، گرایش طیفی از جوانان جامعه به حضور در باشگاه های بدن سازی، بعضا باعث می شود به سمت مصرف داروهای نیروزا کشیده شوند که به شدت سلامت آنها را تهدید می کند. همچنین، گروهی دیگر از افرادجوان و زنان هستند که از داروهای جنسی، لاغری و زیبایی استفاده می کنند، بدون اینکه متوجه عوارض ناگوار آن باشند. از همین رو، بازار داروهای قاچاق و تقلبی در کشور، با توجه به این شرایط از رونق بالایی برای سوءاستفاده کنندگان و قاچاقچیان دارو برخوردار است که متاسفانه علاوه بر اینکه اقتصاد حوزه سلامت را تهدید می کند، سلامت استفادهکنندگان از این قبیل داروهای قاچاق و تقلبی نیز به شدت در خطر است.
وضعیت داروهای قاچاق و تقلبی
بر اساس گزارش های سازمان بهداشت جهانی، سالانه حدود 200 هزار نفر در دنیا قربانی مصرف داروهای تقلبی و قاچاق می شوند. همچنین، بر اساس اعلام این سازمان حدود 25 درصد از داروهای عرضه شده در بازار مصرف جهان تقلبی هستند که این موضوع نگرانی جدی جامعه جهانی را برانگیخته است.
معضل داروهای تقلبی جهانی است و هیچ کشوری از تبعات این مشکل در امان نیست، با این حال در کشورهای توسعه یافته این موضوع بسیار جدی گرفته شده اما در کشورهای در حال توسعه و توسعه نیافته این معضل همچنان در اولویت های نخست دست اندرکاران مربوطه برای پیگیری و برخورد نیست.
بررسی ها نشان می دهد پاکستان، چین و هندوستان بزرگترین تولید و توزیع کنندگان داروهای تقلبی در جهان هستند حال آنکه بیشترین داروی قاچاق و تقلبی، از پاکستان و عراق به ایران وارد می شود. هم اکنون ترکیه، امارات متحده عربی، پاکستان، سوریه و عراق از مهمترین مبادی ترانزیت داروهای تقلبی و قاچاق هستند.
بر اساس گزارش پلیس فتا، در حال حاضر بیش از هزار سایت اینترنتی در زمینه پخش و توزیع داروهای تقلبی در جهان شناسایی شده اند. از آنجا که یکی از مهمترین مبادی فروش و توزیع داروهای قاچاق و تقلبی، شبکه های اینترنتی هستند پیش بینی می شود در صورت کم توجهی دست اندرکاران مربوطه نسبت به این موضوع در آینده نه چندان دور فروش داروهای تقلبی و قاچاق از طریق اینترنت دامنگیر ایران نیز شود.
داروی قاچاق در خواربارفروشی ها
دکتر فاطمه عبدل آبادی مدیر نظارت بر امور دارو و موادمخدر استان خراسان شمالی، با اشاره به بازدیدهای مشترک معاونت غذا و دارو و پلیس مواد مخدر استان از چندین واحد خواروبارفروشی سطح شهر بجنورد، از کشف چندین قلم داروی مخدر و همچنین داروی غیر مجاز و تاریخ گذشته خبر داده است.
دکتر سیدعلی وکیلی معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، نیز با عنوان این مطلب که مصرف داروهای قاچاق بر سیستم عصبی بدن تاثیر منفی دارد و باعث بیماری های جبران ناپذیری می شود، گفت: بعضی داروهای قاچاق بسیار سریع و بطور کامل درد بیمار را تسکین می دهد. این ممکن است حرف اول وآخر بعضی بیماران مصرف کننده یا حتی پزشکان تجویز کننده این دارو ها باشد اما واقعیت این است که ممکن است در ساخت آن مقدار زیادتری از دارو بکار رفته باشد یا داروی مشابه قوی تری در آن استفاده شده باشد که عوارض بیشتری نیز دارد و بنابراین پس از مدتی عوارض آن گریبانگیر فرد می شود.
وی تصریح کرد: در خصوص داروهای مسکن، خطر استفاده از ترکیبات خاصی وجود دارد که با اثر بر سیستم عصبی می تواند وابستگی فرد را پس از مصرف داروها به دنبال داشته باشد.این تاثیر معجزه آسای بعضی دارو ها می تواند ظاهری زیبا با اثردرمانی فوری وموثر داشته باشد آما آسیب های بعدی بر سلامت انسان ونیز خطر اعتیاد به آن نباید ازنظر دور باشد.
