به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم آباد، مردم لرستان در ماه محرم با رسم و رسوماتی که از دیرینه داشتند خاکیترین عزاداری را در کشور و جهان انجام میدهند و در این بین هیئتهای هستند که در طول سالها سنت دیرینه و اصیل خود را حفظ کردهاند و دستخوش تغییرات نشدهاند.
هیئت مذهبی پشت بازار که بیش از 536 سال قدمت دارد به نوعی قدیمی ترین هیئت مذهبی خرم آباد است که جایگاه خاصی در بین مردم لرستان دارد و شاید بخش عمدهای از این جایگاه به خاطر مداحان و شیوه عزاداری این هیئت است.
مداحان این هیئت دارای سبکی خاص در اجرا هستند و به همین دلیل با حاج حسین سهرابی مداح هیئت پشت بازار, قدیمیترین هیئت مذهبی خرم آباد به گفت و گو میپردازیم.
تسنیم: هیئت پشت بازار خرم آباد در چه سالی تاسیس شد؟
سهرابی: هیئت پشت بازار خرم آباد در سال 900 قمری از سوی بزرگان، روحانیان و سادات وقت تاسیس شد و بر اساس مستندات موجود خادمان این هیئت از 100سال پیش تاکنون مرحوم حاج مرتضی خورشیدی، حاج محمد علی سلاحورزی، حاج محمد علی جایدری، حاج غلام رضا تقی خوانی، حاج غلام شاه خاکی، حاج محمد علی رسولی، حاج کاظم جباری، حاج عزیز جباری، حاج عزیز حافظی، حاج ماشاالله حیدر پناه، حاج محمد شاه اسدی، حاج احمد علی رسولی ،محمد حسن بابایی، امیر بازگیر وحاج اصغر مستوفی بودهاند.
مرحوم ملامحمد کریم(مَکریم)، مرحوم گلشن، حاج آقا جواد الیاسی، حاج علی سلطانی(عَلّه)، حاج حبیب نیکنام از دیگر مداحان این هیئت بوده اند و از سال 83 تاکنون نیز بنده به عنوان مداح وخادم این هیئت فعالیت دارم.
تسنیم: آیا درسته که سه مداح آخر هیئت پشت بازار در عمر 100 ساله خود مداحی میکردند؟
سهرابی: بله. سه تا از نوحه خوانهای هیئت ما 100سال عمر کردهاند؛ مرحوم حاج علی اکبر سلطانی که 100سال عمر کرده و نوحه خوانیاش را در 12 سالگی شروع کرد، حاج حبیب نیکنام که 114 سال عمر کرده و نوحه خوانیاش را در 13سالگی شروع کرده یعنی 100 سال نوحه خوان بود و مرحوم ملا کریم که 100 سال قبل از اینها بود مکتب خانه داشت و قرآن درس میداد کسانی که در خرم آباد قرآن را یاد گرفتند از استادی ملا کریم بود.
تسنیم: چرا مردم لرستان وقتی اسم عزاداری می آید یاد مداحیهای حاج حبیب نیکنام میافتند؟
سهرابی: حاج حبیب نیکنام چون یکی از پیشکسوتان مداحی در خرم آباد بود اخلاق آرامی داشت، متین و خَیر بود کسی بود که اموال منزل مسکونی اش را وقف حسینیه حبیب ابن مظاهر کرد. حاج حبیب خالص و مخلص بود اهل پول گرفتن در دستگاه امام حسین (ع) نبود بلکه خودش هزینه می کرد.
تسنیم: با توجه به اینکه حاج حبیب یک چهره ماندگار در استان لرستان است و شما میراث دار حاج حبیب هستید چطور می توانید ویژگیهای حاج حبیب نیکنام را در خودتان بپرورانید؟
سهرابی: مداحی و نوحه خوانی در استان لرستان یک سبک وسنت خاصی است که باید حفظ شود، هر شهری باید رسوم خود را حفظ کند و بر اساس نظر علما و مجتهدین که همه عزاداری سنتی را میگویند ماهم سنتی برگزار میکنیم والحمدالله تا جایی که توانش بوده رشد خودش را کرده است.
