطح بالای هنر بافندگان قالی را در این شهر به عرصهٔ نمایش گذاشته و مکتب کلاسیک تبریز بنیان نهاده شد. این مکتب به 2 زیرشاخهٔ اصلی تبریز و اردبیل تقسیم می‌شود.

در حال حاضر تبریز به‌عنوان کانون عمده عرضهٔ فرش‌های شهری باف آذربایجان شناخته می‌شود و کانون بزرگ تولیدکنندگان نامور و صاحب نامی گردیده که فرش آذربایجان به آن می‌بالد. برابر آماری که در دست داریم در تبریز و حومهٔ آن در سال 1364 شمسی بر روی 16000 دار قالی 32150 کارگر بافنده کارکرده‌اند. علاوه بر تک‌بافی‌ها، کارگاه‌های متعددی از سالیان بسیار دور در کار فرش‌بافی بوده و هستند.

فرش دست‌یافت تبریز باوجود تمامی پیشرفت‌هایی که داشته است این روزها دیگر همچون گذشته در روستاهای مختلف بافته نمی‌شود که دلایل آن می‌تواند کاهش صادرات فرش باشد که درگذشته بزرگ‌ترین صادرات غیرنفتی کشور محسوب می‌شد.

محدود شدن صادرات فرش و علاوه بر آن محدود شدن فروش داخلی باعث شد با مرور زمان فعالین این عرصه کاهش یابند و فعالیت‌های دیگر را بر فعالیت در این زمینه ترجیح دهند.

ناصر واثقی یکی از سرمایه‌گذارانی است که در عرصه فرش حضور پیداکرده است. وی در این خصوص می‌گوید: از 12 سال قبل مشکلات فرش دستبافت ذهن من را درگیر خود کرد که طیف بافنده که از طیف روستایی و ضعیف هستند کار خود را از دست دادند.

حال باید تصمیماتی در نظر گرفته می‌شد که این صنعت بار دیگر فروغ گذشته خود را بازیابد. لذا بدون تبلیغات مناسب در این زمینه نمی‌شد فرش تبریز را بار دیگر در عرصه تجارت فعال کرد. بنابراین لازم بود فرش دست‌بافت به‌عنوان یک کالای هنری وارد بازاری شود که حال کشورهایی چون هند، چین، پاکستان و حتی چین در عرصه رقابت حضور دارند.

این سرمایه‌گذار که در تبریز فعالیت خود را آغاز کرده است، ادامه می‌دهد: اولین کاری که باید انجام می‌دادیم این بود که چند میلیون تولیدکننده را زیر یک سقف بیاوریم و در یک مکان خاص متمرکز کنیم. به‌طور حتم اگر قالی خوب بافته شود فروش خوبی هم خواهد داشت که می‌تواند موجب رونق این صنعت شود.

وی در پاسخ به اینکه چرا تبریز را برای مرکز فعالیت خود انتخاب کرده است می‌گوید: ما سال 83 فکر کردیم که کجای ایران بهترین جای فرش است که اصفهان و مشهد را به ما پیشنهاد دادند و امکانات این دو شهر را دلیل پیشنهادشان مطرح کردند ولی استنباط ما این بود که تبریز از قدیم‌الایام مرکز فروش فرش بوده و خیلی از بزرگان فرش تبریزی هستند به همین خاطر این پیشنهاد را به شهرداری تبریز دادیم.

واثقی می‌افزاید: در آن زمان حاجی پور شهردار وقت تبریز استقبال خوبی از این پیشنهاد داشت و ما قراردادی با شهرداری تبریز بستیم که اواخر سال 91 پروانه ساخت گرفتیم.

حال پس‌ از این قرارداد تبریز به‌عنوان پایانه صادراتی فرش ایران تلقی می‌شود که طبق گفته مدیر این پروژه ملی تا یک سال آینده این مرکز فرش در 3 طبقه آماده می‌شود تا فعالیت خود را آغاز کند. 10000 مترمربع سطح اشغال این پروژه است که بزرگ‌ترین ساختمان محسوب می‌شود که نظیر آن در تهران نیز وجود ندارد.

مدیر این پروژه با اشاره به امکانات این مرکز می‌گوید: امکانات رفاهی، کافی‌شاپ و.. جزو امکانات این مرکز به شمار می‌آید که 85000 مترمربع زیربنای آن خواهد بود که در 9 طبقه ساختمان به بهره‌برداری می‌رسد. 10000 نفر در این مرکز فرش مشغول به کار می‌شوند که به‌صورت نمایشگاهی فرش‌های مختلف در این مرکز به نمایش گذاشته می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: سالن حراج، سالن کنفرانس و سمینار برای فرش، تورهای مجانی برای خریداران فرش از کل دنیا تدارک دیده می‌شود که بتوانند از شهر تبریز دیدن کنند و به‌نوعی می‌تواند جاذبه‌های توریستی تبریز را نیز معرفی کند. علاوه بر آن با روی کار آمدن این طرح باید 10 هتل و 100 رستوران پیرامون این مرکز فرش ایجاد شود تا بتواند تجار جهانی و کشوری را در خود جای دهد که به توریسم تبریز کمک بسیاری خواهد کرد.

این پروژه موردحمایت استانداری و شهرداری تبریز قرارگرفته است و به‌طور حتم یک پروژه ملی محسوب می‌شود که کلیه تجار فرش ایران و جهان را گرداگرد یکدیگر جمع خواهد کرد تا تبریز به‌عنوان مرکز تجارت فرش بین‌المللی ایران بار دیگر پرچم‌دار فروغ صنعت فرش باشد تا بار دیگر شاهد این باشیم که فرش ایرانی در جای‌جای جهان شناخته شود و صادرات فرش بیش‌ازپیش افزایش یابد.
انتهای پیام/