به گزارش دفتر منطقهای خبرگزاری تسنیم، افغانستان در چند دهه اخیر از کشورهای ناامن منطقه و حتی جهان بوده است اگر از التهاب و ناامنیهای ناشی از دوران جهاد در این کشور صرفنظر شود که خود داستانی مفصل و نیازمند بحث و تحلیل جداگانه است.
ناامنی دهه اخیر که همزمان با حضور نیروهای خارجی در افغانستان به وجود آمده هم ریشه در ساختار جامعه افغانستان دارد و هم برخی کشورهای خارجی در ایجاد و تداوم آن دخالت داشته است.
شاید این مطلب درست باشد که طالبان در ابتدای تأسیس بر اساس طرح خارجیها و براساس منافع کشورهای خارجی ساخته و پرداخته شده و پیوستگی منافع سیاسی برخی کشورهای عربی و غربی حکومت طالبان را ایجاد کرد و لیکن پایداری آن حکومت در افغانستان تا زمان دخالت نیروهای بینالمللی، علاوه بر ایجاد رعب و وحشت در میان مردم، داشتن مشابهتهای فکری و قومی، میان آن گروه و برخی اقوام ساکن در کشور افغانستان بوده است.
طالبان از بدو ورود به خاک افغانستان در کنف حمایت برخی اقوام و قبایل قرار گرفت و تا آخر نیز از طرف برخی گروههای قومی، حمایتهای مالی وسیاسی شد.
در سیزده سال گدشتنه که کرزی بر مسند ریاستجمهوری افغانستان تکیه کرده بود، او این فاکتور مهم عینی را نادیده گرفت و تمام ذهن و حواس خود را به خارج از کشور افغانستان متمرکز کرد و به تکرار اعلام داشت که طالبان یک پدیده داخلی نیست و نیروهای بینالمللی مبارزه با تروریسم، باید بر خارج از کشور تمرکز کنند و لانههای تروریستها را در خاک پاکستان جستوجو نمایند.
ازاین روی سخنان وی بیپاسخ ماند و گامی در جهت امنیت و ثبات برداشته نشد. بی پاسخ ماندن این خواستها نشان دادکه هر نهاد و حکومتی اگر چنانچه طالبان را یک پدیده بیگانه از افغانستان بداند و فقط وجود و حضور آنها را به عوامل بیگانه نسبت دهد، بیگمان توفیقی در راه ایجاد امنیت نخواهند برد کما این که تلاشهای بیش از یک دهه کرزی به همین سرنوشت گرفتار آمد.
بنابراین یافتن سررشتههای صلح بدون شناخت و پیچیدگیها وپیوندهای طالبان با عوامل داخلی و محیطی کاری است بس دشوار و یا حتی ناممکن.
به عقیده کارشناسان و تحلیلگران منطقهای، علاوه بر وابستگی طالبان به خارج - که در جای خود مورد بررسی وتحلیل قرار خواهد گرفت - عاملی وجود داشته و دارد که گسترش و استمرار ناامنی درافغانستا ن را سبب شده است.
همسنخیهای قومی طالبان
حامد کرزی رئیسجمهور سابق افغانستان بارها بر این نکته اشاره و تأکید کرد که ریشههای تروریسم در داخل افغانستان نیست، نیروهای خارجی باید ریشههای تروریسم را درخارج افغانستان جستوجو کنند و آنها را در خارج از جغرافیای افغانستان آماج حملات خود قرار دهند. واضح است که این گونه سخن گفتن، فرافکنی آشکار است و حامد کرزی در زمان تصدی ریاستجمهوری کوشید، دامن اقوام افغانستان به ویژه قوم پشتون را از همراهی با طالبان پاک کند.
اما واقعیتهای موجود افغانستان خلاف این موضوع را ثابت کرده و نشان میدهد که این ادعا به صدق نزدیک نیست، بلکه طالبان در برخی نقاط کشور افغانستان، از جمله درجنوب، شرق و جنوبشرق دارای پایگاههای محکم قومی و منطقهای بوده و از سوی برخی سران اقوام نیز حمایت مالی و جانی میشوند، حتی برخی وکلای پارلمان افغانستان از این که طرفدار طالبان و تأییدکننده مواضع آنها هستند ابایی ندارند از جمله وکیل مردم غوربند (خواصی) و فرید وکیل سابق کاپیسا، در مجلس نمایندگان، سال گذشته فتوای جهاد به نفع طالبان صادر کردند.
اینها نشان میدهد که ادعا کرزی مبنی بر خارجی بودن پدیده طالبان قرین صحت نبوده و او میکوشید با کتمان واقعیتها ،طالبان را صرف یک پدیده خارجی معرفی کند.
اشرفغنی وقتی از مذاکرات بینالافغانی سخن به میان میآورد، به صورت ضمنی تائیدی بود که طالبان همسنخیهای فکری با برخی اقوام افغانستان دارند. مطالعه تاریخ کشورها نیز نشان میدهد که شورشهای نظامی در دنیا زمانی استمرار یافته که میان مردم آن منطقه و شورشگران، همسنخنیهایی وجود داشته است.
شورشگران هیچ گاه تنها با اهرم زور و جبر جایگاه مناسب در میان مرم نمییابند و مورد استقبال مردم قرار نمیگیرند. طالبان نیز یکی از همان گرو هها است که در خارج ساخته شد؛ این ساخت خارجی اما در کنف حمایت داخلی قرار گرفت به زندگی خود تاکنون ادامه داده است.
در سالهای گذشته مردم شاهد بودند که حکومت کرزی، تعداد زیادی از طالبان زندانی را مورد عفو و بخشودگی قرار داد، گرچه رسا نههای گروهی و جامعه مدنی افغانستان اعتراضهای گستردهای را سامان دادند اما مجموعه این اعتراضها در تصمیم کرزی رخنهای ایجاد نکرد و سیاستهای حمایتی وی از طالبان ادامه یافت.
حال به نظر میرسد با توجه به پیامها و مواضع طالبان مبنی بر عدم مذاکره و صلح با خارجیها اصلیترین گزینه برای حکومت وحدت ملی افغانستان جهت دست یابی به صلح پایدار در این کشور مذاکره بینالافغانی میان سران حکومت ومقامات رسمی طالبان ان هم از طریق کانالهای داخلی افغانستان و بدون حضور و مشوت نیروهای خارجی باشد تا در آینده مردم این کشور شاهد افغانستان آرام و باثبات باشند.
انتهای پیام/پ