فریادی برای عزت طلبی


فریادی برای عزت طلبی

خبرگزاری تسنیم: فریادی که هرچند به تبعید ایشان انجامید اما سال ها بعد تومار استبداد و ظلم حکومت پهلوی را در این سرزمین کهن درهم پیچید.

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،معنای لغوی کاپیتولاسیون «سازش و تسلیم» و از واژه ی «capitulate» گرفته شده است. مفهوم عام این کلمه به قراردادهایی گفته می شود که به موجب آن، شهروندان یک دولت، در قلمرو دولتی دیگر، مشمول قوانین کشور خود می شوند و کنسول آن دولت در محل، آن قوانین را اجرا می کند که در فارسی «حق قضاوت کنسولی» نیز گفته می شود.

امتیاز کاپیتولاسیون با متزلزل ساختن حاکمیت کشور میزبان، استقلال و یکپارچگی سرزمینی(تمامیت ارضی کشور) را به خطر می اندازد، شهروندان کشورهای بیگانه به دلیل در امان بودن از مجازات و پیگیری نشدن اعمال خلاف قانونشان، امکان می یابند تا هرگونه عمل ضد اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی را انجام دهند.

پادشاهان مستبد و خودکامه ی قاجار و پهلوی که همواره پایداری و ثبات حکومت خود را در خارج مرزهای ایران جستجو می کردند و به جای تکیه بر منافع ملی و حمایت داخلی، با اعطای امتیازهای گوناگون و مختلف به قدرت های بزرگ و سلطه گر، زمینه های استعمار کشور را بیش از پیش فراهم می کردند. قانون کاپیتولاسیون و یا حق قضاوت کنسولی از جمله ی این امتیازها بود که نماد وابستگی و سرسپردگی حاکمان وقت شد.

دولت روسیه تزاری پس از جنگ های ایران با این کشور و در عهدنامه ی ننگین ترکمانچای، امتیاز استعماری کاپیتولاسیون را برای نخستین بار به ایران تحمیل کرد. برپایه این معاهده شهروندان دولت تزار روسیه در ایران از مزایای کنسولی و قضایی بهره مند شدند، از آن پس دیگر دولت های استعماری با استناد به این امتیاز غیرقانونی به جمع استفاده کنندگان از کاپیتولاسیون پیوستند.

سقوط دولت روسیه تزاری و پیروزی مشروطه در ایران سبب شد تا هیاتی را احمدشاه در 1299 به مسکو بفرستد و سرانجام پس از گفت و گوهای طولانی، این قانون را برای شهروندان عادی روسیه در ایران لغو کنند، اما این مصونیت همچنان در مورد دیپلمات های این کشور پابرجا ماند. رضاخان با هدف فریب افکار عمومی در 1307 هجری خورشیدی در خلال پیشنهاد اصلاح نظام قضایی ایران، طرح حذف کاپیتولاسیون را مطرح و در بیست و یکم اردیبهشت 1307 به ظاهر این قانون را لغو کرد.

محمدرضا پهلوی بار دیگر و در دولت حسنعلی منصور، این امتیاز ننگین را احیا کرد. لایحه ی مصونیت رایزنان و دیگر اتباع آمریکا در سوم مرداد 1343 هجری خورشیدی در مجلس سنا تصویب شد و در بیست و یکم مهر همان سال مجلس شورای ملی با وجود رای زیاد مخالفان به دلیل فشار حکومت، مهر تایید بر این امتیاز ننگین زد.

امام خمینی پس از آن که از تصویب این لایحه آگاهی یافتند، به مخالفت شدید و جدی با آن برخاستند و در چهارم آبان 1343 هجری خورشیدی سخنرانی تاریخی و شدید اللحنی را علیه تصویب کاپیتولاسیون بیان فرمودند: «انالله و اناالیه راجعون... ایران دیگر عید ندارد، عید ایران را عزا کرده اند، عزا کردند و چراغانی کردند، عزا کردند و دسته جمعی رقصیدند. ما را فروختند، استقلال ما را فروختند و باز هم چراغانی کردند، پایکوبی کردند. اگر من به جای اینها بودم این چراغانی ها را منع می کردم، می گفتم بیرق سیاه بالای سر بازارها بزنند، بالای سرخانه ها بزنند، چادر سیاه بالا ببرند. عزت ما پایکوب شد، عظمت ایران از بین رفت، عظمت ارتش ایران را پایکوب کردند... قانونی در مجلس بردند؛ در آن قانون اولا' ما را ملحق کردند به پیمان وین و ثانیا الحاق کردند به پیمان وین! که تمام مستشاران نظامی آمریکا با خانواده هایشان، با کارمندهای فنی شان، با کارمندان اداری شان، با خدمه شان، با هر کس که بستگی به آنها دارد، اینها از هر جنایتی که در ایران بکنند مصون هستند. اگر یک خادم آمریکایی، اگر یک آشپز آمریکایی مرجع تقلید شما را در وسط بازار ترور کند، زیر پا منکوب کند، پلیس ایران حق ندارد جلوی او را بگیرد! دادگاه های ایران حق ندارند محاکمه کنند! باز پرسی کنند! باید برود آمریکا! آنجا در آمریکا ارباب ها تکلیف را معین کنند...»

امام خمینی پس از این سخنرانی پرشور، همچنین اعلامیه‏ای در محکومیت تصویب لایحه ی کاپیتولاسیون، صادر کردند و نوشتند: «امروز که دولت های مستعمره یکی پس از دیگری با شهامت و شجاعت خود را از تحت فشار استعمار خارج می‏کنند و زنجیرهای اسارت را پاره می‏کنند مجلس مترقی ایران با ادعای سابقه تمدن 2 هزار و 500 ساله با لاف هم ردیف بودن با ممالک مترقیه به ننگین‏ترین و موهن‏ترین تصویب نامه غلط دولت های بی حیثیت رأی می‏دهد ... با سرافرازی هر چه تمامتر دولت از تصویب نامه غلط دفاع می‏کند و مجلس رأی می‏دهد... آیا ملت مسلمان می‏داند که در حال حاضر عده‏ای از علما و مبلغین و طلاب و بسیاری از مسلمین بی گناه در زندان ها بسر می‏برند و بر خلاف قوانین آنها را بدون رسیدگی مدت های مدید زندانی کرده‏اند و مرجعی نیست که به این وضع هرج و مرج ارتجاعی قرون وسطایی خاتمه دهد.»

رژیم پهلوی که روشنگری های امام را برنمی تافت، با این تصور که با تبعید امام می تواند موج اعتراضی ملت ایران را آرام سازد، ایشان را به خارج از کشور تبعید کرد اما این فریاد حق طلبی آغازگر انقلابی بزرگ شد، تا آن که پگاه پیروزی در بیست و دوم بهمن1357 هجری خورشیدی در آسمان ایران دمید. سه ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در بیست و سوم اردیبهشت 1358، امتیاز کاپیتولاسیون برای همیشه در تاریخ ایران لغو شد و ملت غیور ایران با رهبری و مدیریت امام خمینی ریشه های وابستگی و استعمار را در این سرزمین کهن خشکاند.

منبع:ایرنا 

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.

بازگشت به صفحه سایر رسانه ها

پربیننده‌ترین اخبار رسانه ها
اخبار روز رسانه ها
آخرین خبرهای روز
فلای تو دی
تبلیغات
همراه اول
رازی
شهر خبر
فونیکس
میهن
طبیعت
گوشتیران
رایتل
مادیران
triboon