به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، تپه تاریخی قالاباشی با قدمت تاریخی حداقل سه هزار سال قبل از میلاد در محدوده شهری شهرستان نقده قرار دارد و در سالهای اخیر با توسعه شهری آسیبهای جدی به آن وارد شده است.
ارزش تاریخی این تپه هموزن با تپه حسنلو نقده است و مشخص شده است که تپه به دوران برونز و چیزی در حدود شش هزار سال قبل بازمیگردد.
بر روی این تپه در دهه 80 موزه نقده بنا شده است و آثار مختلفی مانند سفالهای حسنلو، آجرهای لعابدار طلاچین و مجموعهای از سکههای دوران ساسانی و بیزانس در آن جای گرفته است.
شهرداری نقده در سالهای 90 و 91 با عدول از ضوابط تعیین شده از سوی سازمان میراث فرهنگی با تخریب اماکن حاشیه تپه باستانی قالاباشی اقدام به ساخت مجتمع تجاری و مسکونی کرده است.
تحقیقات نشان میدهد که تپه به مرور زمان در اثر ایجاد جاده بریده شده است و در واقع بناهایی که در سمت مقابل این تپه ساخته شدهاند بر روی عرصه تپه باستانی قرار دارند نه در حریم آن.
در اثر حفاریهای شهرداری نقده در این منطقه، مردم قطعات سالمی از سفالهای کشف شده از واریزههای خاکی را به میراث فرهنگی این شهر میسپارند تا در موزه حسنلو از آنها نگهداری شود.
تپه باستانی قالاباشی به شماره 31031 در فهرست آثار ملی نقده از سوی رئیس سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است و افکار عمومی در نقده به شدت با تخریب و ساخت و ساز در محوطه این تپه مخالف است.
چندی پیش شاهد دو مورد حفاری به شکل کاملا سازمانیافته از سوی افراد حرفهای که به فکر چپاول آثار نفیس و اشیای تاریخی نقده بودند از محل خانههای اطراف و مجاور تپه قالاباشی این شهر بودیم که به کمک نیروهای مردمی و هوشیاری پلیس امنیت و پیشگیری ناجا و همکاری یگان حفاظت میراث فرهنگی و نیز واحد باستانشناسی اداره کل امور حقوقی موضوع تحت کنترل قرار گرفت و افراد متعددی با تشکیل پرونده دستگیر شده و مراحل قضایی خود را طی میکنند.
یکی از تونلها در خانه مسکونی واقع در ضلع شمالی تپه و دیگری در ضلع جنوبی تپه حفر شده بود که دارای مهندسی ساخت و کاملا حرفهای بود به طوری که از چرخ نقاله، بالابر، سیستم تخلیه آب زیرزمینی، تهویه هوا و سیستم برقرسانی به انتهای تونل به طول نزدیک به 30 متر استفاده کردند.
جلیل جباری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجانغربی در این زمینه به خبرنگار تسنیم، اظهار کرد: وجود افرادی که در صدد به یغما بردن اشیا و آثار تاریخی با اهداف و اغراض مختلف اقدام به حفاریهای غیرمجاز در عرصهها و محوطههای باستانی میکنند، سابقه چندین و چند ساله دارد و مطمئنا این حفاریها نخستین و آخرین حفاریها نبوده و نخواهد بود.
جباری با بیان اینکه احتمال مرتبط بودن دو حفاری به یکدیگر وجود دارد، گفت: پرونده در حال طی روند قانونی خود و تکمیل مستندات است و با بررسیهای قضایی این مسئله شفاف میشود و تا کنون به احتمال قوی هیچ نوع آثار و اشیای تاریخی از این محل مورد سرقت قرار نگرفته است.
وی بر لزوم حساسیت مسئولان شهری و استانی نسبت به موضوع حفاظت و نگهداری از تپهها، محوطهها و آثار تاریخی استان تاکید کرد و افزود: تامین بخشی از اعتبارات مورد نیاز به منظور تکمیل مطالعات و بررسیهای علمی و کنترل، مراقبت و نگهداری از محدودههای تاریخی با فنسکشی و تعبیه سیستمها و دوربینهای حفاظتی در مقطع حساس کنونی که چپاولگران در فکر تصاحب میراث فرهنگی منطقه هستند، ضروری به نظر میرسد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجانغربی بیان کرد: اداره کل میراث فرهنگی بر ممانعت و جلوگیری از ساختوسازهای بیرویه و پروژههای شهری در محوطه تپه قالاباشی نقده اصرار دارد و امیدواریم کشف دو تونل عمیق در این محدوده بهترین دلیل و بهانه برای توجه هر چه بیشتر مسئولان به این تپه تاریخی باشد.
رضا حیدری کارشناس ارشد باستانشناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجانغربی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در ارومیه، اظهار کرد: روش جدیدی از سرقت در حوزه میراث فرهنگی آذربایجانغربی اتفاق افتاده است و زنگ خطر آن به صدا درآمده است به طوری که تونل کشف شده با طول 26 متر دارای نقشه مهندسی است و این بسیار خطرناک است.
وی با اشاره به بررسی تونل کشف شده در ضلع شمالی تپه قالاباشی، تصریح کرد: با توجه به اینکه خانه مورد نظر در عرصه تپه قرار دارد در حین بررسی سفالهای قرمز رنگ هزاره اول که مربوط به عصر آهن است، وسایل سنگی، استخوان عاشق (یک نوع وسیله بازی) و هاون سنگی شکسته کشف شد.
حیدری به مطالعات انجام شده پیرامون تپه باستانی قالاباشی از سوی دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا اشاره کرد و گفت: اریک اشمیت در سال 1937 در کتاب پرواز بر فراز شهرهای باستانی ایران برای نخستین بار با دیدن آثار قلعه تاریخی، این مکان را کشف کرد و به همین دلیل به قالاباشی معروف شده است.
خلیل حسنخانی کارشناس مسائل حقوقی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجانغربی نیز در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در ارومیه با اشاره به پیگیری پرونده دستگیری افراد متجاوز به حریم تپه باستانی قالاباشی نقده، اظهار کرد: شش نفر در این زمینه و نیز افرادی با عنوان معاون و تسهیلکننده اقدامات حفاری که در نهادهای دولتی مشغول به کار بودند و هزینه و اطلاعات لازم را در اختیار حفاران قرار میدادند، دستگیر شدند و تحقیقات برای دستگیری سایر مظنونهای احتمالی ادامه دارد.
وی بیان کرد: تا تکمیل پرونده و ارجاع آن به دادگاه قطعا امکان اظهار نظر قطعی در این زمینه وجود ندارد.
حسنخانی با اشاره به زمان صرفشده برای حفاری تونل از سوی افراد دستگیر شده، گفت: به نظر میرسد بیش از 5 ماه زمان برای مطالعه و حفاری این تونل صرف شده است.
انتهای پیام/ ب