در سال 90 لرستان پدیده عزاداری در جهان تشیع شد و آئین گل اندازی که آخرین حزن و اندوه است را مراجع تأیید کردند و این آئین به این معنا است که وقتی کسی عزیزی را از دست میدهد و سر خاکش میرود خاکها را بر سر خود میاندازد ما در لرستان نیز به خاطر امام حسین(ع) که عزیزترین فرد است و خدا هم به او افتخار میکند این کار را انجام میدهیم.
تسنیم: سبک مداحی حاج حبیب نیکنام چه ویژگیهایی دارد؟
سهرابی:حاج حبیب 100سال زحمت کشید تا فرهنگ عاشورایی لرستان را پیاده کرد یعنی می شد فرهنگ عاشورای لرستان را از صدا، لحن و نوحه های حاج حبیب بشناسند و اکنون در سراسر ایران عزادری لرستان را به نام حاج حبیب می شناسند و تنها سبکی است که محلی، اصیل و ماندگار شده است و هیچ آهنگ غربی، غیر مجاز و ریتم داخل آن نیست.
سبک نوحه خوانی حاج حبیب سنگین است مصیبت وحزن دارد، نوحههایش متعلق به خود امام حسین (ع) است که روز عاشورا را مجسم میکند و لازم به ذکر است که همه نوحههای حاج حبیب متعلق به علما، فقها ومجتهدین بود مانند نوحه (در کربلا سلطان دین).
تسنیم: الان شما از این نوع شعرها استفاده میکنید؟
سهرابی: بله چون مردم انتظار دارند که آنها از بین نروند و از نوحههای جدید و با محتوایی که آقای الیاسی برایم آماده میکند استفاده میکنم.
تسنیم: شما از آلات موسیقی در مداحیهایتان استفاده میکنید؟
سهرابی: نوحه هایی که در هیئت ما خوانده میشود همه براساس سبک مداحی سنتی و اصیل است که نشان دهنده اوج غم و اندوه مردم لرستان در عزاداری امام حسین (ع) است اما متاسفانه برخی از مداحان از آهنگهای غیرمجاز استفاده میکنند که میخواهند جوانان را جذب خودشان کنند که این نوع عزاداری درست نیست.
تسنیم: در مورد نحوه عزاداری به سبک سنتی در هیئت پشت بازار خرم آباد توضیح دهید؟
سهرابی: عزاداری مردم لرستان به دلیل اینکه سبک سنتی را حفظ کرده زبانزد خاص وعام است و سبک عزادری سنتی به دلیل اصیل بودن، مردم به آن علاقه زیادی دارند چرا که یادگاری از آئین ورسوم بزرگان ما در گذشته است که هر سال نسبت به سال قبل باشکوه تر برگزار میشود.
در هیئت پشت بازار با ساز ودهل سنتی (چمریونه)عزاداری می شود که صدای آن هر شنوندهای را با غم مصیبت کربلا هم نوا میکند حتی کسانی هستند که از دیگر شهرهای کشور برای دیدن این مراسم سنتی در محرم به لرستان می آیند.
تسنیم: هیئت پشت بازار در اعزام نیروهای لرستان به جنگ تحمیلی چه نقشی داشت؟
سهرابی: هیئت مکانی برای اعزام نیروها بود و بیش از 200شهید داشته است حسن وسعید سهرابی دو برادر خودم هستند که شهید شدند و شهیدانی مانند توکل مصطفی زاده ، شهید اصغر و رسول زیودار، شهید کوروش و داوود علی پناه، شهید رحیم رشنو، شهید صارمیان وخیلی از شهدای دیگرکه از فرماندهان و سردمداران جنگ بودند از محله پشت بازار بودند.