بیشترین سهم داروهای قاچاق و تقلبی
دکتر مرضیه مساعد مدیر نظارت بر دارو و مواد مخدر معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز با عنوان این مطلب که داروهای بدنسازی، مکملهای غذایی، اکستازی و ترامادول بیشترین سهم قاچاق دارویی را به خود اختصاص دادهاند، اظهار داشت: بسیاری از داروهای قاچاق و تقلبی در ایران، در کشورهای همسایه با کپی کردن جلد و بروشور داروی اصلی تهیه می شوند و نه تنها ماده موثر دارویی ندارند بلکه به علت استفاده از ترکیبات شیمیایی غیر استاندارد، عوارض زیان باری برای سلامت افراد جامعه دارند.
وی تصریح کرد: معمولا ترکیبات درج شده بر روی ظروف محتوی مکملهای غذایی غیر مجاز با ترکیبات داخلی آنها تطابق نداشته و حاوی مواد شیمیایی یا هورمون هایی هستند که در صورت مصرف، عوارض جانبی شدیدی به دنبال خواهد داشت.
داروهای لاغری و زیبایی
دکتر محمدمهدی قیامت معاون آموزشی و پژوهشی سازمان نظام پزشکی تهران، معتقد است که حداقل، 20 تا 30 درصد داروهای لاغری، زیبایی و آرایشی مصرفی در کشور قاچاق، تقلبی و پرعارضه هستند که سلامت جامعه را تهدید میکنند.
به گفته وی، داروهای تقلبی به طور عمده در کارگاه های زیر زمینی هند، چین، پاکستان و سایر کشورها و حتی برخی کشورهای اروپایی تولید و روانه بازار مصرف میشوند.
دکتر سید حمید خویی رئیس انجمن علمی داروسازان ایران نیز با تأیید وجود داروهای تقلبی در کشور، معتقد است که دلیل اصلی واردکردن داروهای قاچاق به کشور عواملی نظیر سودجویی و سوداگری است. داروهای تقلبی با هزینههای به مراتب پایینتر از داروهای اصلی ساخته و وارد کشور میشوند.
وی به این مسئله اشاره دارد که اغلب داروهای تقلبی خارج از شبکه رسمی داروخانهای کشور توزیع میشوند، بنابراین به مردم توصیه میشود خارج از این شبکه رسمی اقدام به خرید دارو نکنند. توصیه دیگر ما نیز این است که به تبلیغات دارویی در سایت های اینترنتی و ماهوارهای نیز به هیچ وجه توجهی نکنند و تنها داروهای دارای بر چسب اصالت دارو را از داروخانهها تهیه کنند.
فروش داروهای تقلبی سود سرشاری را نصیب قاچاقچیان و عوارض جانبی زیادی را نصیب مردم میکند. داروهای قاچاق یا دارای ماده مؤثر برای درمان نیستند یا اینکه عوارض جانبی بسیاری دارند. به گفته این متخصص، این داروها بیشتر از کشورهای چین و پاکستان وارد میشوند در چندین مورد عوارض جانبی این داروها بالا بوده و چندین مورد فوت بهدلیل استفاده از داروهای تقلبی تاکنون ثبت شده است.
قاچاق داروهای تقلبی هم ردیف تجارت اسلحه و کوکائین
قاچاق داروهای تقلبی، هم ردیف تجارت اسلحه و قاچاق کوکائین در سراسر دنیا سودهای میلیاردی دارد و بر اساس بازاری که تبلیغات ماهوارهای در کشورمان دارد، ایران یکی از کشورهای بزرگ مصرفکننده داروهای قاچاق و تقلبی است. بطوریکه در سال 91، قاچاق دارو به ایران 75 میلیارد یورو سودآوری داشته است. بر اساس گزارشاتی که از دستگیری باندهای دارویی کشور در دست است اینگونه استنباط میشود که گرایش بانوان به خرید و مصرف داروهای تقلبی بیش از قشرهای دیگر جامعه است. از آنجایی که این داروها حول محور چاقی، لاغری و تناسب اندام بازاریابی میشوند، بیشترین قشری که متأثر از این تبلیغات است قشر جوان و به ویژه زنان جامعه هستند.
دکتر خیرالله غلامی رئیس انجمن داروسازی بالینی گفت: هر یک هزار دلار سرمایه گذاری در زمینه داروهای تقلبی 200 تا 450 هزار دلار برای افراد سود دارد، این در حالی است که همین مقدار سرمایه گذاری در زمینه هروئین و تریاک 20 هزار دلار سود دارد.