تمدید مذاکرات ادعاها علیه برنامه هسته‌ای ایران را به حاشیه می‌راند

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، در حالی که مذاکرات برای محدود کردن ظرفیت غنی سازی اورانیوم ایران ادامه دارد، آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنان تلاش دارد تا تحقیق جداگانه اما مرتبط درباره گمانه‌زنی‌ها درباره تلاش ایران در زمینه سلاح هسته‌ای انجام دهد.

دیپلمات‌ها و کارشناسان غربی گفته‌اند که با تمدید بیشتر مذاکرات هسته‌ای احتمال نمی رود که بررسی ادعاها درباره تلاش ایران برای تحقیق در زمینه بمب اتمی به پیش برود.

دیپلمات‌های غربی که ایران را متهم کرده‌اند در زمینه تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی سنگ اندازی می کند گفته‌اند که همکاری کامل تهران با آژانس بین المللی انرژی اتمی باید یکی از شروط کاهش تحریم‌ها باشد.

در حالی که گفت‌وگوها میان ایران و شش کشور در روز دوشنبه تمدید شد، هیچ نشانی وجود ندارد که پیش از توافقنامه جامع، ایران ملزم به همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی شود.

این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که ایران در این سال‌ها همکاری لازم با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را داشته است و در این بین آژانس انرژی اتمی مواضعی متناقض در قبال برنامه هسته‌ای ایران اتخاذ کرده است.

آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش فصلی پیشین خود در مورد ایران را در 5 سپتامبر منتشر کرد. با اینکه انتظار می‌رفت گزارش بعدی در این زمینه در ماه دسامبر تنظیم شود، این گزارش در 7 نوامبر (16 آبان) به صورت زودهنگام و در قالب یک گزارش دوماهانه منتشر شد.

بخشی از دلایل این تعجیل آژانس را باید در پرتو استفاده از فرصت زمانی مربوط به آغاز مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه 1+5 و تاثیرگذاری بر این روند مورد تحلیل قرار داد. آژانس با این اقدام، پیام های مختلف مثبت و منفی را برای مذاکرات وین ارسال کرد و ظرفیت های گوناگونی را در اختیار بازیگران منطقه ای و بین المللی برای نقش آفرینی در خصوص این مذاکرات و حاشیه های آن قرار داد.

از سوی دیگر یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارشی که در مورخ 7 نوامبر و پیش از آغاز نشست مسقط منتشر کرد، خبرساز ظاهر شد. آمانو با ارائه یک برآورد غیرفنی از ذخایر اورانیوم غنی شده زیر 5 صد درصد در ایران طی دو ماه قبل از انتشار این گزارش یعنی در ماههای اوت و سپتامبر 2014، به گونه ای بحث انگیز و نادرست عمل کرد.

این گزارش به افکار عمومی چنین القا کرد که ایران مقادیر قابل توجهی از اورانیوم  زیر 5 درصد را در این فاصله دو ماهه غنی سازی و انباشت کرده است. این برآورد برای بازیگرانی که سعی در مساله سازی برای برنامه هسته ای کشورمان بودند، مستندی قرار گرفت تا ماهیت این برنامه را زیر سئوال برده و در مورد نیات و اهداف ایران از این برنامه، همان اتهامات بی اساسی را که پیش از این نیز به عناوین مختلف مطرح کرده بودند، مستند و مبنادار جلوه دهند.

خبرگزاری رویترز بعد از آن به نقل از دیپلمات‌ها گزارش داده است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با صدور اصلاحیه‌ای خطاب به اعضا، رقم اعلام‌شده برای ذخایر اورانیوم با غنای پایین ایران را اصلاح کرده است. یوکیا آمانو، مدیر کل آژانس در گزارش به اصطلاح فصلی خود که با عنوان ارزیابی فصلی برنامه هسته ای ایران از نظر اجرای مقررات پادمان و توافق های مرتبط با آن تدوین شده بود، میزان ذخایر اورانیوم با غنای 5درصد ایران را 8390 کیلوگرم اعلام کرده بود. با این حال، به گزارش رویترز به نقل از دیپلمات ها، آژانس در اصلاحیه‌ صادر شده خطاب به اعضای شورای حکام، این رقم را 8290 کیلوگرم اعلام کرده است. در این گزارش که روز جمعه دو هفته پیش منتشر شد، آمانو عنوان کرده بود  میزان ذخایر اورانیوم با غنای 5درصد ایران در فاصله دو ماهه بعد از انتشار گزارش فصلی قبلی (5 سپتامبر تا 7 نوامبر 2014)، 625 کیلوگرم افزایش یافته و به حدود 8.4 تن رسیده است. آژانس اما این رقم را اصلاح و عنوان کرده است که میزان افزایش ذخایر، 525 کیلوگرم بوده است. یعنی با گذشت چند روز از انتشار این گزارش، نادرستی این برآوردها آشکار شد.

این قبیل اشتباهات فنی و تخصصی آژانسی که تنها مسئولیت اصلی آن ارزیابی کارشناسانه از فعالیت های هسته ای و مسائل مرتبط با آن است، متضمن یک پیام و معنای مهم و راهبردی است: اینکه آژانس نهادی نیست که ارزیابی‌ها و یافته های آن را بتوان به صورت صد در صد و مطلق، معتبر دانست. بلکه به دلایل مختلف، این نهاد بین المللی با افراط و تفریط یعنی نگاه غیرکارشناسانه نیز روبرو است. سیطره برخی قدرتها بر کار فنی این نهاد از جمله دلایلی است که سبب شده است مسائل سیاسی و قضاوت های امنیتی، بر بررسی‌هایی که معمول یک کار فنی است، غلبه پیدا کرده و مانع از کار درست این نهاد تخصصی غیرسیاسی شود.

انتهای پیام/.