وقتی جوانان به سوی جبهه حرکت می کردند که یک سال در روز عاشورا بود و چون همه جوان بودند حاج حبیب برایشان این شعر را خواند(اکبر جوان است ای لیلا میدان روان است ای لیلا).
تسنیم:به نظر شما هیئت پشت بازار چه رسم و رسوم خوبی دارد که در خیلی جاها کمرنگتر است؟
سهرابی: ما چند روز قبل از ماه محرم برنامه ریزی میکنیم بزرگان را دعوت می کنیم چون اگر به بزرگان احترام بگذاریم در اصل آن هیئت سندیت و تاریخ خودش را معرفی می کند و با حفظ این سنت اصیل بودن عزادری خود را معرفی کرده ایم که علاوه بر تمام شهرها کسانی درخارج از کشور نیزبرای شرکت درعزادرای هیئت پشت بازار میآیند چون هیئت ما سنتی است.
بزرگی را باید در خرم آباد وهیئت مان رسم کنیم اگر ما احترام به بزرگان گذاشتیم در آینده نیزبه خودمان احترام میگذارند و هیئتی که بزرگان را جلو آورد و نظمی پیدا کرد ابهتی به خود میگیرد بیشترسینه زنهای هیئت پشت بازار همه نسل پنجم هستند.
تسنیم: انتقادی که به هیئت شما می شود این است که هیئت شما در طول سال برنامه اجرا نمیکند؟
سهرابی: هیئت پشت بازار در مناسبت های اربعین، 28صفر، 21رمضان و شهادت حضرت زهرا(س) با دسته جات بیرون میآید و ما چون هیئت سینه زنی هستیم در طول سال همه شهادتها برنامه داریم ،دعای سمات برگزار می کنیم و در جمعهها در حسینیه حبیب بن مظاهر مراسم داریم.
هیئت پشت بازار به مدت سه شب شام غریبان از میدان پشت بازار به صورت دسته جات حرکت میکنند به سوی حسینیه حاج حبیب نیکنام و در آنجا عزاداری میکنند و در طول دو ماه محرم و صفر در منازل هیئتیها هر کدام پنج شب بانی میشوند و تا شهادت امام رضا(ع)روضه برگزار میشود.
تسنیم: فعالیت های هیئت شما در جذب جوانان به سمت وسوی فعالیت های مذهبی چقدر تاثیر گذار است؟
سهرابی: با توجه به اینکه رسالت قیام امام حسین (ع)برای احیاء فریضه واجب امر به معروف ونهی از منکر بوده است و امام حسین(ع) با نهضت پرافتخارش به همه آزادگان جهان درس آزادگی، ایستادگی در برابرظلم وستم داد بنابراین باید اصل پیام فرهنگ عاشورا را برای جوان تبیین کنیم لذا هیئت پشت بازار خرم آباد در راستای روشنگری این فرهنگ برنامه های مذهبی، فرهنگی در طول سال برگزار می کند.
تسنیم: با توجه به اینکه هیئت پشت بازار قدیمیترین هیئت خرم آباد است و می طلبد که جایگاهی در شان و قدمت بزرگی این هیئت در خرم آباد در نظر گرفته شود در مورد ساماندهی جایگاه این هیئت چه نظری دارید؟
سهرابی: هیئت پشت بازار خرم آباد بیشتر از60 هزار نفر سینه زن دارد که به دلیل تعداد زیاد مردم، دانشگاه سابق لرستان در خیابان فلک الافلاک گنجایش این تعداد عزادران حسینی را ندارد و از مسئولان انتظارداریم که برای ساماندهی جایگاهی را برای عزادران حسینی در نظر بگیرند که بتوانند مراسمی باشکوه و در شان ومنزلت امام حسین(ع) برگزار کنند.
