مباش در پی کتمان، که این گناه تو نیست
1- شبکه «من و تو» در آستانه سال تحصیلی جدید، مستندی را پخش میکند که مسئولان فرهنگی حتی از آوردن نامش هم هراس دارند. مستندی پر از شبهه در مورد انقلاب اسلامی ایران با روایتی کاملا متفاوتتر از آنچه بارها و بارها از رسانهها شنیدیم. روایتی که در آن چهره انقلاب برای جوانانی که از نزدیک آن را لمس نکردهاند و مردمی که با این حادثه تاریخی فاصله گرفتهاند، کاملا مخدوش ترسیم شده است.
«انقلاب 57» چنان چهره ضد آمریکایی و ناسیونالیستی از محمدرضا شاه ترسیم میکند که در انتهای قسمت اول این سوال برای هر بیینندهای پیش میآید که دلیل انقلاب این مردم چه بود؟ مگر مردم ایران چه کمبودی داشتند؟ طبق ادعای شاه در این مستند ما فاصله چندانی با تبدیل شدن به یک کشور پیشرفته نداشتیم.
مانند مستند «رضا شاه» تکیه اصلی مستند «انقلاب 57» بر استفاده از آرشیو قوی تصویری در فیلم بود. تصاویر بدیع و دیده نشده از چهل سال پیش باعث میشود مخاطب بدون هیچ مقاومتی حرفهای کارگردان را قبول کند. مهم نیست که کارگردان چه اندازه از تاریخ را ناگفته باقی میگذارد و چه تصاویری را برای القای یک فکر به بیننده نشان میدهد. در سینمای مستند بیننده آنچه را که میبیند باور میکند.
سوال مهمی که با دیدن «انقلاب 57» به ذهن هر فیلمسازی میرسد این است که این آرشیو قوی چگونه جمع آوری شده است؟ فیلمهایی که اکثر در صدا و سیما با عنوان محرمانه آرشیو شدهاند و هر مستندساز داخلی (حتی از نوع انقلابی) هم نمیتواند به آن دسترسی پیدا کند، به یکباره سر از شبکه «من و تو» در میآورد. البته این سوال با دستگیری چندتن از افرادی که این آرشیو را در اختیار شبکههای خارجی قرار داده بودند، پاسخ داده شد.
اما سوال مهمتری که پس از این سوال در ذهن هر فردی شکل میگیرد این است که چرا صدا و سیما باید فیلمهای مربوط به چهل سال پیش را آرشیو کند و اجازه دسترسی به آن را ندهد؟ مگر این فیلمها چه محتوایی دارد که حتی مردمی که این فیلمها را قبلا دیدهاند نمیتوانند دوباره ببینند؟ مردمی که خود حماسههای 13 آبان، میدان ژاله، تظاهرات تبریز و ... را آفریدند چرا نباید فیلمهای آن را ببینند؟ حتی بسیاری از حرفهای بزرگان انقلاب نیز در آرشیو محرمانه سازمان قرار دارد!
2- با اینکه بسیاری از مستندسازان انقلابی، حزب اللهی و دغدغهمند از دسترسی به آرشیو محرمانه صدا و سیما محروم هستند و حتی نمیتوانند برای ساخت فیلمهایی در مورد انقلاب، جنبش دانشجویی، دفاع مقدس و ... از آن استفاده کنند، می بینیم که علاوه بر دسترسی شبکه «من و تو» به این آرشیو، مستندسازانی که با مدیران این سازمان در ارتباط هستند میتوانند از این آرشیو استفاده کنند، حتی اگر نه سازمان و نه نظام را قبول داشته باشند و فیلمهای ضعیفی هم ساخته باشند.
«تلویزیون 57» سوسن بیانی فیلمی ضعیفی است که تنها به دلیل استفاده از آرشیو محرمانه صدا و سیما در آن، میشود تحملش کرد. فیلمی با تدوین شلخته که حتی تهیه کننده آن، پیروز کلانتری بارها در جلسه نقد و بررسی این فیلم تاکید میکند که این مستند تنها یک گزارش خبری و تصویری است و به هیچ وجه در حد فیلم مستند نیست. نریشنهای ضعیف و عدم وجود یک خط داستانی باعث شده است که فیلم به شدت کسالت آور باشد.
روز گذشته علاوه بر «تلویزیون 57» مستند «آبادان ما» سوسن بیانی نیز در سالن سینما حقیقت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی پخش شد. مستندی ضعیف تر از مستند «تلویزیون 57» که حتی بدون آنکه در انتهای فیلم بر ساخته شدن آن در صدا و سیما اشاره شود میتوان حدس زد فیلم سفارشی ساز است که به مستندسازی ضعیف سپرده شده است.
3- شاید بهتر باشد صدا و سیما دیگر دست از این بروکراسی عجیب که مانع ساخته شدن فیلمهای خوب در این سازمان عریض و طویل میشود بر دارد. پشت درهای صدا و سیما مستندسازان دغدغهمندی در انتظار هستند که قصد باز تولید تاریخ این مملکت را برای جوانان دارند. شاید اگر درهای صدا و سیما باز شود دیگر نیازی به گشت ارشاد، ترس از بی بی سی و من و تو و ... نباشد. هیچوقت کتمان و پنهان کردن تاریخ راه حل خوبی نیست.
وحید محرابیان
vahid.mehrabian@gmail.com
انتهای پیام/