تسنیم: با توجه به اینکه شما سالها در فضای هیئتها هستید و هیئت های استان را میشناسید الان بزرگترین آسیب و تهدیدی که هیئتهای عزادری استان را تهدید میکند چیست؟
سهرابی: یکی از آسیب ها آهنگهایی است که با سبک وآهنگ غربی برای امام حسین (ع) می زنند، اینکه محتوای شعرها وسینه زنیهای بعضی جاها فقط با طبل و آهنگ است و آهنگشان همه ترانه های غربی است و سازمان تبلیغات و ارشاد اسلامی باید نظارتی روی مداحان داشته باشند.
کسانی هستند که به دنبال بهانه میگردند تا شیعه را تضعیف کنند ما باید با هوشیاری نگذاریم که از عزاداریها سواستفاده شود بنابراین ما باید واقعیتهای حماسه امام حسین(ع) در کربلا رابه همه نشان دهیم وباتقوا وایمان وحدت اسلام راحفظ کنیم.
تسنیم: به نظر شما ویژگیهای هیئت تراز انقلاب اسلامی چیست؟
سهرابی: یک هیئت خوب باید فرمایشات مقام معظم رهبری را در راس فعالیتهایش قرار دهد و باید مراسم های کاملا سنتی و اصیل و ریشه برگزار کند که یاد آور مصیبت های واقعه کربلا باشد و از کارهای تقلیدی که از فرهنگ های غربی گرفته شده است پرهیز کنند و الان در حال حاضر فرقه جعلی وهابیت از هر فرصتی برای تضعیف شیعه استفاده میکند بنابراین ما باید با بصیرت از کارهایی که بهانه دست دشمن میدهد خودداری کنیم.
در مداحی هایمان از روایتهای مستند استفاده کنیم و از روضه های جعلی و خرافی بپرهیزیم و پیام اصلی عاشورا به مخاطب برسانیم هر کاری که انجام میدهیم فلسفه و منطق چرایی آن را نیز در نظر بگیریم که چرا و برچه اساسی این کار را انجام میدهیم بنابراین یه هیئت اگر بخواهد ولایتی کار کند باید مراقب فعالیت هایش باشد که به خرافات آلوده نشود.
مثلا ما در روایات داریم که هر چیزی که سبب تضیف شدن اسلام شود حرام است همین قمه زنی که خیلی ها به اسم عزاداری برای امام حسین (ع) انجام میدهند حرام است چرا که قمه زنی سبب لطمه زدن به شخص میشود و اینکه انسان بخواهد خودش را زخمی کند نسبتی با عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) ندارد.
دشمنان دنبال بهانه هستند که روی آن مانور تبلیغاتی میکنید که ببینید شیعیان انسان های خشنی هستند.
تسنیم: خادمی و مداحی برای امام حسین(ع) چه تاثیری بر زندگی شما گذاشته است؟
سهرابی: من در راه امام حسین(ع) هر کاری که کردهام برای رضای خدا و بهخاطر علاقه و محبتی بوده که نسبت به سید الشهدا(ع) دارم و در راه امام حسین (ع) به خاطر مداحی ریالی پول از کسی نگرفته ام والحمدلله به برکت خادمی امام حسین(ع) بارها به خانه خدا وزیارت ائمه اطهار(ع) مشرف شدهام.
تسنیم: سخن پایانی؟
سهرابی: امام حسین(ع) برای هدفش از تمام هستی خود گذشت و زیر بار ظلم و ظلت نرفت بنابراین جوانان ما باید از حضرت سید الشهدا(ع) درس آزادگی بگیرند و زیر بار ظلم و ستم نروند و پشتیبان رهبر و ولایت فقیه باشند تا به مملکتشان آسیبی نرسد, امام حسین(ع) در روز عاشورا در بحبوحه جنگ, نماز اول وقت را ترک نکرد بنابراین جوانان بایستی با الگو قراردادن امام حسین(ع) نماز اول وقتشان را برپا کنند.
مصاحبه از فاطمه بیرانوند
انتهای پیام/ج